دلایل و راهکارهای کاهش آن
دلایل و راهکارهای کاهش آن
گسترش سایه طلاق بر سر تحصیل‌کرده‌ها؛
دلایل و راهکارهای کاهش آن
در سالهای اخیر شاهد رشد بی‌سابقه طلاق در جامعه ایرانی هستیم و جای بسی تأسف است که آمار جدایی در میان تحصیل‌کرده‌ها و اقشار روشنفکر جامعه بیش‌تر است که بررسی دلایل افزایش و راهکارهای کاهش آن ضروری به نظر می‌رسد.
طلاق به معنای پایان قانونی ازدواج و جدا شدن همسران از یکدیگر است که در پی آن حقوق و تکالیف متقابلی که بین زوجها در هنگام ازدواج وجود داشته از میان می‌رود.
طلاق معمولاً وقتی اتفاق می‌افتد که استحکام رابطه زناشویی از بین می‌رود و میان زوجها ناسازگاری و تنش وجود دارد.
آمارها نشان می‌دهد که در شهرهای بزرگ از هر سه مورد ازدواج، یکی به طلاق منجر می‌شود که آمار بسیار نگران‌کننده‌ای است و نشان می‌دهد که جامعه ایرانی با معضل بزرگی مواجه است.
با وجود این‌که همسران می‌دانند که طلاق، عواقب و آثار بسیار بدی بر زندگی، روح و روان انسان دارد، برخی یا بهتر بگوییم اغلب آنان به‌محض مواجهه با مشکل و اختلاف، به‌سرعت آخرین راه‌حل را که جدایی است برمی‌گزینند و تلاشی برای رفع آن به‌صورت مسالمت‌آمیز نمی‌کنند که نشان از نبود گذشت و ناتوانی در حل اختلافات در میان خانواده‌ها دارد.
بر اساس بررسیهای انجام‌شده، تحصیل‌کرده‌ها سهم بالایی در آمار طلاق دارند و طبق گفته کارشناسان بیش از نیمی از این آمارها مربوط به قشر تحصیل‌کرده جامعه است که جای تأمل دارد. به‌طور طبیعی باید انتظار داشت با بالا رفتن تحصیلات و سواد، شاهد کاهش آسیبهای اجتماعی مانند طلاق باشیم که چنین اتفاقی در کشورمان رخ نداده است.
به‌راستی دلیل این‌همه طلاق چیست و چرا زوجهای تحصیل‌کرده که ادعای روشنفکری و آگاه بودن دارند، سهم قابل‌توجهی از جداییها را به خود اختصاص داده‌اند؟
مدیرکل ثبت‌احوال کردستان با بیان این‌که میانگین سن ازدواج در مردان 28 سال و در زنان 24 سال است گفت: بر اساس آمارهای ثبت‌شده در هر ساعت 2 ازدواج در استان به ثبت می‌رسد.
وی همچنین به آمار طلاق در هشت‌ماهه اول سال جاری اشاره کرد و افزود: در این مدت 2 هزار و 655 واقعه طلاق در استان به ثبت رسیده که این میزان نسبت به مدت مشابه سال گذشته کاهش 6 دهم درصدی را نشان می‌دهد.
آقایی میانگین سن طلاق در مردان را 34 و در زنان 29 سال ذکر کرد و ادامه داد: بر اساس آمارها شهرستانهای قروه، سقز و مریوان به ترتیب بیش‌ترین و شهرستانهای سروآباد، بیجار و بانه نیز کم‌ترین نرخ ثبت طلاق را داشته‌اند.
وی با بیان این‌که میانگین طول مدت زندگی مشترک در طلاقهای ثبت‌شده 6 سال و نیم بوده است اظهار کرد: 7.19 درصد زوجین طول مدت زندگی کم‌تر از یک سال داشته‌اند و در مجموع 58.5 درصد طلاقها مربوط به پنج سال اول زندگی مشترک بوده است.
