نقش ایجابی و سلبی اذن در ضمان

نقش ایجابی و سلبی اذن در ضمان

عنوان: نقش اذن در مسؤولیت مدنی

پدیدآور: سید نصر الدین حسینی دستنائی

رشته تحصیلی : الهیات و معارف اسلامی(فقه و مبانی حقوق اسلامی)

مقطع تحصیلی : کارشناسی ارشد

استاد راهنما : سید محمدهادی مهدوی

دانشگاه : دانشگاه آزاد اسلامی واحد نجف‌آباد

تاریخ دفاع : 1395

چکیده : وجود یا عدم وجود اذن در عقود و ایقاعات، قراردادها و به‌طورکلی همه‌ رفتارها و اعمال حقوقی و به دنبال آن روابط عرفی و اجتماعی انسانها، یکی از عناصر مهم و حیاتی بشر به شمار می‌رود، به‌عنوان نمونه، در حقوق اموال مسأله اذن به انتفاع یا اذن به ارتفاق مطرح گردیده است، در مباحث مربوط به قراردادها و حقوق خانواده، نقش و تأثیر اذن موردتوجه قرارگرفته است، ضمن بحث از عقودى مانند؛ بیع، رهن، هبه، ودیعه، عاریه، وکالت، ضمان و اجاره، به بیان احکام و آثار آن پرداخته‌شده است. در مباحثی چون، عدم جواز تصرف در مال دیگرى بدون اذن مالک، نقش اذن در تحقق عناوین امانت مالکى و امانت قانونى، تجاوز از حدود اذن و تأثیر آن در ضمان نقش برجسته اذن کاملاً قابل‌ملاحظه می‌باشد. چه‌بسا در مواردی عنصر اذن موجب استقرار و یا اضمحلال یک عمل حقوقی می‌گردد یعنی ممکن است باوجود و یا عدم وجود اذن سرنوشت عمل حقوقی واقع‌شده تفاوت بنماید، به‌عنوان‌مثال؛ در مباحث فقهی و حقوقی سؤال مهمی تحت این عنوان قابل‌طرح است که، آیا تصرف در مال دیگری با اذن مالک آن بدو ن تعدی و تفریط نیز ضمان آور و موجب مسؤولیت مدنی می‌گردد یا این‌که اذن مالک مانع از تحقق ضمان می‌باشد؟ به دنبال پاسخ این‌گونه سؤالات، حکم تکلیفی و وضعی وجود دارد که اصل عدالت و حکم قواعد فقهی مهمی مانند ”لاضرر” ایجاب می‌کند که پاسخ آن کاملاً دقیق ارایه شود. لذا با توجه به اهمیت موضوع و از سویی مدون نبودن موارد ضمان یا عدم ضمان در رابطه با اذن، در منابع فقهی و حقوقی و از سویی وجود ابهامات و تعارضاتی در این راستا در محاکم قضایی، سعی شده است که در این نوشتار در چهارفصل مدون و پس از کلیات، در فصل دوم، تعریف اذن، اقسام، ارکان، شرایط آن در حقوق انتفاعی و ارتفاقی، آثار و احکام و به‌طورکلی ماهیت حقوقی اذن موردبررسی قرار گیرد، سپس در فصل سوم به تعریف مسؤولیت مدنی یا ضمان، مبانی فقهی و حقوقی آن، اقسام، قلمرو و تعدادی از مصادیق آن بپردازیم و ضمن بیان مطالب مربوطه به تبیین نقش اذن در هر مورد اشاراتی داشته باشیم و در فصل پایانی نویسنده به این نتیجه نایل می‌شود که، اولا؛ عبارات فقهای بزرگوار و حقوقدانان محترم در این خصوص کاملاً واضح و هماهنگ نیست ثانیاً؛ صرف اذن به‌طورقطعی و دایمی موجب عدم ضمان متلف یا متصرف نمی‌شود اما در مواردی اذن رافع  ضمان می‌باشد.

کلمات کلیدی: کلیدواژه؛ اذن, اجازه, مسؤلیت مدنی, ضمان, عمل حقوقی, اباحه تصرف. منبع : تایپ شده توسط مسؤول صفحه