نکاتی درباره پایان‌نامه
نکاتی درباره پایان‌نامه
نکاتی درباره پایان‌نامه
( قسمت 6 )
محتوای فصل آخر رساله
آخرین فصل هر پایان‌نامه یا رساله با عنوان «خلاصه پژوهش» خواهد بود. این فصل شامل سه بخش است، با سه عنوان فرعی به شرح زیر تدوین می‌گردد:
الف ـ خلاصه نتایج حاصله:
در این بخش باید نتایج حاصل از پژوهش را به‌طور خلاصه اریه دهید.
ب ـ پیشنهادها یا نظر‌گاههای پژوهشگر برای سازمان مربوط:
در این بخش که لازم است از ظرافت و محتوای مطلوبی برخوردار باشد، باید نظر‌گاهها و پیشنهادهای خود را که حتما در ارتباط با پژوهش شما باشد، ارائه دهید. بدین معنی که بدون نیاز به ارائه دلیل و اثبات نظر‌گاهها و ادعای احتمالی، خاطرنشان سازید که در موردپژوهشی که انجام داده‌اید و در طول انجام فرایند آن به نکات مهمی دست‌یافته‌اید که لازم می‌دانید با سایر پژوهشگران و خوانندگان در میان بگذارید. این پیشنهادها در حقیقت توصیه‌هایی هستند که برای بهبود امور، در سازمانی که در آنجا کار پژوهش خود را به اتمام رسانیده‌اید، مطرح می‌سازید. می‌توانید پیشنهاد‌هایی در مورد ابعاد پژوهش خویش و یافته‌های آن به افراد و سازمانهای مربوط با پژوهش، ارائه دهید.
به‌طور طبیعی، یک فرآیند پژوهشی، حداقل مستلزم صرف چند ماه تلاش مستمر است. باید از این زمان صرف شده حداکثر استفاده را نمود. به‌ویژه زمانی که پژوهشگر یک موضوع کاربردی را به اجرا درآورده باشد، پیشنهادهای او برای سازمان مربوط بسیار مفید خواهد بود. به‌طور یقین، پیشنهادها باید کاملاً مربوط به موضوع پژوهش و سازمان مربوط باشد.
پ ـ پیشنهاد برای پژوهشهای آتی:
در این بخش، انتظار می‌رود که چند عنوان مربوط با عنوان و پژوهش خود به‌منظور راهنمایی دانشجویان دیگر مطرح سازید. دقت کنید که این عناوین نباید با محورهای پایان‌نامه یا رساله شما بی‌ارتباط باشد. عنوانی را که مطرح می‌سازید باید از ساختار علمی مناسب برخوردار باشد. درصورتی‌که پیشنهادهای مناسب در پایان‌نامه و رساله مطرح سازید، به‌نوعی تداوم پژوهش را درزمینهٔ علمی مربوط، تسهیل می‌سازید و موجبات توسعه دانش را در این بخش فراهم می‌آورید.
پیوستها:
در این بخش کلیه پیوستها و ضمایمی که در پژوهش ضرورتی برای ارائه کامل آنها وجود ندارد، اما در متن ارجاع شده، به ترتیب شماره‌های ارجاع ارائه می‌شود. مثل پرسش‌نامه، چک‌لیست، نمودار سازمانی، بخش‌نامه‌ها و قوانین. در برخی از پایان‌نامه‌ها و رساله‌ها و یا گزارش طرحها، بخشی به نام واژه‌نامه نیز می‌توان به‌صورت مستقل و یا در پیوستها ارائه نمود.
ج ـ دفاع از رساله
دفاع از رساله، یا دفاع از پیشنهاد رساله نوعی سخنرانی محسوب می‌شود و مستلزم کسب آمادگی قبلی است. برای آن‌که قبل از دفاع آمادگی کامل داشته باشید، می‌توانید با برگزاری یک جلسه شبه دفاع، در مقابل دوستان خود و یا در برابر آینه به تمرین بپردازید و با کمک آشنایان از نحوه دفاع خویش فیلم‌برداری نمایید. این تمرینها سبب می‌شود که برای دفاع آمادگی کامل کسب کنید. سعی کنید تا جایی که ممکن است از ادبیات و کلمات خودتان استفاده کنید. تلاش کنید توانمندی خود را به نحوی بالا ببرید که بتوانید سؤالات احتمالی را به گونه‌ها و بیانهای مختلف پاسخ دهید. در جلسه دفاع به‌هیچ‌عنوان صرفاً به حافظه خود متکی نباشید.
یکی از زمینه‌هایی که در شما استرس ایجاد می‌نماید، بروز اشکالات کامپیوتری است که ممکن است در شروع و ادامه دفاع شما رخ دهد. ازاین‌رو توصیه می‌شود حتماً یک ساعت قبل از شروع مراسم، انطباق فایل نمایشی خودتان با برنامه کامپیوتری موجود در سالن دفاع اطمینان حاصل نمایید. از سوی دیگر، به دلایل مختلفی ازجمله قطع برق سالن، ویروسی شدن کامپیوتر، … احتمال دارد شما نتوانید از فایل نمایشی برای دفاع از پایان‌نامه و یا رساله خود استفاده نمایید. توصیه می‌شود که از فایل مربوط قبلاً پرینت تهیه نمایید تا در صورت قطع برق یا خرابی کامپیوتر بتوانید به دفاع از رساله خود ادامه دهید. ازآنجاکه با خاتمه پایان‌نامه و یا رساله، شما به یک شخصیت علمی تبدیل خواهید شد، ازاین‌رو، باید پیوسته سعی کنید در ارائه مطالب علمی تسلط کافی کسب نمایید.
توانمندی شما در پاسخگویی به سؤالات زیر، نشانگر آمادگی شما برای دفاع از پایان‌نامه یا رساله‌ای که تدوین کرده‌اید، خواهند بود. منبع: شریف یار