مشاغل زیرزمینی که سر از فضای مجازی درآورده است
مشاغل زیرزمینی که سر از فضای مجازی درآورده است
مشاغل زیرزمینی که سر از فضای مجازی درآورده است
فضای مجازی خیلی زود در تمام ابعاد زندگی شخصی و اجتماعی ما ریشه دواند و به فضایی بدون محدودیت و فراتر از مرزهای جغرافیایی و انسانی تبدیل شد.
فضای مجازی، دنیایی که برخلاف اندیشه‌های پدیدآورندگانش، مورد اقبال سودجویان زیادی قرار گرفت. سودجویانی که معضلات زیادی را به وجود آورده‌اند و حالا در فهرست مشکلات و معضلات مختلفی که ریشه در فضای مجازی دارند، مشاغل زیرزمینی هم مدتی است یکه‌تازی می‌کنند. پا بیرون گذاشته‌اند از پستوی خانه‌ها و مغازه‌ها؛ بیرون خزیده‌اند از کنج تاریک زیرزمینها و انبارهای بزرگ و کوچک؛ رنگ عوض کرده و برای خودشان بروبیایی راه انداخته‌اند مشاغلی که از مدتها پیش‌بر پیشانی‌شان مهر ممنوعه خورده است. برای رسیدن به آنها دیگر نباید راه دوری رفت، نباید پرسان پرسان و زیر لبی سراغ نشانی‌شان را گرفت.
آدرسشان سرراست‌تر شده، پیدا کردنشان دیگر سخت نیست! مشاغل زیرزمینی از دنیای پنهانی‌شان، از پناه همیشگی‌شان در سایه دیوارهای بلند و کوتاه شهر، به فضای مجازی کوچ کرده‌اند؛ باروبندیل بسته‌اند و حالا مدتهاست به یکی از ساکنان دائم شبکه‌های مختلف مجازی تبدیل شده‌اند. حالا محیط کارشان یک صفحه اختصاصی در اینستاگرام و فیسبوک، یک کانال ویژه و پربیننده در تلگرام و یک گروه شلوغ در واتس‌آپ است.
حالا دیگر با یک کلیک کوچک در صفحه رایانه‌ها، با لمس ساده انگشت اشاره روی صفحه گوشیهای هوشمند و تبلتها می‌توان وارد دنیای پرهیاهویی شد که آنها مقابل چشمان بقیه به تصویر می‌کشند؛ دنیایی که آنها در مقابل مخاطبانشان به تصویر می‌کشند، دنیای کوچکی نیست. پشت این دنیای رنگی و پررنگ و لعاب هزار حرف‌وحدیث وجود دارد. حرف‌وحدیثهایی که در بیشتر موارد به تجربه‌های ناخوشایند و اقدامات مجرمانه منتهی می‌شود.
انفجار مشاغل زیرزمینی در اینستا و تلگرام
نه! هیچ کس فکرش را هم نمی‌کرد کار به اینجا برسد؛ اما رسید! فضای مجازی خیلی زود در تمام ابعاد زندگی شخصی و اجتماعی ما ریشه دواند و به فضایی بدون محدودیت و فراتر از مرزهای جغرافیایی و انسانی تبدیل شد؛ دنیایی که برخلاف اندیشه‌های پدیدآورندگانش، مورد اقبال سودجویان زیادی قرار گرفت. سودجویانی که معضلات زیادی را به وجود آورده‌اند و حالا در فهرست مشکلات و معضلات مختلفی که ریشه در فضای مجازی دارند، مشاغل زیرزمینی هم مدتی است یکه‌تازی می‌کنند. ما برای رسیدن به تعدادی از این مشاغل ممنوعه، سراغ اینستاگرام می‌رویم. در قسمت جستجو، کلمه مورد نظر را می‌نویسیم و چند لحظه بعد با فهرستی بلندبالا از صفحه‌هایی روبه‌رو می‌شویم که هرکدام با چند تصویر به معرفی کارشان پرداخته‌اند؛ صفحه‌هایی با فالوئرهای (دنبال کننده) زیاد. صفحه‌هایی که اکثراً هم شماره تلفن تماس دارند و هم آدرس کانال تلگرام.
از تاتو در سالن آرایش مردانه تا دی‌جی خانم برای پارتیها
با شماره یکی از این تاتوکارها تماس می‌گیریم. صدای آن‌سوی خط متعلق به مرد جوانی است که می‌گوید دریکی از سالنهای آرایشی مردانه در منطقه ۱۰ تهران، کار تتو انجام می‌دهد و فرقی هم نمی‌کند مشتریهایش مرد باشند یا زن.
