نقض کارآمد قرارداد در حقوقی ایران

نویسندگان: سام محمدی، حسام کدیور

چکیده

نقض کارآمد یکی از بحث‌برانگیزترین مفاهیم تحلیل اقتصادی حقوق قراردادها است. به موجب این نظریه اگر نقض قرارداد و جبران خسارت طرف مقابل از اجرای قرارداد کارآمدتر باشد، متعهد باید قرارداد را نقض کرده و خسارات وارد بر طرف مقابل را جبران کند.

می‎توان ادعا کرد مهم‏ترین مانع پذیرش نقض کارآمد در حقوق ایران، اصل لزوم و حق متعهد درباره الزام متعهد به «اجرای عین تعهد» است. در این مقاله بحث خواهد شد که اجرای عین تعهد که مبنایی عقلایی دارد، نمی‏تواند با نظریه نقض کارآمد که آن هم از مبنایی عقلایی بهره می‏برد، تعارض داشته باشد. به عنوان نتیجه نهایی، نویسندگان بر این باورند که هرچند با نگاهی متفاوت به اصل لزوم، می‎توان نقض کارآمد را پذیرفت، با توجه به ویژگی‎هایی مانند ضعف شدید نظام حقوقی ایران در جبران کامل خسارات باید در پذیرش این نظریه جانب احتیاط را رعایت کرد.

کلیدواژگان: اجرای عین تعهد، اصل لزوم، نقض کارآمد

مجله حقوق خصوصی، دوره 13، شماره 2، پاییز 1395