گروگان گیر خوزستانی در ملاثانی دستگیر شد

گروگان گیر خوزستانی در ملاثانی دستگیر شد

یک حادثه:

معاون اجتماعی نیروی انتظامی خوزستان از دستگیری فردی که روز جمعه (21 آبان) اقدام به گروگان‌گیری در شهر ملاثانی دراین استان کرده بود، خبر داد.

سرهنگ علی قاسم پور اظهار کرد: عصر روز جمعه جوانی 24 ساله و معتاد به مواد مخدر با در دست داشتن یک اسلحه گرم اقدام به ورود به یک اتوبوس مسافربری در ملاثانی واقع در شهرستان باوی استان خوزستان کرد و مسافران آن را به گروگان گرفت.

وی افزود: مأموران بلافاصله بااطلاع از این امر به محل اعزام شدند ولی قبل از رسیدن مأموران، وی دو نفر از مسافران را زخمی کرده بود که خوشبختانه زخم آنها چندان جدی نبود و آنها پس به‌خوبی درمان شدند.

سرهنگ قاسم پور بیان کرد: فرد گروگان گیر که اتفاقاً هیچ خواسته مشخصی از نیروی انتظامی نداشت، به نظر می‌رسد از ماده‌ای روان‌گردان استفاده کرده و حالت طبیعی و عادی خود را نداشت ولی این کار وی باعث مسدود شدن جاده اصلی اهواز – شوشتر و ایجاد ترافیک سنگین شده بود.

معاون اجتماعی نیروی انتظامی خوزستان بیان کرد: به علت ازدحام بالایی که این حادثه به وجود آورده بود، مأموران دستور داشتند که به‌منظور حفظ جان گروگان‌ها و مردمی که در کنار اتوبوس تجمع کرده بودند، درگیری خاصی ایجاد نکنند. قاسم پور بیان کرد: به همین دلیل بعد از مذاکراتی که از طریق برخی افرادی با فرد گروگان گیر داشتیم به وی یک دستگاه خودرو دادیم تا از محل متواری شود و با این کار موفق شدیم ضمن آزادی گروگان‌ها، جان مردمی که به علت ازدحام بالا در محل حضور داشتند را حفظ کنیم.

وی بابیان اینکه باوجود متواری شدن فرد گروگان گیر ولی وی در تور اطلاعاتی مأموران ما حضور داشت، بیان کرد: با انجام فعالیت‌های اطلاعاتی، صبح امروز دوشنبه این فرد دستگیر شد و برای تحقیقات بیشتر در اختیار کارآگاهان قرار گرفت. شامگاه جمعه (21 آبان) فردی که اعتیاد به مواد مخدر داشت دریکی از اتوبوس‌هایی که از اهواز به سمت شوشتر حرکت می‌کرد به‌عنوان مسافر ورود پیدا کرد. این فرد بعد از ورود به اتوبوس نیز با سلاحی که در اختیار داشت، هفت نفر از مسافران را به گروگان گرفته و مابقی در ابتدای کار از اتوبوس خارج شدند. با سعه‌صدر پلیس و همچنین کمک اهالی این فرد را از اتوبوس خارج شد و درنتیجه گروگان‌ها بدون اینکه خدشه‌ای به آنها وارد شود، آزاد شدند. در ابتدای امر گروگان‌گیری که تیراندازی کرده و مردم قبل از رسیدن پلیس مقاومت کردند، یک مرد و یک زن زخمی شدند.

یک تحلیل:

گروگان‌گیری Hostage Taking

گروگان‌گیری یکی از شیوه‌های مبارزاتی (تهدید به قتل، هواپیماربایی، آدم‌ربایی، کشتی­ ربایی، تسخیر مدارس، اتوبوس‌ها و …) به‌منظور اعمال فشار برای تحقق اهداف گروگان گیر یا گروگان گیران است. به‌عبارت‌دیگر گرفتن یک یا چند نفر برخلاف میلشان و تهدید بدنی و روانی آنها به‌منظور استفاده از ایشان برای وارد آوردن فشار بر گروه ثالث است.

اهداف گروگان‌گیری، گذشته از هدف‌های سیاسی ممکن است انتقام‌جویی، عدم تعقیب مجرم توسط پلیس، فرار مجرم، فراهم شدن فرصت سرقت و اخاذی، دریافت طلب، وثیقه برای پایان دادن به خصومت باشد.

علل و انگیزه گروگان‌گیری:

مهم‌ترین علل و انگیزه گروگان‌گیری عبارت‌اند از:

1ـ باج‌خواهی؛

2 ـ تسویه‌حساب ناشی از معاملات؛

3 ـ حق‌خواهی؛

4 ـ انتقام‌جویی؛

5 ـ بهره‌گیری جنسی؛

6 ـ تحمیل شرایط، تغییر اوضاع؛

7 ـ خودرایی (ساختگی)؛

8 ـ اختلافات خانوادگی؛

9 ـ کسب اطلاعات بیشتر؛

10ـ درخواست آزادی زندانیان؛

11 ـ تحمیل خواسته‌های سیاسی، تغییر شرایط سیاسی؛

12 ـ فرار از صحنه‌های جرم عملیات دستگیری؛

13 ـ ناامن جلوه­ دادن جامعه.

14 ـ عدم تعادل روانی به خاطر مصرف مواد مخدر و روان‌گردان: که یکی از مهم‌ترین علل حادثه مزبور نیز همین است.

