تبصره 4 ماده 3 آیین‌نامه اجرایی ماده 26 قانون ارتقای سلامت نظام اداری و مقابله بافساد مخالف قانون نبوده و قابل‌ابطال در هیأت عمومی دیوان عدالت اداری نیست
تبصره 4 ماده 3 آیین‌نامه اجرایی ماده 26 قانون ارتقای سلامت نظام اداری و مقابله بافساد مخالف قانون نبوده و قابل‌ابطال در هیأت عمومی دیوان عدالت اداری نیست
تبصره 4 ماده 3 آیین‌نامه اجرایی ماده 26 قانون ارتقای سلامت نظام اداری و مقابله بافساد مخالف قانون نبوده و قابل‌ابطال در هیأت عمومی دیوان عدالت اداری نیست
کلاسه پرونده: 94/723
شماره دادنامه: 296
تاریخ دادنامه: 5/5/1395
موضوع رأی: عدم ابطال تبصره 4 ماده 3 آیین‌نامه اجرایی ماده 26 قانون ارتقای سلامت نظام اداری و مقابله بافساد موضوع تصویب‌نامه شماره 45146/ت 50080 ه-1393/12/24 هیأت وزیران
شاکی: رئیس دیوان عدالت اداری
مرجع رسیدگی: هیأت عمومی دیوان عدالت اداری
گردش کار: در گزارش شماره 19759/230-10/6/1394 معاون آموزش، پژوهش و پیشگیری دیوان عدالت اداری آمده است:
رئیس محترم دیوان عدالت اداری
با سلام و تحیات
احتراماً در راستای اجرای ماده 86 قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری، به استحضار می‌رساند هیأت تطبیق مصوبات و تشخیص مغایرت موضوع ماده مذکور، «آیین‌نامه اجرایی ماده (26) قانون ارتقای سلامت نظام اداری و مقابله بافساد» موضوع مصوبه شماره 45146/ت 50080 هـ-24/4/1393 هیأت وزیران را موردبررسی قرارداد و اطلاق تبصره (4) ماده 3 این مصوبه را مغایر بند (الف) ماده 26 قانون ارتقای سلامت نظام اداری و مقابله بافساد تشخیص داد. به‌موجب تبصره مذکور، «کارکنان و مقامهایی که حسب وظیفه سازمانی در ارتباط با سلامت نظام اداری و مقابله بافساد انجام‌وظیفه نموده و افراد متخلف را شناسایی و معرفی می‌نمایند، مشمول تشویقهای مندرج در ماده (3) این آیین‌نامه نمی‌شوند.» توضیح این‌که ماده 26 قانون ارتقای سلامت نظام اداری و مقابله بافساد مقرر می‌دارد:
در موارد زیر اشخاص تشویق می‌گردند:
الف- مدیران، سرپرستان، کارکنان و یا اشخاصی که موفق به شناسایی، کشف و معرفی افراد متخلف مذکور دراین قانون گردند، مشروط بر آن‌که تخلف یا جرم در مراجع صالح اثبات شود.
ب- مدیران و کارکنان و اشخاص مشمول این قانون که درراه اندازی کامل پایگاه اطلاعاتی مکانیزه تلاش فوق‌العاده داشته باشند.
ج- هر یک از اشخاص مشمول این قانون که موفق شوند در طول یک سال میزان سلامت اداری را بر اساس شاخصهای موضوع بند (الف) ماده (28) این قانون واحد تحت سرپرستی خود ارتقاء دهند.
د- آیین‌نامه اجرایی این ماده حداکثر ظرف سه ماه از تاریخ تصویب این قانون توسط معاونتهای برنامه‌ریزی و نظارت راهبردی و توسعه مدیریت و سرمایه انسانی رئیس‌جمهور تهیه می‌شوند و به تصویب هیأت وزیران می‌رسد.
تبصره – چنانچه اشخاص مشمول بند (د) ماده (2) این قانون در جهت تحقق بندهای فوق‌الذکر اقدام نمایند بر اساس آیین‌نامه اجرایی این ماده مشمول تشویقات معنوی و مادی می‌شوند.
با این توضیح، استدلالی که در مقام بیان مغایرت تبصره (4) ماده 3 مصوبه شماره 45146/ت 50080 هـ-24/4/1393 هیأت وزیران با قانون ارائه‌شده است، به شرح زیر است:
«تبصره مذکور مقامات و کارکنانی را که حسب وظیفه سازمانی در ارتباط با سلامت نظام اداری و مقابله بافساد انجام‌وظیفه نموده و افراد متخلف را شناسایی و معرفی می‌نمایند، از شمول تشویقهای مندرج در ماده 3 آیین‌نامه خارج نموده است که این امر محدود و مضیق نمودن دامنه شمول ماده 26 قانون را موجب می‌شود.»
رئیس دیوان عدالت اداری در اجرای ماده 86 قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری مصوب سال 1392، تبصره 4 ماده 3 آیین‌نامه اجرایی ماده 36 قانون ارتقای سلامت نظام اداری و مقابله بافساد موضوع مصوبه شماره 45146/ت 50080 هـ- 24/4/1393 هیأت وزیران را مغایر قانون تشخیص می‌دهد و رسیدگی به موضوع را به هیأت عمومی ارجاع می‌کند.
