جایگاه اخلاق در جرم انگاری از منظر فقه و حقوق موضوعه

جایگاه اخلاق در جرم انگاری از منظر فقه و حقوق موضوعه

پدیدآور: بهروز سجودی

مقطع تحصیلی: کارشناسی ارشد

استاد راهنما: رضا زهروی

دانشگاه: دانشگاه آزاد اسلامی واحد شهر قدس

تاریخ دفاع: 1395

چکیده

چون بر اساس دیدگاه امامیه، احکام فقهی خدا در عالم ثبوت، مبتنی بر اخلاق است، لذا در مقام اثبات و استنباط حکم نیز، می‌بایست، احکام کیفری، موافق با فضائل اخلاقی و مخصوصاً عدالت باشند. قانون‌گذار نیز، با توجه به آن‌چه در قانون اساسی، بدان تصریح نموده، چون خود را مطیع موازین اسلامی و فقه امامیه می‌داند، می‌بایست در جرم انگاری، عمل خود را بر اخلاقیات منطبق نماید و بر وی، روا نیست که از قواعد اخلاقی غفلت ورزد. در عمل نیز، دسته بزرگی از قوانین کیفری، از قواعد اخلاق، متأثر شده است. قتل، دزدی، کلاه‌برداری، خیانت‌درامانت، هتک ناموس و مانند اینها از اعمال منافی اخلاق است که به‌وسیله قانون نیز منع شده است و درجه‌بندی بعضی جرایم، برحسب عمد و شبه عمد و غیر عمد بودن، لزوم سوءنیت مجرم، معافیت از مجازات در دفاع مشروع، از نشانه‌های نفوذ اخلاق در این‌گونه قوانین جزایی است. قانون‌گذار، برای حفظ نظم و تأمین اجرای قانون، باید قواعد اخلاقی را رعایت کند؛ یعنی تا حد امکان، به کاری فرمان دهد که مردم نیز آن را نیکو می‌شمرند و امری را نهی کند که اخلاق اجتماعی نیز ناپسند می‌داند. علاوه بر این، اگر اصول اخلاقی، معیار و ملاک ارزیابی قوانین نباشد، نمی‌توان عادلانه و یا ظالمانه بودن (خوب یا بد بودن) قانونی را شناخت.

کلیدواژگان: اصول اخلاقی، عدالت، جرم انگاری، تقنین، تشریع

منبع: سایت ایران داک