ویژگیهای حمایت از نرم‌افزارهای اختراعی
ویژگیهای حمایت از نرم‌افزارهای اختراعی
ویژگیهای حمایت از نرم‌افزارهای اختراعی
نویسندگان: محمود صادقی، امیررضا حمیدی‌اول
چکیده
نرم‌افزار به مجموعه‌ای از اظهارات و دستورالعملهای به کار گرفته شده مستقیم یا غیرمستقیم در رایانه برای نیل به هدفی مشخص، تعریف می‌شود. نرم‌افزارها برگرفته از افکار پدیدآورنده خود هستند و کارآمدترین روش حمایت از آنها، از مجرای حقوق مالکیت فکری است.
در ابتدا، نرم‌افزارها به صورت نوشته ایجاد می‌شوند که می‌توان رایج‌ترین روش حمایت از آنها را حمایت از طریق کپی‌رایت دانست. در دستورالعملهای اروپایی، نرم‌افزارها صراحتاً اثر ادبی شناخته شده‌اند.
اما با توجه به موافقتنامه تریپس و قوانین اختراعات آمریکا و انگلستان، می‌توان دریافت که امکان ثبت نرم‌افزار به‌عنوان اختراع نیز وجود دارد. نرم‌افزارها بعضاً ابزارهای اقتصادی قدرتمندی هستند و امور حیاتی کشور، توسط آنها انجام می‌گیرد؛ بنابراین باید این امکان را داشته باشند تا با رعایت ضوابط مربوط، به‌عنوان اختراع ثبت شوند. به همین دلیل، اداره اختراعات اروپا هم که در آغاز مطابق کنوانسیون اختراعات اروپا، نرم‌افزارها را از شمول ثبت به‌عنوان اختراع خارج می‌دانست، با انعطاف بیش‌تر، نرم‌افزارهای دارای اثر فنی قابل‌اعتنا را به‌عنوان اختراع ثبت کرد. با حمایت از نرم‌افزار به‌عنوان اختراع، حق استفاده، ساخت و عرضه انحصاری برای پدیدآورنده وجود خواهد داشت. در اختراعات از ایده مجسم در نرم‌افزار نیز حمایت می‌شود که از تفاوتهای اساسی اختراعی شناختن نرم‌افزار یا اثر ادبی دانستن آن محسوب می‌شود. در حقوق ایران هم نرم‌افزار در صورت وجود شرایط لازم، اختراع شناخته می‌شود که تا حدی با حقوق کشورهای آمریکا و انگلیس هم‌سو است.
کلیدواژگان: نرم‌افزار؛ کپی‌رایت؛ نظام اختراعات؛ نرم‌افزار اختراعی
پژوهشهای حقوق تطبیقی؛ دوره 19، شماره 3، پائیز 1394