رئیس دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی دانشگاه آزاد اسلامی سنندج هم در این ارتباط گفت: آمارها نشان می‌دهد که نرخ ازدواج در چند سال اخیر، کاهش چشمگیری داشته است.
عطالله شاکریان ادامه داد: نرخ ازدواج و طلاق از سال 90 به بعد، به‌صورت معکوس بوده است به‌طوری‌که هر ساله آمار ازدواج کاهش و آمار طلاق افزایش‌یافته است.
وی افزود: بر اساس آمارهای رسمی در سال 94، نسبت میانگین طلاق و ازدواج به‌گونه‌ای است که در قبال هر 100 ازدواج، 22 طلاق ثبت‌شده است.
وی با بیان این‌که آمار دقیقی از طلاق افراد تحصیل‌کرده وجود ندارد اظهار کرد: تحصیلات خودبه‌خود، باعث تغییر در رفتار، نگرش، باورها و امور مختلفی در جامعه می‌شود.
او با بیان این‌که ازدواج، عامل آرامش فکری و روحی جوان است و موجب احساس شخصیت و اعتمادبه‌نفس می‌شود اضافه کرد: برای تشکیل خانواده، آمادگیهای قبل از ازدواج ضروری است؛ آمادگیهایی که باید با انواع بلوغ فکری، عقلی، عاطفی و بلوغ فیزیولوژیکی و اقتصادی همراه باشد.
این دانش‌آموخته دکترای تعلیم و تربیت ادامه داد: در شرایطی که بسترهای مشروع و مقبول اجتماعی ازدواج مهیا نباشد، میزان پایداری و استمرار ازدواجها کم‌تر می‌شود و ممکن است نسل جوان ترجیح دهد تن به روابط خارج از چارچوب خانواده بدهد تا از این طریق به خلأهای عاطفی و جنسی‌اش پاسخ دهد.
شاکریان به طلاق عاطفی به‌عنوان عاملی مهم در افزایش طلاق بین تحصیل‌کرده‌ها اشاره کرد و افزود: مطالعات مختلف نشان می‌دهد که در حال حاضر، طلاق عاطفی در بین افراد تحصیل‌کرده سه برابر دیگر افراد است.
به گفته وی، کوتاه بودن مدت آشنایی زوجین پیش از ازدواج، عدم تفاهم فرهنگی آنان، کمرنگ بودن مهارتهای برقراری تفاهم و نداشتن مهارت حل مشکلات جنسی، اصلی‌ترین علل بروز طلاق عاطفی در بین افراد تحصیل‌کرده است.
وی توسعه شهرنشینی، بالا رفتن سطح سواد و توقعات و برهم خوردن انسجام خانوادگی و اجتماعی را از دیگر دلایل افزایش طلاق قشر تحصیل‌کرده دانست و گفت: از بین رفتن سنتهای کهن و فرهنگهای بومی، اختلاف طبقاتی و تا حدودی اختلاف‌سلیقه زوجین در جامعه امروز در افزایش این روند تأثیر بسزایی دارد. شاکریان به راهکارهای کاهش طلاق در بین اقشار مختلف جامعه و به‌ویژه تحصیل‌کرده‌ها اشاره کرد و افزود: صداقت، گذشت، احترام متقابل و توجه به نیازهای طرف مقابل، از رموز موفقیت در زندگی مشترک است.
رئیس دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی دانشگاه آزاد اسلامی سنندج اضافه کرد: آموزش مهارتهای همسرگزینی درست و منطقی و مهارتهای زندگی در برقراری تفاهم، آموزش حل مشکلات و اختلافات میان زوجین و لزوم فراهم کردن آشنایی عمیق برای نسل فعلی که بخش زیادی از آنها دارای تحصیلات عالی هستند از جمله راهکارهای کاهش طلاق در بین تحصیل‌کرده‌ها است. شاکریان گسترش فرهنگ مراجعه به مشاور را مورد تأکید قرار داد و گفت: افراد تحصیل‌کرده به دلیل غرور کاذب از مراجعه به مشاوران خانواده خودداری می‌کنند که این خود، عاملی برای افزایش مشکلات و ناتوانی در حل آنان است.
