چرا ثبت اختراع امری حیاتی و ضروری برای مالک آن محسوب می‌شود؟
چرا ثبت اختراع امری حیاتی و ضروری برای مالک آن محسوب می‌شود؟
چرا ثبت اختراع امری حیاتی و ضروری برای مالک آن محسوب می‌شود؟
حمیده زابلی مهدی آبادی
درست است که ثبت اختراع همانند حق مؤلف، علامت تجاری و نرم‌افزارهای رایانه‌ای و دیگر مصادیق مالکیت فکری در کشور ایران اختیاری می‌باشد اما با توجه به آثار مادی و معنوی که ثبت اختراع برای مالک آن دارد، به‌صورت امری حیاتی و ضروری می‌نماید. مالک اختراع در صورتی دارای حق بهره‌برداری و انحصاری از آن و موردحمایت قانون می‌باشد که اختراع خود را به ثبت رسانده باشد. حقوق انحصاری شامل حقوق مادی (ازجمله حق تولید، عرضه، واردات و صادرات) و معنوی (حق ذکر نام مخترع یا عدم ذکر آن) می‌باشد. دلایلی که ضرورت ثبت آن را ایجاب می‌نماید عبارت‌اند از:
1- مسلماً هر مخترعی برای تحقیق و توسعه اختراعش، زمان و هزینه‌ای را صرف نموده و برای جبران این هزینه‌ها و حتی بازگشت مضاعف سرمایه، ثبت آن اجتناب‌ناپذیر می‌نماید و باعث کس حقوق انحصاری ناشی از آن به مدت 20 سال از زمان ثبت اظهارنامه می‌گردد. 2- پس از ثبت اختراع و اخذ گواهینامه آن (Patent) می‌باشد که مخترع قانوناً به‌موجب آن می‌تواند دیگران را از استفاده تجاری اختراع، منع و یا آن را متوقف نماید و جلوی سوءاستفاده جاعلین و تقلیدکنندگان را بگیرد تا موجبات رقابت سالم در بازار فراهم نماید. مالک اختراع ثبت‌شده می‌تواند اقدام قانونی علیه تقلیدکنندگان و ناقضان حقوق انحصاری را به عمل آورد و وی می‌تواند به‌عنوان تنها بازیگر مطرح در بازار شود. 3- مالک اختراع که ممکن است یک فرد یا یک شرکت باشد صرفاً پس از ثبت و اخذ گواهینامه اختراع می‌تواند آن را در قالب قراردادهای لیسانس یا اجازه بهره‌برداری و فروش به دیگران واگذار نماید تا از این طریق نیز حق‌الامتیاز رویالتی (Royalty) و درآمد بیش‌تری را بدست آورد. 4- برای کاهش خطر نقض و سواستفاده از حق اختراع، ثبت آن ضروری می باشد چرا که با ثبت آن اختراع، دیگران قادر نخواهند بود همان اختراع یا حتی مشابه اختراع مورد نظر را به ثبت برسانند. در صورت بهره برداری تجاری از آن نیز احتمال نقض حقوق دیگران را کاهش می دهد. 5- مالک اختراع نیز در صورتی می تواند به بازارهای جدید و خارجی دسترسی داشته باشد که طبق قانون موفق به ثبت آن در کشورهای خارجی و اخذ گواهینامه مربوطه شده باشد. 6- جمع آوری منابع مالی و سرمایه (وام، معافیت مالیاتی و گمرکی و جذب سرمایه گذار) برای عرضه محصول در بازار صرفا در گرو به ثبت رساندن اختراع می باشد خصوصا اختراعاتی که در زمینه بیوتکنولوژی وجود داشته باشند. 7- شرکتهای مالک اختراع با دارا بودن اختراع به ثبت رسیده در نظر شرکای تجاری، سهامداران، مشتریان و رقبا دارای جایگاه معتبری از حیث مهارت و توانایی و دانش و تخصص و ظرفیت فناوری هستند؛ و همین امر می تواند موجب کسب منابع مالی، افزایش قدرت چانه زنی، جذب شرکای تجاری و ارتقای ارزش تجاری شرکت گردد. به همین دلیل است که شرکتها اقدام به ارج اختراعات خود در جراید و آگهیهای تبلیغاتی می نمایند تا علاوه بر ایجاد تصویری مثبت، جایگاه شرکت خود را در نظر مردم نوآورانه جلوه دهند. اختراع ثبت شده می تواند به عنوان آورده در شرکتها مورد استفاده قرار گیرد. 8- شرکتهای مالک اختراع پس از ثبت و اخذ گواینامه اختراع می توانند از اختراعات و تکنولوژی شرکتهای دیگر متقابلا از طریق قراردادهای لیسانس دو جانبه استفاده نمایند و در این صورت آنها مجاز به استفاده و بهره برداری از اختراع یا اختراعات مربوطه به یکدیگر طبق قرارداد می باشند. در ضمن انعقاد قراردادهای لیسانس دو جانبه، این شرکتها برای توسعه و پیشرفت قادر می باشند به تکنولوژی جدید و به روز دسترسی داشته باشند. 9- در نهایت با ثبت اختراع می توان از مزایای بنیاد ملی نخبگان و صندوق حمایت از پژوهشگران کشور و نیز تسهیلاتی که قانون حمایت از شرکتها و موسسات دانش بنیان و تجاری سازی نوآوریها و اختراعات برشمرده، بهره مند شد.