روش‌های گروگان‌گیری:

مهم‌ترین روش‌های گروگان‌گیری عبارت‌اند از:

1 ـ هجوم به محل سکونت سوژه؛

2 ـ ربودن در بین مسیر تردد با توسل به‌زور؛

3 ـ ربودن در بین مسیر تردد با حیله و فریب؛

4 ـ گروگان‌گیری تحت پوشش؛

5 ـ گروگان‌گیری توسط آشنایان؛

6 ـ گروگان‌گیری توسط اشرار مسلح؛

7 ـ گروگان‌گیری بدون برنامه‌ریزی قبلی.

روش‌های حل گروگان‌گیری

مهم‌ترین روش‌های حل گروگان‌گیری عبارت‌اند از:

1 ـ رویکرد سرسختانه:

در رویکرد سرسختانه، مداخله مستقیم صورت می‌گیرد. محل گروگان‌گیری موردحمله قرار می‌گیرد و تلاش می‌شود تا با تسلط بر گروگان گیر، گروگانها نجات یابند. دراین رویکرد، اقدامات به‌سرعت عملی می‌شوند، مراجع قدرت دوباره کنترل کامل بر اوضاع را به دست می‌آورند و گروگان گیرها فوراً به سزای اعمال خود می‌رسند. این شیوه، موجب می‌شود کسانی که به فکر گروگان‌گیری هستند، از تصمیم خود منصرف شوند. متأسفانه این روش، پرخطر است و ممکن است به گروگان‌ها صدمه برسد یا کشته شوند.

برای موفقیت دراین عملیات، توجه به دو نکته حائز اهمیت است:

اول، گروه عملیاتی باید بسیار آموزش‌دیده و ماهر باشند.

دوم، مداخله سرسختانه وقتی باید مورداستفاده قرار گیرد که معلوم شود مذاکره فایده‌ای ندارد. چون این روش خطرهای زیادی دارد، همیشه باید به‌عنوان آخرین راه از آن استفاده کرد.

2 ـ رویکرد همراه با نرمش:

دراین رویکرد، به خواست گروگان­ گیرها گردن می‌نهند و آنچه آنها انتظار دارند انجام می‌شود. روش همراه با نرمش، این مزیت را دارد که غائله به‌سرعت پایان می‌پذیرد و گروگان‌ها قبل از اینکه آسیبی ببیند، آزاد می‌شوند. متأسفانه این روش یعنی تسلیم خواست گروگان گیرها شدن، موجب شیوع گروگان‌گیری می‌شود. مجرمان درمی‌یابند که با گرفتن گروگان، به خواسته‌هایشان می‌رسند. این روش، موجب افزایش تقاضاها و درخواستهای گروگان گیران می‌شود و برای آزادی گروگانهای خود، تقاضای بیشتری خواهند داشت.

3ـ رویکرد گام‌به‌گام:

ضعف رویکردهای سرسختانه و نرم، نیاز به یک رویکرد جدید را به وجود آورد. تجربه نشان داده است که روش ملایم و گام‌به‌گام، می‌تواند مؤثرتر باشد. دراین رویکرد، مراجع قدرت می‌کوشند باگذشت زمان حرکت کنند. این گذشت زمان، باعث می‌شود که عصبانیت و ناکامی گروگان گیرها فروکش کند. دراین شرایط، هیچ‌یک از تقاضاهای آنها موردپذیرش قرار نمی‌گیرد، بلکه از طریق مذاکره، آنها را به رها کردن گروگان‌ها تشویق می‌کنند.

رویکرد گام‌به‌گام، در بیشتر موارد از موفق‌ترین راهبردها بوده است. گذشت زمان باعث می‌شود که گروگان گیرها به آرامش دست یابند و به بیهودگی کار خود پی ببرند. این رویکرد چندان آسان نیست. ممکن است مذاکره مدت زیادی طول بکشد و افکار عمومی، رسانه‌های گروهی و افراد سیاسی، مقامات را تحت‌فشار قرار دهند که «دست‌به‌کاری بزنید و گروگان‌ها را آزاد کنید.» هیچ راه‌حل ساده‌ای برای حل حادثه گروگان‌گیری وجود ندارد؛ اما رویکرد گام‌به‌گام، یکی از بهترین روش‌هاست.

پلیس و رهایی گروگان

رهایی گروگان‌ها نیاز به تجهیزات و تخصص دارد، به همین علت اکثر کشورها واحدهای آموزش‌دیده رهایی گروگان را پیش‌بینی کرده‌اند. در نیروی انتظامی جمهوری اسلامی ایران یگان رهایی گروگان تحت عنوان اختصاری «نوپو» در یکان ویژه پاسداران ناجا پیش‌بینی گردیده است. اصل مهم در عملکرد یکان رهایی از گروگان این است که خطا کردن در آن یگان پذیرفته نیست، لذا نیروهای این یگان باید از توانمندی بالایی برخوردار باشند. آنها باید بتوانند در شرایط بحرانی به‌خوبی در مورد انتخاب بهترین روش حل گروگان‌گیری تصمیم‌گیری نمایند. آنها باید تلاش کنند تا گروگان و گروگان‌ها را سالم تحویل و گروگان گیر یا گروگان گیران را دستگیر و تحویل مراجع قضایی دهند.

منابع نوشتار

1- آقا بخشی، علی و مینو افشاری راد. فرهنگ علوم سیاسی. تهران: نشر چاپار، 1383، ص 297.

2- محمودی، محمود. رهایی گروگان. تهران: معاونت آموزش ناجا، 1386، صفحات 68-46.

منابع بیشتر

1- طلوعی، محمود. فرهنگ جامع سیاسی. تهران: نشر علمی، 1390، صفحات 815 و 814.

2- بیابانی، غلامحسین و هادیان فر، سید کمال. فرهنگ توصیفی علوم جنایی. تهران: معاونت آگاهی ناجا، 1384، صفحات 552- 545.

منبع حادثه: مهر