نظریه بازی ها در دادرسی مدنی چگونه تشریح می شود؟

نظریه بازی ها در دادرسی مدنی چگونه تشریح می شود؟

عنوان: واکاوی نظری بازیهای دادرسی مدنی با تأکید بر بازی دادرسی همکارانه

نویسندگان: بهنام حبیبی، شهرام حبیبی

چکیده

نظریه بازیها شاخه‌ای از ریاضیات کاربردی هستند که در آن راهبرد و استراتژی هر بازیگر در تصمیم و رفتار بازیگر دیگر اثرگذار است؛ بنابراین نوعی وابستگی درونی بین منافع بازیگران (کنشگران) وجود دارد که انتخاب نوع بازی را نیز متأثر می‌کند. در واقع،‌ نظریه بازیها به دنبال تحلیل تعارض منافع بازیگران بر مبنای شیوه بازی انتخاب‌شده است. نظریه بازی دادرسی مدنی به دنبال واکاوی رفتار بازیگران دادرسی،‌ به‌ویژه متداعیین، با هدف تحلیل رفتار دادرسی و دستیابی به انتخاب بهترین شیوه حل اختلاف است؛ اما متغیرهایی مانند انتظارات طرفین دعوا از سیستم قضایی،‌ اطلاعات ناقص آنها، قواعد دادرسی ناکارآمد و انگیزه‌های غیرمنطقی،‌ ممکن است اثر سوء بر انتخاب استراتژی داشته باشد و در نهایت نتیجه مطلوب از دادرسی به دست نمی‌آید. بازی دادرسی مدنی امکان دارد همکارانه (تعاونی) یا ناهمکارانه (غیرتعاونی) باشد. در بازی دادرسی مدنی ناهمکارانه، استراتژی هر بازیگر محافظه‌کارانه،‌ و نتیجه بازی هم پیش‌بینی نشدنی و حذفی (برد-باخت) است. برعکس، در بازی دادرسی مدنی همکارانه،‌ هر بازیگر از بازی بازیگر دیگر آگاهی دارد. اطلاعات بازیگران تااندازه‌ای به اشتراک گذاشته می‌شود و نتیجه بازی را هم می‌توان پیش‌بینی کرد و غیر جمع صفری (برد-برد) است. در این نوشتار،‌ ابتدا به مفهوم و ارکان نظریه بازیها و سپس به عناصر مؤثرتر بر انتخاب نوع بازی و انواع بازی دادرسی مدنی با تأکید بر بازی دادرسی مدنی همکارانه پرداخته خواهد شد.

کلیدواژگان: انتخاب، بازی دادرسی مدنی،‌ بازی دادرسی همکارانه، نظریه بازی

نشریه فقه و حقوق اسلامی، شماره 11، پاییز و زمستان 1395