وی با بیان این‌که زیربنا و مقدمات ازدواج باید فراهم باشد ادامه داد: از هرگونه شتاب‌زدگی در این امر مهم که آسیب‌زا است، باید اجتناب کرد.
دانش‌آموخته دکترای تعلیم و تربیت افزود: دولت نیز به‌عنوان نهادی تسهیل گر و نه مداخله‌گر، باید با ایجاد زمینه‌های اشتغال و فراهم‌سازی بسترهای حمایت‌گرانه، نقش سازنده خود را به‌خوبی ایفا کند.
کارشناس رسمی نفقه و داوری خانواده نیز در این ارتباط اظهار کرد: نرخ طلاق در استان کردستان و سنین متفاوت حدود 20 درصد است که حدود 10 درصد از آن، مربوط به افراد تحصیل‌کرده است.
سید طاها حسنی به علل افزایش طلاق بین خانواده‌های تحصیل‌کرده در استان اشاره کرد و افزود: کمبود امکانات اقتصادی و رفاهی خانواده‌ها، دخالت اطرافیان در زندگی زوجین، اعتیاد و بیکاری زوج و تأثیر منفی آن در خانواده، از جمله مهم‌ترین این عوامل است.
وی ادامه داد: نزدیک شدن روابط بین اقشار مختلف جامعه و از بین رفتن حریمهای شخصی به دلیل وجود فضاهای مجازی، خیانت زوج و یا زوجه از این طریق، ایجاد سوءظن و عدم اعتماد بین زوجین و چشم و هم‌چشمی از دیگر عوامل افزایش طلاق بین تحصیل‌کرده‌ها است.
وی به مهم بودن رابطه جنسی همسران اشاره کرد و گفت: ناتوانی جنسی در زنان و مردان موجب اختلاف و در نهایت طلاق می‌شود.
کارشناس رسمی نفقه و داوری خانواده به راه‌حلهای کاهش معضل طلاق پرداخت و اضافه کرد: آموزش زوجین و آشنا کردن آنان به وظایف خود، آموزش مسائل جنسی و روابط صحیح از طریق مدارس و دانشگاهها و رسانه‌های جمعی، از مهم‌ترین راهکارهای کاهش طلاق در بین تحصیل‌کرده‌ها است.
سید طاها حسنی با اشاره به نقش مسائل مالی و اقتصادی در افزایش طلاق ادامه داد: ایجاد اشتغال برای جوانان توسط دولت تا حدود زیادی می‌تواند به کاهش مشکلات زندگی زناشویی و به دنبال آن کاهش طلاق کمک کند.
وی گفت: جوانان در انتخاب همسر شتاب نکنند و بدون اراده کامل، نسبت به ازدواج اقدام نکنند؛ زیرا در این صورت است که می‌توانند زندگی مشترک موفقی داشته باشند.
وی از امامان جمعه نیز خواست در خطبه‌های خود، بیش‌تر راجع به آسیبهای اجتماعی و به‌ویژه طلاق در راستای تنویر افکار عمومی صحبت کنند.
به نظر می‌رسد برای این‌که بیش از این شاهد افزایش طلاق در جامعه نباشیم نیاز است از همان دوران مدرسه و دانشگاه نسبت به آگاه کردن نوجوانان و جوانان به وظایف خود در زندگی مشترک اقدام کرد.
همچنین باید مشاوره‌های قبل از ازدواج در مراکز مشاوره یا بهداشت، به‌صورت تخصصی ارائه شود و زمان آن نیز افزایش یابد؛ زیرا با یکی 2 ساعت مشاوره نمی‌توان آگاهی جوانان در شُرُف ازدواج را از زندگی مشترک و مسائل زناشویی تضمین کرد.