تعیین حوزه صالح مالیاتی در معاهدات مالیاتی دوجانبه و مقابله با سوءاستفاده از مفهوم «مقر دایمی»

تعیین حوزه صالح مالیاتی در معاهدات مالیاتی دوجانبه و مقابله با سوءاستفاده از مفهوم «مقر دایمی»

نویسندگان: غلام نبی فیضی چکاب؛ نعیم نوربخش

چکیده

انعقاد معاهدات دوجانبه مالیاتی در جهان به‌عنوان ابزاری برای اجتناب از اخذ مالیات مضاعف که مانعی در مسیر گسترش تجارت بین‌الملل تلقی می‌شود، رواج چشمگیری دارد. در متن این به معنای پایگاهی ثابت برای انجام کسب‌وکار موردنظر «مقر دایمی» معاهدات، مفهومی با عنوان شرکتهای مقیم دو کشور متعاهد، گنجانده‌شده است تا مشمولیت مالیاتی فعالان اقتصادی این دو کشور تبیین شود. تعیین مسأله اقامت، جهت تشخیص وضعیت مالیاتی مؤدیان از اهمیت خاصی به معنی مقیم بودن و «مقر دایمی» برخوردار است و در معاهدات دوجانبه مالیاتی نیز احراز وجود مشمولیت مالیاتی مؤدی مقیم خارج از کشور نسبت به سود قابل تخصیص به این واحد است؛ اما دیده می‌شود که شرکتهای فراملی با اتخاذ تدابیری متقلبانه تلاش دارند به‌ناحق، از مفاد معاهدات دوجانبه مالیاتی برای کاستن از مسؤولیت مالیاتی خود، سوءاستفاده نمایند. سازمان توسعه و همکاری اقتصادی برای مواجهه با تدابیر شرکتهای فراملی به‌منظور گریز و اجتناب مالیاتی، رهنمودها و اصلاحیه‌هایی منتشر کرده است که کاربست آنها در نظام حقوق مالیاتی ایران نیز در تعیین حوزه صالح مالیاتی و مقابله با «تقلب معاهده‌ای» شرکتهای فراملی، مفید واقع خواهد شد.

کلیدواژگان: مقر دایمی؛ مرکز منافع حیاتی؛ محل مدیریت مؤثر؛ تقلب معاهده‌ای؛ شرکتهای واسطه‌ای

فصلنامه پژوهش حقوق عمومی؛ دوره 17، شماره 50، بهار 1395