چرا تنبلی در جامعهی ما رسوخ کرده است؟
چرا تنبلی در جامعهی ما رسوخ کرده است؟
عارضهای به نام تنپروری و بازماندن از جایگاههای اجتماعی
چرا تنبلی در جامعهی ما رسوخ کرده است؟
تنبلی یا تنآسایی به بی مسؤولیتی قلمداد میشود که فرد مبتلا به آن، با تعویق و تأخیر انداختن امور از انجام وظایف خویش سرباز میزند و همواره سعی میکند با تراشیدن توجیه، علتی را برای اهمال، قصور و کمکاری خود مطرح سازد.
طبق بررسیهای انجامشده، قریب به 95 درصد از مردم سراسر جهان به این نارسایی مبتلا هستند اما موضوع قابلبحث در شدت تنآسایی و تکرار و دفعات آن است، عارضهای که متأسفانه در طول سالیان اخیر بخشهایی از قشر جوان جامعه به آن دچار شدهاند.
بهعبارتدیگر میتوان گفت اکثریت قریب به اتفاق انسانها در پارهای از اوقات نسبت به انجام برخی از امور بیحوصله و بیانگیزه میشوند که با توجه به شرایط روحی، روانی و جسمی که از آن برخوردار است طبیعی به نظر میرسد.
اما زمانی که این رفتار از حالت مقطعی و دفعی به روال و قاعدهای مستمر مبدل میشود، یک چالش و معضلی جدی پدید میآید که زندگی و آینده فرد را تحتالشعاع قرار میدهد.
مهشید رهنما، جامعهشناس و آسیبشناس اجتماعی، در خصوص تنبلی و عوارض و نشانههای آن اظهار کرد: طبق ارزیابیهای انجامشده، روحیه و خصیصه تنبلی در ایرانیان از متوسط جهانی بالاتر است و بهعبارتدیگر میتوان گفت یکی از خصوصیات منفی برخی از ایرانیان معطوف به تنآسایی و تنبلی میشود و شرایط وقتی بغرنجتر میشود که نیروی جوان جامعه به این عارضه دچار میشود.
رهنما عنوان کرد: در برخی اشعار و ضربالمثلهای ایرانی نیز رگههایی از این خصوصیت رفتاری دیده و مشاهده میشود که عباراتی همچون (هر چه پیش آید خوش آید)، (چو فردا شود فکر فردا کنیم) و…از عقبه رفتاری چنین روحیهای حکایت دارد.
این جامعهشناس و آسیبشناس اجتماعی افزود: تنبلی منحصر به قشر و طبقه خاصی نیست و در گروههای مختلف اجتماعی میتوان تا حدودی این رفتار ناخوشایند را حس و مشاهده کرد.
وی گفت: عدم رغبت و تمایل دانشجویان در دانشگاهها به مطالعه و تحصیل، پایین بودن میزان کار مفید در ادارات، میزان و سرانه مطالعه پایین در جامعه، میل و رغبت بسیار به اشتغال در ادارات و تمایل حداقلی برای پرداختن به مشاغل یدی و مهارتی، وجود تعطیلات بسیار در طول سال و…از نشانههایی به شمار میرود که تا حدودی اثباتکننده شیوع تنبلی در جامعه است. رهنما عنوان کرد: البته نمیتوان اینچنین ادعا کرد که تمامی آحاد جامعه گرفتار تنبلی هستند، اما با یک بررسی اجمالی میتوان به شیوع بالای تنبلی پی برد.
عوارض و تبعات تنآسایی
کیومرث شرافتی، جامعهشناس و آسیبشناس اجتماعی در تشریح عوارض و تبعات تنبلی گفت: شیوع تنبلی و تشدید این ناهنجاری رفتاری میتواند مسبب و عاملی برای بروز مشکلات بسیاری برای فرد و جامعه شود. وی افزود: رکود، رخوت و ایستایی از اصلیترین عوارض تنبلی و تنآسایی است، زیرا پویایی و بالندگی در فرد را به حاشیه میبرد و کور میکند و بهطور طبیعی در چنین شرایطی میل و رغبت چندانی برای فعالیت مستمر تلاش و کوشش جدی وجود ندارد.
