میزان نفقه چگونه تعیین می‌شود؟
میزان نفقه چگونه تعیین می‌شود؟
دنیای حقوق: در قانون مدنی ایران به همه نیازهای متعارف زن از قبیل مسکن، لباس، اثاث منزل و هزینه‌های درمانی و بهداشتی ” نفقه” گفته می‌شود که باید از سوی مرد تأمین شود. ضابطه موجود در تعیین میزان نفقه نیز این است که این تأمین نیازها بر مبنای شئونات خانوادگی زن، عرف و عادت ساکنان هر منطقه و وضع مالی مرد تعیین شود که در صورت توافق نداشتن زن و مرد، دادگاه میزان آن را مشخص خواهد کرد.
شأن و شخصیت زن در نفقه
بر اساس قانون، اگر زن تحصیلکرده یا بیسواد، از شهر یا روستا و از خانواده فقیر یا ثروتمند باشد، میزان نفقه متفاوتی دارد چون نیازهای این دو قشر باهم فرق می‌کند. در قانون، نفقه ارتباط مستقیم با شأن زن ندارد، یعنی همه زنان باید نیازهای اولیه‌شان تأمین شود، اما غلظت و میزان این نیازها با شأن و جایگاه اجتماعی زنان ارتباط مستقیم دارد یعنی در تعیین میزان نفقه، این مسائل که یک زن ساکن روستا و بیسواد باشد، یا تحصیلکرده، ساکن شهر و عضو یک خانواده ثروتمند باشد، لحاظ می‌شود، چون طبیعتاً نیاز یک زن در گروه اول با نیاز یک زن در گروه دوم کاملاً فرق دارد.
تفاوتی میان زنها وجود ندارد
در قانون هیچ تفکیکی میان نیازهای زنان از طبقات مختلف اجتماعی وجود ندارد، یعنی به‌زعم قانون، تمام زنان باید نیازهای اولیه‌شان تأمین شود که میزان این تأمین نیاز بستگی به جایگاه و موقعیت اجتماعی زن دارد.
این موضوع اصلاً ناعادلانه نیست. بلکه به نظر می‌رسد منطقی هم هست، اگر بگوییم زنی که از طبقه اجتماعی پایینی برخاسته، باید خواسته‌هایش نیز مطابق همان طبقه اجتماعی باشد چون نباید چنین زنانی زیاده‌خواهی داشته باشند. از طرفی مردانی که برای ازدواج به سمت زنانی با موقعیت اجتماعی پایین می‌روند نیز این پیش‌فرض را داشته‌اند که همسرشان در حدشان و شئونات خودش از آنها تقاضا دارد و نه بیشتر.
البته در این میان باید به یک نکته مهم توجه کرد و آن این‌که اگر زنی در موقع ازدواج سلامت جسمی داشته و پس از مدتی مبتلابه بیماری شود، زوج موظف به تأمین مخارج درمانی او است. پس چنانچه وضعیت زن در مدت زندگی مشترک متحول شود و نیازهای اساسی او تغییر کند زوج مکلف خواهد بود نیازهای ضروری او را متناسب با وضع جدید تأمین کند هرچند این احتیاجات با شأن زوجه در هنگام ازدواج تناسبی نداشته باشد. سوتیتر ۲ «در واقع با ارتقای موقعیت اجتماعی زن در طول زندگی، قهراً بر تعهدات مالی زوج افزوده خواهد شد.»
تأثیر توان مالی مرد
در بحث نفقه قانون توجهی به توان مالی مرد ندارد، اما مطابق رویه‌های موجود، تمام کارشناسان نفقه در هنگام تعیین مبلغ، به توان مالی مرد نیز توجه می‌کنند، به‌طوری‌که اگر مرد توان مالی خوبی داشته باشد، حتماً نفقه بالایی برای زن تعیین می‌کنند.
البته بعضی از مردان برای ازدواج سراغ دخترانی از طبقه بالای اجتماعی می‌روند و با به دست آوردن دل آنها، ازدواج می‌کنند، اما در زندگی مشترک چون افراد متمولی نبوده و نیستند، در مقابل خواسته‌های زن مدام تأکید می‌کنند که ندارند.
این افراد باید بدانند که قانون‌گذار در بحث نفقه چه در قوانین سابق و چه در قوانین جدید به نیازهای زن متناسب با شأن او توجه دارد نه به توان مالی مرد، اما در رویه‌هایی که در بیشتر محاکم اجرا می‌شود به مردانی که با زنانی از طبقه بالا ازدواج‌کرده‌اند می‌گوید شما که می‌دانستی زن ازنظر اقتصادی چه وضعیتی دارد، حالا نمی‌توانی از زیر بار دادن نفقه مطابق با شأن او شانه خالی کنید.
حرف آخر
بااین‌حال رویه‌ای وجود دارد که بر اساس آن کارشناسان به خاطر مصالح خانواده، اعسار مرد (ناتوانی مالی) را به‌صورت پنهان در نظر می‌گیرند و در تعیین میزان نفقه، مراعات مرد فقیر را می‌کنند.
منبع:پایگاه آموزشی مهداد