نکاتی درباره پایان‌نامه(قسمت دوم)
نکاتی درباره پایان‌نامه(قسمت دوم)
نکاتی درباره پایان‌نامه(قسمت دوم)
چکیده
بعد از تکمیل فهرست مطالب، فهرست جداول و نمودار، نوبت به تدوین چکیده می‌رسد. چکیده اولین بخش از یک کار پژوهشی است که مورداستفاده سایر پژوهشگران قرار می‌گیرد. با توجه به این‌که در وب‌سایتها و بانکهای اطلاعاتی، تنها مطالب چکیده مورداستفاده قرار می‌گیرد، باید در تهیه آن بسیار دقت شود.
1 ـ ویژگیهای یک چکیده خوب:
چکیده زمانی خوب تدوین‌شده است که کاملاً یکدست، مربوط و دقیق باشد.
مسائل مقدماتی یا زمینه، اهداف، مواد و روشها، یافته‌ها، نتایج و توصیه‌ها به‌طور منطقی تدوین‌شده باشند.
پیوندهای منطقی بین قسمتهای مختلف آن وجود داشته باشد.
اطلاعات اضافه‌تر از متن اصلی نداشته، بلکه خلاصه‌ای از نوشته اصلی و منحصراً بازتابی از اطلاعات نوشته اصلی باشد.
قابل‌فهم باشد.
بیشتر با افعال گذشته یا مجهول نگاشته شده باشد.
2 ـ گامهای لازم برای نگارش چکیده مطلوب
چکیده در حقیقت یک پایان‌نامه یا رساله مختصر است. لازم است ابتدا گزارش پژوهش خاتمه یابد و سپس برای نگارش چکیده اقدام شود. برخی از پژوهشگران تصویر می‌نمایند که با حذف بخشهای اضافه از پژوهش اصلی، می‌توانند به چکیده پژوهش خود دست یابند. درحالی‌که این عمل بسیار دشوار خواهد بود. چکیده باید به‌صورت مستقل و از ابتدا به نگارش درآمده و در حذف مطالب اضافه، باید نهایت استفاده را نمود. نکاتی که در این کار باید رعایت شود، به شرح زیر است:
از زمان گذشته افعال یا فعل مجهول در چکیده استفاده کنید.
جملات را به‌صورت کوتاه بنویسید.
جملات را به‌طور کامل بنویسید.
به زبان ساده و قابل‌فهم بنویسید.
به‌جای نامهای محلی، از اسمهای علمی استفاده کنید.
با همان زبان و تأکیدی که در متن اصلی مطالب ارائه‌شده است، چکیده را تدوین کنید. توانمندی خود را در خلاصه کردن مطالب نشان دهید و از کپی کردن عینی جملات پژوهش اصلی خودداری نمایید.
از علائم اختصاری استاندارد استفاده نمایید.
دقیق باشید و از نگاشتن نکات مبهم خودداری نمایید.
ساختار نوشته خود را تنظیم نموده و نقاط ضعف آن را برطرف سازید. از ارائه اطلاعات غیرضروری خودداری نمایید.
اشتباهات نگارشی را رفع نموده و علائم نگارشی را اصلاح کنید.
نسخه نهایی گزارش خود را قبل از ارائه، حتماً یک‌بار دیگر مطالعه نمایید.
ت ـ محتوای هر یک از فصول پایان‌نامه و رساله
باوجودآنکه محتوای پایان‌نامه و رساله قدری باهم تفاوت دارند، ولی شباهتهای آنها کم نیست. بر این اساس در این بخش، تلاش می‌شود، ساختار کلی فصول و محتوای آن تشریح شود.
1 ـ محتوای فصل اول پایان‌نامه:
بعد از چکیده، فصول اصلی شروع می‌شوند که صفحه اول آن با شماره‌گذاری 1 خواهد بود، ولی بر روی آن نوشته نمی‌شود. این فصل به معرفی پژوهش می‌پردازد. حداقل محورهایی که لازم است مطرح شود به شرح زیر است:
مقدمه (حدود یک پاراگراف)
بیان مسأله پژوهش
اهمیت انجام پژوهش و وجه تمایز پژوهش با سایر پژوهشها (توجیه لزوم انجام پژوهش)
اهداف پژوهش (آرمانی، اصلی و ویژه)
فرضیه‌ها یا سؤالات پژوهش
دامنه پژوهش
امکانات و محدودیتهای پژوهش
تعریف نظری و عملیاتی مفاهیم و متغیرها
بخشهایی از اطلاعاتی را که در فرم پیشنهاد پژوهش وجود دارد، مطابق با محورهای فوق بوده و مناسب برای فصل اول است، انتخاب و در جای خود درج کنید. فراموش نکنید که برخلاف پیشنهاد پژوهش که زمان افعال آینده‌اند، هنگام تدوین پایان‌نامه و رساله، زمانها باید به‌صورت گذشته بیان شوند. درصورتی‌که در مرحله پیشنهاد پژوهش، محتوا، به‌خوبی تدوین‌شده باشد، معمولاً در نگارش فصول اولیه مشکل جدی وجود نخواهد داشت. فقط مطالب جدیدی را که پس از تصویب پیشنهاد پژوهش یافته‌اید، باید به این بخش اضافه شود. نحوه تنظیم مطالب در پایان‌نامه و رساله بسیار حائز اهمیت است. گاهی ملاحظه می‌شود که پژوهشگر مطالب مختلف را بدون تناسب و دلیل در کنار هم قرار می‌دهد. به‌عبارت‌دیگر، توالی منطقی مطالب رعایت نمی‌شود. بر این اساس، لازم است در سازمان‌دهی مطالب و تیترهای اصلی و فرعی و پیکره اصلی متن دقت به عمل آید. کدگذاری عددی مطالب و استفاده از حروف الفبا دو شیوه غالب در مطرح ساختن مطالب گزارشها است. به‌عنوان‌مثال، در شیوه کدگذاری عددی، کد اصلی با شماره فصل شروع‌شده، تیترهای اصلی دارای شماره‌های بعدی بوده و به همین ترتیب، می‌تواند زیر تیترهای فرعی شکل بگیرد. منبع: شریف یار
ادامه دارد …