قراردادهای سرمایه‌گذاری خارجی و قلمرو تعهدات عهدنامه‌ای دولت میزبان
قراردادهای سرمایه‌گذاری خارجی و قلمرو تعهدات عهدنامه‌ای دولت میزبان
نویسندگان: عفیفه غلامی و توکل حبیب‌زاده
چکیده
سرمایه‌گذاری خارجی از طریق انعقاد یک قرارداد میان سرمایه‌گذار خارجی و یک نهاد یا مؤسسه دولتی سرزمین میزبان آغاز به کار می‌کند. دولت میزبان سرمایه نیز عموماً طرف یک عهدنامه دو یا چندجانبه بین‌المللی با دولت متبوع سرمایه‌گذار است. هر یک از اسناد مذکور جهت حل و فصل اختلافات سرمایه‌گذار دولت مکانیزم خاصی پیش‌بینی می‌نمایند. در موارد متعددی همین قراردادهای سرمایه‌گذاری پایه و اساس اختلافات سرمایه‌گذاری است و بسیاری از دعاوی متضمن تخلف از تعهدات حقوقی بین‌المللی ناشی از یا مرتبط با قراردادهای مذکور است که مسأله جدیدی در حوزه داوری بین‌المللی محسوب می‌گردد. پیرو آرایی که در دو پرونده SGS علیه پاکستان و SGS علیه فیلیپین از سوی دیوان داوری بین‌المللی صادر گردید، اخیراً این مسأله که محاکم عهدنامه‌ای چگونه بایستی با دعاوی ناشی از روابط قراردادی طرفین ارتباط برقرار کنند، مورد توجه قرار گرفته است. هر دو دیوان مزبور با موضوع احراز صلاحیت در خصوص دعاوی نقض قرارداد مواجه بودند؛ اگرچه نهایتاً داوریها به صدور دو رأی متفاوت انجامید، راهنمای خوبی به منظور شناسایی محدوده صلاحیتی مراجع داوری در رسیدگی به اختلافات ناشی از قرارداد سرمایه‌گذاری است. دیوانهای بعدی با عنایت به رویه داوری موجود، جهت استقرار یک رویکرد تحلیلی روشن‌تر در خصوص احراز صلاحیت رسیدگی به اختلافات ناشی از روابط قراردادی برآمدند.
کلیدواژگان: حل و فصل اختلاف سرمایه‌گذاری، صلاحیت، قرارداد سرمایه‌گذاری، تعهدات معاهده‌ای، رویه داوری
منبع: مجله پژوهش حقوق عمومی (پژوهش حقوق و سیاست سابق) شماره 51 تابستان 1395