رابطه پلیس با حریم خصوصی افراد
رابطه پلیس با حریم خصوصی افراد
رابطه پلیس با حریم خصوصی افراد
امسال هم یک روز با دوستم تصمیم به خوردن چیپس و پنیر گرفتیم و به فلکه مفتح رفتیم تا به یکی از کافی‌شاپها برویم با همان وضعیت پارسال روبرو شدیم اما وقتی با مسؤول مغازه صحبت کردیم انگار بحث بالاتر از این حرفها بود؛ این مغازه‌دار که به‌شدت عصبانی هم بود و می‌گفت در این چند روز، کلی ضرر کردم.
گفت: اماکن میگه دختر و پسر یا آقا و خانم باید در دید باشند، می‌گفت داریم تلاش می‌کنیم این موضوع را حل کنیم. می‌گفت حتی به مسؤولین گفتم من دوربین نصب می‌کنم ولی گفتند باید در دید باشند.
البته در این چند روز که پیگیر شدیم دیدیم خوب این موضوع تا حدودی با جابه‌جا کردن مکان لژ خانوادگی و در معرض دید قرار گرفتن آن به راهکاری رسیده است.
اماکن و کافه‌های
سال پیش یکی دیگر از دوستان به من یادآور شد که مأمورین نیروی انتظامی به‌طور سرزده وارد کافی‌شاپ شده و با سؤال درباره روابط افراد آنها را گاهی دستگیر نیز می‌کنند.
این موضوع برایم غیرقابل‌باور بود که یک روز که با دوستم در یکی از کافه‌های فلکه مفتح نشسته بودیم دیدیم که دقیقاً اتفاقی که فکرش هم نمی‌کردم و فقط شنیده بودم رخ داد و یک گروهبان با یک سرباز وارد کافه شدند و پس از بررسی و جست‌وجویی کافه را ترک کردند، وقتی از صاحب کافه علت را جست‌وجو کردم، گفت: دختر و پسرها و بدحجابها را گیر می‌دهند و گاهی می‌برند.
مسؤول یکی از کافه‌ها در جواب سؤالم که چه چیزی را تذکر دادند، گفت:”اول به‌شدت تأکید دارند که خانم و آقا بالا نباشند و هم‌چنین به پوشش خانمها و هم‌چنین دخترها و پسرها گیر می‌دهند. می‌گفت حتی گاهی مشتریها را به دلیل این‌که حکم دارند می‌توانند ببرند”.
تحقیقاتی که درباره پرسش درباره روابط افراد کردم، به نتایجی که در ذیل می‌آورم، و قضاوت را بر عهده خود شما می‌گذارم. اعلامیه جهانی حقوق بشر، مصوب ۱۹۴۸، در ماده ۲۱ اعلام می‌کند: «حریم خصوصی، خانواده، مکاتبات، آبرو و حیثیت افراد نباید مورد تعرض و مزاحمت واقع شود».
هم‌چنین علاوه بر کنوانسیونها و اعلامیه‌های بین‌المللی، اسناد منطقه‌ای نیز حیثیت و اسرار زندگی خصوصی انسان را موردحمایت قرار می‌دهند که از جمله آنها می‌توان به اعلامیه حقوق بشر اسلامی ۱۹۹۰ قاهره اشاره کرد که در آن با تأکید بر خلیفه‌الله بودن انسان، ملاک برتری را تنها تقوا می‌داند و بر حمایت از زندگی شخص و حریم خصوصی انسان تأکید می‌کند.
از دیگر کنوانسیونها می‌توان به کنوانسیون حقوق بشر اروپایی، بیانیه ۱۹۶۸ تهران، کنوانسیون شورای اروپا راجع به آزادیهای اساسی، مصوب ۱۹۵۰ و کنوانسیون شورای اروپا راجع به‌حق حریم خصوصی در ۱۹۹۵ اشاره کرد.
باید دانست که روابط شخصی بین افراد، حریم خصوصی آنها محسوب می‌شود و این حریم محترم است و کسی که آن را هتک کند، مجرم شناخته می‌شود.
حریم خصوصی افراد در دولت جمهوری اسلامی ایران مصون است و هیچ‌کس حق ورود به آن را ندارد؛ مگر در دو مورد: تزاحم حریم خصوصی با حقوق دیگران و یا تزاحم حریم خصوصی با مصالح عمومی. بدیهی است که جواز این مداخلات با تشخیص مراجع ذی‌صلاح قضایی و احراز عنوان، مقدور می‌باشد. در این زمینه در اصل ۲۲ قانون اساسی مقرر می‌دارد: «حیثیت، جان، حقوق، مسکن و شغل اشخاص از تعرض مصون است؛ مگر در مواردی که قانون تجویز کند».
