مزایای داوری سازمانی در روابط تجاری بین‌المللی
مزایای داوری سازمانی در روابط تجاری بین‌المللی
مزایای داوری سازمانی در روابط تجاری بین‌المللی
مزیت داوری سازمانی را باید در کمک کارشناسانه و سازمان‌دهی داوری و جریان منظم آن تا پایان رسیدگی دانست یعنی انجام فعالیتهایی که در داوری موردی و در غیاب سازمان داوری اصحاب دعوی ناچارند یا با تشریک‌مساعی و احیاناً صرف وقت زیاد و بدون کارشناسی، خود به آن بپردازد که به دلیل خود اختلاف امکان تشریک‌مساعی کم است و یا برای حل آن به دادگاه رجوع کنند در ذیل به چند ویژگی مهم داوری سازمانی اشاره می‌شود:
الف ـ تعیین تعداد و شیوه انتصاب داوران:
یکی از ویژگیهای داوری این است که حل‌وفصل اختلاف توسط داورانی انجام می‌شود که منتخب اصحاب دعوی‌اند.
سازمانی بودن داوری اصولاً به‌منزله عدول از این ویژگی نیست بلکه با تعیین مواعد و ضوابط راجع به انتخاب داور آن را منظم نموده و ضمن جلوگیری از تأخیر در انتخاب داور، با پیش‌بینی مقررات جایگزین در صورت عدم توفیق اصحاب دعوی به سازمان اجازه می‌دهد که خود به انتخاب داور اقدام نماید. درنتیجه نه‌تنها از اطاله وقت و تأخیر در جریان رسیدگی جلوگیری می‌شود بلکه در صورت محول شدن انتخاب داور به سازمان داوری، به وی اجازه می‌دهد تا با انتخابی کارشناسی به نصب داوران باتجربه در قضیه مربوط اقدام نماید.
به‌عنوان نمونه، آیین داوری 1998 ICC و آیین داوری دیوان داوری بین‌المللی (AICL) هر دو مقرر می‌کنند که درصورتی‌که طرفین تعداد داوران را معین نکرده باشند، یک نفر داور (داور منفرد) تعیین خواهد شد، مگر اینکه به نظر سازمان ذی‌ربط اوضاع‌واحوال قضیه انتصاب سه داور را اقتضا کند.
یکی از نکات قابل‌توجه در جریان انتصاب داوران توسط سازمان داوری توجه به نکات مهمی مانند تفاوت تابعیت داور منفرد و داور سوم از تابعیت طرفین دعوی است.
ب ـ رسیدگی به درخواست جرح داور و تأیید یا عزل وی:
یکی دیگر از ویژگیهای داوری سازمانی تعویض اختیار رسیدگی و تصمیم‌گیری نسبت به کلیه مسائل راجع به درخواست جرح داور و یا به‌طورکلی فقدان یا زوال شرایط و صلاحیتهای فردی در داور است.
علاوه براین سازمان داوری معمولاً به دلیل دریافت تصویر کلیه لوایح و مکاتبات اطراف دعوی با داور در جریان رسیدگی قرار می‌گیرد و هرگاه قطعاً احساس نماید که داور به دلایلی قادر به انجام‌وظیفه نیست می‌تواند رأساً نسبت به عزل داور اقدام نماید.
تصمیم سازمان داوری در مورد عزل داور قطعی است و رسیدگی به چنین اموری معمولاً بدون وقفه‌ای طولانی در داوری انجام می‌شود.
علاوه بر آن به دلیل آشنایی و تخصص، سازمان داوری از تجربه مناسبی برای تصمیم‌گیری در مسائل راجع به عزل داور برخوردار است تا تسلیم درخواستها و روشهای ایذایی اصحاب دعوی نگردد.
ج ـ اجتناب از مراجعه به دادگاه:
ویژگی سوم داوری سازمانی اجتناب از مراجعه به دادگاه است. در صورت امتناع و عدم همکاری یکی از طرفین برای حل هر یک از معضلات راجع به انتصاب، عزل و یا تعیین جانشین برای داور با تثبیت مَقّر و احیاناً زبان داوری، چاره‌ای جز مراجعه به دادگاه برای تعیین تکلیف این امور وجود ندارد ولی در داوری سازمانی همه این امور توسط سازمان مربوط حل‌وفصل می‌گردد. علاوه براین که یافتن دادگاه صالح به‌ویژه در داوریهای تجاری بین‌المللی خود امر آسانی نیست و مراجعه به دادگاه محترم رعایت تشریفات خاص دادگاه صالحه است و می‌تواند وقت‌گیر و پرهزینه باشد. در داوری سازمانی رسیدگی به این امور معمولاً با تشریفات کمتر و سرعت بیشتری صورت می‌گیرد و طرفین دعوی می‌توانند با استفاده از وکلایی که برای دفاع از دعوی خود در داوری به خدمت گرفته‌اند به این امور نیز پرداخته شود.
د ـ نظارت پر رعایت مواعد و تأمین سرعت جریان داوری:
آیین داوری سازمانهای مهم داوری معمولاً طوری تنظیم‌شده است که مواعد مشخص را برای هر یک از مسائلی مانند پاسخ به درخواست داوری، انتخاب و انتصاب داور، عزل داور، تعیین جانشین وی جریان رسیدگی و صدور رأی مقرر می‌کند و در هر یک از این موارد بعلاوه بر تکالیفی که اصحاب دعوی یا داور حسب مورد بر عهده‌دارند تکالیف خاصی را جهت نظارت و تأمین رعایت مواعد ذی‌ربط بر عهده سازمان داوری می‌گذارد.
برای مثال ماده 24 آیین داوری 1998 ICC مقرر می‌کند مهلت صدور رأی شش ماه از تاریخ امضاء قرار نامه داوری است.
هـ ـ تثبیت حق‌الزحمه داوری
در بسیاری از کشورها تعرفه معینی برای داوری معینی نشده است، بنابراین در داوریهای موردی ضوابط از پیش تعیین‌شده‌ای در مورد حق‌الزحمه داور وجود ندارد و تعیین آن بسته به نظر داور است.
سازمانهای داوری تعرفه مشخص را حسب مورد طبق موازین موردنظر خود تعیین و اعلام نموده‌اند، بنابراین اصحاب دعوی ضمن اطلاع از تعرفه سازمان ذی‌ربط آن را برمی‌گزینند.
و ـ استحکام و اعتبار رأی داور:
مجموعه عواملی مانند انتخاب داوران شایسته، رسیدگی و صدور رأی به‌موقع، مراقبت بر هزینه‌ها و همچنین نظارت بر شکل رأی و به‌طورکلی نظارت به‌موقع و کامل بر جریان داوری به‌اضافه اعتباری که از تجربیات سازمان داوری کسب می‌شود، می‌تواند بر اهمیت استحکام و اعتبار علمی آرای صادر از چنین سازمان داوری بیفزاید و موجب جلب اعتماد اصحاب دعوی و متصدیان شود منبع: وب‌سایت یک قاضی