جرایم غیرقابل‌گذشت را بشناسیم
جرایم غیرقابل‌گذشت را بشناسیم
جرایم غیرقابل‌گذشت را بشناسیم
معمولاً شهروندان از قشرهای مختلف با اصطلاحات تخصصی حقوقی، آشنایی کامل ندارند و این‌یک امر طبیعی است، اما در زندگی روزمره و نیز روابط پیچیده اجتماعی، چه‌بسا بسیاری از افراد روزی سر از مراجع قضایی درآورند تا امورشان حل‌وفصل شود.
تصویر جرایم غیرقابل‌گذشت را بشناسیم از طرفی پس از رسیدگی به دعاوی در دادگاهها، رأی صادر می‌شود؛ اما دراین آرای صادرشده، خواننده به اصطلاحات، واژه‌ها و عباراتی برمی‌خورد که یا معنی آنها را نمی‌داند یا آن‌که تصور دیگری از آن عبارت یا واژه در ذهن دارد که حقیقت برخلاف تصور اوست.
جرم چیست؟
در ماده 2 قانون مجازت اسلامی جدید، رفتاری اعم از فعل یا ترک فعل که در قانون برای آن مجازات تعیین‌شده باشد، جرم محسوب می‌شود. به‌عنوان‌مثال، عمل کلاه‌برداری که بردن مال دیگری به نحو متقلبانه است، جرم به‌حساب می‌آید (همان فعل) یا خودداری از کمک به مصدوم آن‌هم درحالی‌که امکان کمک‌رسانی توسط راننده وجود دارد هم جرم محسوب می‌شود. (همان ترک فعل)
مجازات برای اصلاح مجرم
پاداش و پاسخ قانونی جامعه به مجرم در قبال عمل مجرمانه‌اش مجازات نامیده می‌شود. اعمال مجازات، به اصلاح مجرم منجر خواهد شد و برای این است که او ازاین‌پس به قوانین و توافقهای اجتماعی احترام بگذارد. این مجازات در نظام کیفری کشور ما شامل حدود، قصاص، دیه، تعزیرات و مجازات بازدارنده می‌شود.
جرایم غیرقابل‌گذشت
جرایم غیرقابل‌گذشت، جرایمی است که تعقیب آنها به شکایت شاکی خصوصی نیاز ندارد و اگر شاکی نیز اعلام رضایت کند، مراجع قضایی نمی‌توانند به استناد رضایت شاکی، امر تعقیب و محاکمه و اجرای حکم را متوقف کنند.
برای نمونه بزه‌هایی همچون خیانت‌درامانت، کلاه‌برداری، قتل عمدی و سرقت ازجمله بزه‌های غیرقابل‌گذشت است. ناگفته نماند در جرایم غیرقابل‌گذشت، رضایت شاکی از مواردی است که دادگاه می‌تواند مطابق آن مجازات متهم را تخفیف دهد و اگر بعد از صدور حکم قطعی شاکی اعلام رضایت کند؛ دادگاه پس از درخواست محکوم، در مجازات مقرر تجدیدنظر کرده و آن را کاهش می‌دهد.
حد، قابل‌تغییر نیست
در ماده 15 قانون مجازات اسلامی جدید، حد مجازاتی است که نوع، میزان و کیفیت اجرای آن در شرع مقدس تعیین‌شده است. برای مثال مجازات شراب‌خواری برای مرتبه اول 80 ضربه تازیانه است یا حد زنای با محارم قتل است. دراین گونه موارد در صورت اثبات جرم، قاضی نمی‌تواند در نوع و میزان مجازات تغییری دهد.
قصاص در صورت نبخشیدن ولی دم
قصاص همان مجازات اصلی جنایتهای عمدی بر نفس، اعضاء و منافع است. برای مثال اگر کسی مرتکب قتل عمدی شود، مجازات عمل او قصاص است و همان‌طور که جان دیگری را گرفته، جان خود را نیز از دست خواهد داد. البته صاحب خون یا ولی دم می‌تواند از حق قصاص گذشت کند و به دیه راضی شود که دراین صورت قاتل از جهت جنبه عمدی این جرم به حبس محکوم خواهد شد.
دیه؛ جبرانی برای جرایم غیرعمدی
دیه اعم از مقدر و غیرمقدر، مالی است که در شرع مقدس برای ایراد جنایت غیرعمدی بر نفس، اعضاء و منافع یا جنایت عمدی مقرر می‌شود، البته در مواردی که به هر جهتی قصاص ندارد. برای مثال دیه شکستن استخوان ران پای یک مرد که بهبود پیدا کند، معادل پرداخت بهای هشت نفر شتر است.
تعزیر؛ مجازاتی برای زیر پا گذاشتن شرع
تعزیر، مجازاتی است که مشمول عنوان حد، قصاص یا دیه نیست و به‌موجب قانون در موارد ارتکاب محرمات شرعی یا نقض مقررات حکومتی تعیین و اعمال می‌شود، مانند حبس یا جزای نقدی. باید توجه داشت که در کشور ما جرایم تعزیری مطابق اصل قانونی بودن جرایم و مجازات در قانون آمده و قاضی فقط در حدود مجازات تعریف‌شده قادر به اعمال آن است. برای مثال مجازات جرم خیانت‌درامانت مطابق ماده 674 قانون مجازات اسلامی مصوب 75، شش ماه تا سه سال حبس است. البته در جرایم عمدی (حد، قصاص)، تعزیری، دادگاه می‌تواند به‌عنوان تکمیل مجازات، مجرم را از حقوق اجتماعی یا از اقامت در نقطه یا نقاط معین ممنوع کند یا او را به اقامت در مکان معینی مجبور نماید.
اخذشده: جام جم آنلاین