شرافتی عنوان کرد: فرد تنبل همواره میکوشد تا برای کمکاری و رخوت خود دلیلتراشی کند و با ساختن توجیهات و بهانههایی مختلف همواره از مسؤولیتها و وظایف محوله شانه خالی کند که یکی از نمودهای برجسته آن را میتوان در بیمیلی برخی جوانان به اشتغال در حِرَفی خاص مشاهده کرد که بعضاً باعث میشود فرد بیکاری را بر اشتغال خویش به شغل یا حرفهای خاص ترجیح دهد.
وی افزود: رمز پیشرفت و توسعه بسیاری از کشورهای جهان تلاش و پشتکار است و بیش از آنکه منابع و امکانات در توسعه و شکوفایی یک جامعه نقش داشته باشد این ممارست و روحیه تلاشگری است که جامعه و کشور را به سمت فتح قلههای پیشرفت سوق میدهد.
این جامعهشناس و آسیبشناس اجتماعی گفت: بهواقع در سایه تلاش و کوشش است که منابع و امکانات ساخته و فراهم میشوند و فرد تنبل نمیتواند از آنچه که وجود دارد به نحوی حداکثری بهرهبرداری کند.
شرافتی عنوان کرد: احساس خودکمبینی، روحیه شکستپذیری از تبعات ناخوشایند تنآسایی است و با سیر و مطالعهای در جامعه ایران نیز بهراحتی به این نکته پی میبریم که تمامی پیشرفتها به یُمن فعالیت و روحیه جهادی رقم خورده است و رمز پیشرفت و پیروزی در این مؤلفه تأثیرگذار خلاصه میشود.
روشها و راهکارهای مؤثر در مهار تنبلی
فاطمه خدری زاده، جامعهشناس و آسیبشناس اجتماعی در تشریح راهکارهای مؤثر در پیشگیری و مهار تنبلی و تنآسایی گفت: تربیت و آموزش اصلیترین مؤلفه در جلوگیری از بروز چنین ناهنجاری رفتاری محسوب میشود.
وی افزود: ریشه اصلی و سنگ بنای تنبلی یا کوشایی در کودکی گذاشته میشود و در واقع در این مقطع سنی است که پایه و بنیاد اصلی شخصیتی و رفتاری در فرد ساختهوپرداخته میشود.
جامعهشناس و آسیبشناس اجتماعی عنوان کرد: خانواده و آموزشوپرورش دو نهاد اصلی در نظمپذیری و تقویت روحیه تلاشگری در جامعه محسوب میشوند و بهواقع در هر کشوری این دو نهاد اجتماعی است که فرآیند مسؤولیت پذیری را در فرد تقویت میکنند.
خدری زاده گفت: اگر کشوری مثل ژاپن در بالاترین سطح تلاشگری قرار دارد این موهبت را آموزشوپرورش و نهادهای تربیتی این کشور ایجاد کردهاند و در این جامعه از دوران کودکی، افراد مسؤولیت پذیر تربیت میشوند.
وی افزود: تقسیم وظایف و واگذاری مسؤولیت به مقتضیات سن کودکان و نوجوانان، اصلیترین راهکار و شیوه برای ارتقای روحیه تلاشگری در فرد محسوب میشود و هر آنچه در این عرصه بیشتر فعالیت و برنامهریزی شود، روند توسعه رشد و شکوفایی جامعه و کشور نیز با سرعت و شتاب هر چه بیشتری طی خواهد شد.
خدری زاده یادآور شد: دین و شریعت اسلامی نیز تأکید بسیاری بر کار، تلاش، کوشش و پشتکار دارد و در شرایطی که موازین و شعایر اسلامی و اعتقادی ما نسبت به این امر خطیر حساسیت و تأکید ویژهای دارد، باید با آموزشهای صحیح نظری و عملی، روحیه و رویکرد جهادی در فرد فرد جامعه متجلی شود.
منبع: باشگاه خبرنگاران جوان