متن آیین‌نامه مورد اعتراض به‌قرار زیر است:
آیین‌نامه اجرایی ماده (26) قانون ارتقای سلامت نظام اداری و مقابله بافساد
ماده 1- …….
ماده 2- …….
ماده 3- تشویقهای موضوع این آیین‌نامه به شرح ذیل تعیین می‌شود:
الف- اعطای تقدیرنامه توسط بالاترین مقام اجرایی یا سایر مسؤولین ذی‌ربط شخص حقوقی
ب- اعطای یک گروه تشویقی یا طبقه و مانند آن
پ- حق تقدم در انتصاب به مشاغل مدیریتی و یا بالاتر در شرایط مساوی
ت- پرداخت وجه نقدی معادل دو ماه حقوق فرد در زمان پرداخت.
تبصره 1- میزان تعیین‌شده دربند (ت) متناسب با نوع، میزان و اثرات جرم یا تخلف (فساد) تا شش ماه به تشخیص کمیته و یا مسؤولین ذی‌ربط شخص حقوقی قابل‌افزایش است.
تبصره 2- تشویق موضوع‌بند (ت) مانع از اعمال سایر بندهای این ماده نیست.
تبصره 3- تشخیص افرادی که در جهت تحقق بندهای ماده (26) قانون اقدام نموده‌اند و تشویقهای موضوع ماده (3) به پیشنهاد مدیر ذی‌ربط و یا کمیته و تأیید بالاترین مقام اجرایی شخص حقوقی است.
تبصره 4- کارکنان و مقامهایی که حسب وظیفه سازمانی در ارتباط با سلامت نظام اداری و مقابله بافساد انجام‌وظیفه نموده و افراد متخلف را شناسایی و معرفی می‌نمایند، مشمول تشویقهای مندرج در ماده (3) این آیین‌نامه نمی‌شوند. در پاسخ به شکایت مذکور، معاون امور حقوقی دولت (حوزه معاونت حقوقی رئیس‌جمهور) به‌موجب لایحه شماره 123079/27755، تصویر نامه شماره 265925-18/9/1394 سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی کشور را ارسال کرده است که متن آن به‌قرار زیر است:
بازگشت به نامه شماره 99205/27755-9/8/1394 در خصوص اخطاریه شماره 94/723-14/7/1394 دفتر هیأت عمومی دیوان عدالت اداری در خصوص دادخواست ابطال تبصره (4) ماده (3) آیین‌نامه اجرایی ماده (26) قانون ارتقاء سلامت اداری و مقابله بافساد (موضوع تصویب‌نامه شماره 45146/ت 50080 هـ-24/4/1393) به استحضار می‌رساند:
1- بر اساس سیاق عبارت بند «الف» ماده 26 قانون ارتقای سلامت نظام اداری و مقابله بافساد، باید این بند را منصرف از کارکنان و مقاماتی دانست که حسب وظیفه سازمانی در ارتباط با ارتقای سلامت اداری و مبارزه بافساد فعالیت می‌نمایند و به اقتضای شغل سازمانی خود به‌طور مستمر مبادرت به شناسایی و معرفی افراد متخلف موضوع این قانون به مراجع ذی‌صلاح می‌نمایند. درواقع بند قانونی فوق مبین افرادی است که به‌واسطه تعهد دینی و اخلاقی و سازمانی مبادرت به کشف و اعلام موارد تخلف می‌نمایند و دراین جهت ممکن است با تبعات و مشکلاتی نیز مواجه گردند. علی‌الاصول می‌بایست این بند را هم‌راستا و مکمل ماده (17) این قانون قلمداد نمود.
2- ترتیبات مندرج در آیین‌نامه اجرایی ماده (26) قانون به‌گونه‌ای است که اجرای آن درباره افرادی که به اقتضای شغل سازمانی به‌صورت مستمر مبادرت به کشف و اعلام تخلف می‌کنند عملاً امکان‌پذیر نبوده و اجرای این آیین‌نامه در خصوص آنها ممتنع است. بی‌شک اعمال تشویق در خصوص این قبیل افراد نیازمند ضوابط و شرایط خاصی است که از ظرفیت آیین‌نامه فوق خارج است. هیأت عمومی دیوان عدالت اداری در تاریخ 5/5/1395 با حضور رئیس و معاونین دیوان عدالت اداری و رؤسا و مستشاران و دادرسان شعب دیوان تشکیل شد و پس از بحث و بررسی با اکثریت آراء به شرح زیر به صدور رأی مبادرت کرده است.
رأی هیأت عمومی
نظر به این‌که افرادی که وظیفه ذاتی آنها مقابله بافساد و کشف آن است، نمی‌توانند همانند سایر افراد از مشوقهای قانونی استفاده کنند، بنابراین تبصره 4 ماده 3 آیین‌نامه اجرایی ماده 26 قانون ارتقای سلامت نظام اداری و مقابله بافساد موضوع تصویب‌نامه شماره 45146/ت 50080 هـ-24/12/1393 هیأت وزیران با قانون مغایرت ندارد و قابل‌ابطال تشخیص نشد./
محمدکاظم بهرامی رئیس هیأت عمومی دیوان عدالت اداری
منبع: وب‌سایت دیوان عدالت اداری