در اینجا هر چند به‌صراحت در مورد حریم خصوصی افراد سخنی به میان نیامده است، اما اطلاق حقوق، ظاهراً این حق را هم در برمی‌گیرد.
اصل ۲۵ قانون اساسی نیز هرگونه تجسس را ممنوع دانسته است که در نقض حریم خصوصی افراد، در بسیاری از موارد مفهوم تجسس احراز می‌شود.
مفهوم اصطلاحی حریم خصوصی همان تعریف حق خلوت است که برخی نـویسندگان از آن به‌عنوان حق امنیت فردی، مصونیت مسکن و حیثیت و تعرض‌ناپذیری مکاتبات یاد نموده‌اند. حق خلوت عبارت است از «حق داشتن یک چارچوب محافظت‌شده، امن و خالی از اغیار که در آن به‌دوراز مداخله و فشار دیگران، شخص آن‌طور که میل دارد، زندگی کند». یکی از مهم‌ترین مباحث مربوط به‌حق خلوت، شناخت معیار و مصداقهای آن است. به دیگر سخن، بر اساس چه معیار و قاعده‌ای می‌توان مصداقهای حق خلوت را شناخت؟ در پاسخ باید گفت معیاری قابل‌پذیرش است که ناظر بر منافع فرد و جامعه باشد. گرچه در شناسایی مصداقهای تحت شمول حق خلوت اختلاف‌نظر وجود دارد؛ اما ۴ مصداق قابل‌ذکر است:
۱- ورود بدون اجازه و غیرقانونی به خلوت و حریم خصوصی دیگری مانند بازرسی و تفتیش جیب و کیف افراد.
۲- تصاحب و استفاده از اسم، القاب و عناوین و اعتبار دیگری.
۳- انتشار اسرار و وقایع خصوصی افراد مانند روابط زناشویی، امور پزشکی، نامه‌های شخصی، خصوصیت و ویژگیها و عادات شخصی.
4- انتشار و افشای اطلاعات نادرست و انتساب آنها به یک شخص مانند نشر اکاذیب و افترا.
قطعنامه کنگره بین‌المللی حقوق‌دانان مصادیق تعرض به‌حق خلوت را چنین بیان نموده است:
۱- مداخله در زندگی داخلی و خانوادگی فرد.
۲- تـعـرض بـه تـمـامـیـت جـسـمـانی و روانی و ایجاد محدودیتهای اخلاقی و معنوی.
۳- تعرض به حیثیت، شرافت و شهرت فرد.
4- تفسیر مضر و نابجا از گفته‌ها و اعمال شخص.
۵- افـشای امـور نـاراحت‌کـنـنـده مـربـوط بـه زنـدگـی خصوصی فرد.
۶- استفاده از اسم، هویت و عکس دیگری برای مقاصد تجاری و تبلیغاتی.
۷- تـحــت نـظــر قـراردادن یـا تـوقـیـف شخص و یا جاسوسی کردن درباره او.
۸- بازرسی مکاتبات دیگری.
۹- سوءاستفاده از مکاتبات کتبی یا شفاهی او.
۱۰- افشای اطلاعاتی که از کسی در نتیجه ارتباط حرفه‌ای گرفته یا داده‌شده است؛ خلاف قاعده حفظ اسرار شغلی و حرفه‌ای.
اسلام و حریم خصوصی
حریم خصوص در دین اسلام هم جایگاهی بالا دارد:
دین مبین اسلام برای حیثیت، کرامت و شخصیت انسان و هم‌چنین حفظ اسرار مردم، ممنوعیت ورود به منزل و خلوت اشخاص و منع تجسس در امور دیگران، جایگاه ویژه‌ای قائل شده است. خداوند متعال در آیات ۲۷ و ۲۸ سوره “نور” یکی از مصادیق حق خلوت را مصونیت مسکن برشمرده است و در آیه ۱۲ سوره “حجرات” در مقام بیان یکی از مصداقهای حق خلوت، منع تجسس و تفتیش در اسرار و امور دیگران را گوشزد می‌نماید. رسول اکرم (ص) نیز تمامی افراد را از تتبع و تجسس در اسرار دیگران نهی نموده است و چنین می‌فرماید: «اگر تو دنبال تجسس و تفتیش در اسرار دیگران باشی، آنان را فاسد کرده‌ای یا نزدیک است که آنان را فاسد کنی». منبع: آفتاب نیوز