آقای تاتوکار اصرار دارد مثل خیلیهای دیگر در خانه شخصی این کار را انجام نمی‌دهد و توصیه می‌کند اگر قصد تاتو داریم ابداً سراغ تاتوکارهایی که سالن ندارند، نرویم! گفت‌وگویمان که کمی طولانی‌تر می‌شود اطلاعات دیگری از قیمتها و مشتریهای آقای تاتوکار به دستمان می‌رسد: مثل این‌که قیمت نوشتن کلمه مادر روی انگشت ۱۵۰ هزار تومان، یک گل‌کوچک به ابعاد ۴ سانتی‌متر روی بازو ۳۰۰ هزار تومان و طرح گوشواره در لاله‌گوش ۲۰۰ هزار تومان است؛ اما نکته مهم این است که خانمها این روزها علاقه زیادی به تاتو پیدا کرده‌اند و به‌طور میانگین این آقای تاتوکار، سه جلسه در هفته مشتری خانم دارد. یکی از صفحه‌های دیگر اینستاگرام، صفحه‌ای است که برای مراسم عروسی، جشن تولد و پارتی دی‌جی معرفی می‌کند؛ هم دی‌جی آقا و هم دی‌جی خانم. با یکی از دو شماره تلفن همراه اولی که در این صفحه ثبت‌شده تماس می‌گیریم و یک خانم پاسخگوی ماست که می‌گوید قیمت دی‌جی خانم برای سه ساعت بین یک‌میلیون و ۸۰۰ تا دو میلیون تومان است و فرقی نمی‌کند مجلس زنانه باشد یا مختلط.
تماس بعدی ما با شماره تلفنی است که در ابتدای یکی از صفحات با عنوان ماساژ تایلندی ثبت‌شده است. این بار هم یک خانم جوان پاسخگوی ماست و خیلی سریع اطلاعاتش را پشت سر هم‌ردیف می‌کند؛ این‌که مؤسسه آنها ماساژور خانم و آقا دارد و محدودیت جنسیتی هم برای انتخاب ماساژور ندارند و یک خانم می‌تواند ماساژور آقا و برعکس درخواست کند. قیمت هم البته بین ساعتی ۳۰۰ تا ۴۰۰ هزار تومان در نوسان است.
پلیس مطابق قانون عمل می‌کند
اینها تنها سه نمونه کوچک از کسب‌وکاری است که مشاغل زیرزمینی در فضای مجازی برای خودشان ساخته‌اند؛ دنیایی که نظارت بر آن و کنترل محتوای آن کار سختی به نظر می‌رسد. نظارتی که لزومش در همایش رؤسای پلیس فتای کشور مورد بحث قرار گرفت و فرمانده نیروی انتظامی با اشاره به عضویت پلیس در شورای عالی فضای مجازی و کارگروه تعیین مصادیق محتوای مجرمانه گفت: در این زمینه مطابق با دستورات قضایی و قوانین با متخلفان و محتوای مجرمانه برخورد خواهد شد. سردار سرتیپ پاسدار حسین اشتری در ادامه در پاسخ به این پرسش که آیا پلیس فتا کانالهای غیراخلاقی در شبکه‌هایی نظیر تلگرام را رصد می‌کند یا خیر، گفت: هر موضوعی را که قانون برای ما تعریف کند، به آن ورود کرده و مطابق قانون عمل می‌کنیم. فرج‌الله عارفی یکی از اعضای کمیسیون اجتماعی مجلس هم با تأیید این موضوع که پلیس ضابط قضایی است می‌گوید: با این‌که ماهیت مشاغل زیرزمینی ماهیت تأییدشده‌ای نیست اما از آنجا که این جرم حالت عمومی دارد و پیامدهای منفی‌اش هم شامل حال عموم می‌شود، دست پلیس تااندازه‌ای برای ورود به مسأله باز است.
عارفی با تأکید بر این‌که لزوماً نباید جرمی به وقوع بپیوندد تا به تمهیدات مقابله با آن اندیشیده شود، می‌گوید: در قانون ما هر چیزی که می‌تواند فساد اخلاقی ایجاد کند، ممنوع است. در نتیجه باید وزارت ارتباطات به‌عنوان نهاد متولی این فضاها را رصد کند؛ یعنی به همان میزان که فرصت استفاده از این فضا را به شهروندان می‌دهد باید از آنها در برابر معضلات موجود در این فضا مراقبت هم بکند.
این عضو کمیسیون اجتماعی مجلس با اشاره به نظارت محدود نهادهای مسؤول بر فضای مجازی می‌گوید: دستگاههایی که متولی نظارت بر این فضا هستند مثل وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات، نقش کمرنگی در این عرصه دارند و نظارتشان محدود است. درحالی‌که لازم است سروسامانی به این قضیه داده شود.
دادستانها باید مدعی‌العموم باشند
این موضوع به نحوی دیگر توسط علی جلیلیان، عضو کمیسیون قضایی و حقوقی مجلس مورد توجه قرار می‌گیرد. جلیلیان برخورد با سودجویان فضای مجازی را، وظیفه دادستانها می‌داند و می‌گوید: این موضوع به عهده دادستانهاست که در سراسر کشور به‌عنوان مدعی‌العموم دخالت کرده و علیه اینها اعلام‌جرم کنند؛ زیرا بسیاری از این مشاغل مقدمات فحشا و شروع جرم، نشر اکاذیب و حتی اخاذی هستند. عضو کمیسیون قضایی و حقوقی مجلس با اشاره به وظایف دادگستریها می‌گوید: دادگستری هم وظیفه برخورد با جرایم را دارد و هم وظیفه پیشگیری از جرایم را. در نتیجه منعی برای ممانعت از فعالیت این‌گونه مشاغل زیرزمینی ندارد زیرا به نحوی این کار، پیشگیری از جرم است. منبع: مجله مهر