تأثیر ممنوعیت موادمخدر در جامعه

تأثیر ممنوعیت موادمخدر در جامعه

بیش از 40 سال پیش در سال 1971 میلادی ریچارد نیکسون رئیس‌جمهور وقت آمریکا سوء مصرف موادمخدر را دشمن یک جامعه اعلام کرد و یک کمپین بی‌سابقه جهانی برای مبارزه با موادمخدر راه‌اندازی کرد.

امروزه آمارها نشان می‌دهند که مبارزه با موادمخدر یک مشکل بسیار بزرگ با عواقب ناخواسته زیان‌بار است.

عواقبی مانند حبس دسته جمعی در آمریکا، فساد، بی‌ثباتی سیاسی، درگیری و خشونت در آمریکای لاتین، آسیا و آفریقا، نقض سازمان‌یافته حقوق بشر در سرتاسر دنیا و تأثیر منفی بر زندگی میلیونها نفر.

همه اینها در حالی است که سالانه میلیاردها دلار صرف ایجاد و تقویت مافیای موادمخدر می‌شود در حالی‌که هدف اصلی مبارزه یعنی جهانی بدون موادمخدر از هر زمان دیگری دست نیافتنی‌تر می‌شود.

اما این اتفاق چگونه رخ می‌دهد؟

شعار اصلی این مبارزه جهان بدون موادمخدر، جهان بدون مشکل است.

بنابراین تمام تلاشها در چند دهه اخیر صرف از بین‌بردن تولید و عرضه موادمخدر و زندانی کردن قاچاقچیان شده است، اما این تلاشها دو عامل اصلی بازار یعنی عرضه و تقاضا را نادیده می‌گیرد.

اگر قبل از کاهش تقاضا عرضه یک کالا کاهش پیدا کند قیمت آن کالا بالا می‌رود، این اصل ممکن است فروش خیلی از کالاها را پایین بیاورد اما فروش موادمخدر را پایین نمی‌آورد. قیمت در بازار موادمخدر اهمیتی ندارد، مصرف کنند‌گان موادمخدر به هر قیمتی شده مواد را تهیه می‌کنند، در نتیجه تولید موادمخدر بیشتر می‌شود و قاچاقچیان بیشتری وارد عمل شده و دسترسی افزایش پیدا می‌کند.

این اصل به نام «اثر بادکنکی»شناخته شده است. حتی اگر جلوی تولید گرفته شود یا شاهراه اصلی توزیع موادمخدر نابود شود، عرضه برای مشتری کاهش پیدا نمی‌کند.

سازمان مبارزه با موادمخدر آمریکا با بودجه تقریبی 30 میلیارد دلار، در جلوگیری از ورود و توزیع موادمخدر، بازدهی کمتر از یک درصد داشته است.

برای بسیاری از افراد که هنوز به سن قانونی نرسیده‌اند، تهیه موادمخدر به سادگی خرید مشروبات الکلی است.

اما مسأله به همین‌جا ختم نمی‌شود!!!

ممنوعیت ممکن است، تعداد مصرف‌کنندگان را کاهش دهد اما این روند باعث آسیب بسیار بزرگی به جامعه به عنوان یک کل می‌شود. در حقیقت بسیاری از مشکلات مربوط به مواد‌مخدر به وسیله مبارزه با آن ایجاد می‌شود.

برای مثال ممنوعیت باعث مرغوبیت بیشتر موادمخدر شده است و هر چه بیشتر بتوان مواد‌مخدر مرغوب‌تر را در فضاهای کوچکتری ذخیره کرد، سود بیشتری به‌دست خواهد آمد. استعمال موادمخدر هم‌چنین باعث افزایش قتل و خشونت در سرتاسر جهان شده است. از آنجایی‌که قاچاقچیان و مافیان موادمخدر برای حل و فصل اختلافات خود به سیستم قانونی دسترسی ندارند، بنابراین از خشونت استفاده می‌کنند که باعث افزایش بی‌سابقه چرخه خشونت شده است. براساس آخرین آمارها، آمار کشته شده‌های مبارزه با موادمخدر در آمریکا 25 تا 75 درصد بیشتر از بقیه کشورهاست.

در مکزیک که یکی از پیشتازان مبارزه با موادمخدر است آمارها نشان می‌دهد که بین سالهای 2007 تا 2014 میلادی آمار کشته‌ شدگان این مبارزه حدود 164 هزار نفر بوده است و این تعداد افراد بیشتر از افرادی بوده است که در آن زمان در جنگ آمریکا در افغانستان و عراق کشته شده‌اند.

اما کاری‌که بیشترین ضرر را در مبارزه با موادمخدر به جامعه می‌رساند، دستگیری و زندانی‌کردن متخلفین جرایم غیر خشونت‌آمیز موادمخدر است.

آیا می‌شود راهی برای برون‌رفت از این مخمصه پیدا کرد؟

در دهه 80 کشور سوییس یک بحران سلامت عمومی در خصوص مصرف موادمخدر را تجربه کرد. شیوع بیماری ایدز از طریق سرنگ آلوده افزایش یافته بود و جرایم خیابانی به معضلی عظیم تبدیل شده بود. مقامات سوییسی سعی کردند راهکار جدیدی را بنام ”کاهش آسیب” در پیش بگیرند، آنها مراکز رایگان مراقبت از معتادان را تأسیس کردند، جایی‌که معتادان تحت درمان و مراقبت قرار می‌گرفتند.

در این مراکز موادمخدر مرغوب رایگان در اختیار معتادان قرار می‌گرفت و آنها به سرنگهای بهداشتی، اتاقهای تزریق، حمام، جای خواب و مراقبتهای پزشکی دسترسی کامل داشتند.

مددکاران اجتماعی به آنها در پیداکردن سرپناه و مواجه‌شدن با بقیه مشکلات در مسیر زندگیشان کمک می‌کردند. نتیجه این‌کارها کاهش جرایم مربوط به موادمخدر بود، بیشتر از نصف افراد این مراکز شغل دایمی پیدا کردند، چون به جای این‌که پول صرف اعتیادشان کنند به داشتن زندگی بهتر تمرکز کردند.

امروزه بیش از70 درصد معتادان موادمخدر سوییس تحت مراقبت و درمان هستند، انتقال ویروس ایدز از طریق سرنگ آلوده در این کشور به‌شدت کاهش یافته است و مرگ بر اثر استعمال بیش از حد موادمخدر 50 درصد کاهش پیدا کرده است، فحشای خیابانی تهیه موادمخدر و سایر جرایم کاهش چشم‌گیری داشته‌اند.

حرف آخر:

راهکارهایی وجود دارد که نه تنها ارزان‌تر هستند بلکه کاربردی‌تر و عملی‌تر هستند و باعث بروز مشکلات و عواقب ناخواسته بیشتر نمی‌شوند. ممنوعیت استفاده از موادمخدر در جستجوی هدفی دست نیافتنی منجر به بوجود‌آمدن سیستمی می‌شود که حقوق بشر را نادیده گرفته و از بین می‌برد، پول و سرمایه زیادی را هدرداده و برای انسان بدبختی و فلاکت به‌بار می‌آورد.

بعد از چهل سال جنگ و درگیری، زمان پایان‌دادن به این کشمکشها و رسیدن به راه‌حلی بهتر در سرتاسر جهان فرا رسیده است. منابع: روژین فاروقی- گروه فوق ‌تخصّصی جامعه‌شناسی جنایی