فرهنگ صحیح آپارتمان‌نشینی از منظر اسلام (قسمت 1)
فرهنگ صحیح آپارتمان‌نشینی از منظر اسلام (قسمت 1)
فرهنگ صحیح آپارتمان‌نشینی از منظر اسلام (قسمت 1)
معضلات و آسیبهای آپارتمان‌نشینی از جمله مسایلی است که انسانهای زیادی را درگیر خودکرده و مشکلاتی را برای آنها پیش آورده است. از این‌رو باید از متون اسلامی برای حل آنها راهکارهایی عملیاتی ارائه کرد.
اسلام آموزه‌هایی پویا و گره‌گشا در زندگی فردی و اجتماعی دارد. این دین آسمانی مسایل اجتماعی را با محوریت عرف و عقل حل می‌کند و همواره راهکارهای آن تدریجی و متناسب با طبع انسانهاست.
معضلات و آسیبهای آپارتمان‌نشینی از جمله مسایلی است که انسانهای زیادی را درگیر خودکرده و مشکلاتی را برای آنها پیش آورده است. از این‌رو باید از متون اسلامی برای حل آنها راهکارهایی عملیاتی ارائه کرد. به گفته آقای قرائتی اسلام نظرات فراوانی درباره مسکن دارد که مهم‌ترین آنها عبارت‌اند از: «انتخاب مکان»، «با چه پولی خانه بسازیم»، «مساحت خانه چقدر باشد»، «مقدار زیربنا چقدر باشد»، «دیوارکشی و اهمیت آن»، «جای دستشویی و حمام و اتاق‌خواب کجا باشد»، «سفیدکاری و گچ‌بری»، «ارتفاع سقف از زمین»، «تجملات خانه»، «خریدوفروش خانه»، «خانه‌سازی برای دیگران اعم از فرزندان و خویشان و در بیابان برای کاروانسراها و مسافرین»، «اجاره دادن خانه»، «اشراف داشتن بر منزل دیگران»، «ناودان خانه‌ها»، «دولت و خانه‌سازی»، «محکم سازی خانه»، «خانه مسؤولین مملکتی باید چگونه باشد»، «آپارتمان»، «امنیت در خانه و محدوده آن»، «محل نماز در خانه» و بالاخره «خانه ابدی».
یکم توصیه‌های اسلامی به آپارتمان‌نشینان، آپارتمان‌سازان و مسؤولین
دین مبین اسلام تا ضمن کمک به در امان ماندن از آسیبهای مخرب، راهکارهای کاهش آسیبها را نیز به مردم نشان بدهد. بی‌شک آپارتمان آسیبهای فراوانی دارد که گاه غیر قابل جبران است. با عمل به آموزه‌های اسلامی می‌توان آنها را کاهش داد. در ادامه به توصیه‌های اسلام در این‌باره اشاره می‌کنیم:
الف) ویژگیهای غیر فیزیکی خانه
1- جایگاه آرامش
طبق آموزه‌های اسلامی خانه باید جایگاه آرامش اعضا و کسانی باشد که در آن رفت‌وآمد می‌کنند؛ قرآن می‌فرماید: «وَالله جَعَل لَکمْ مِنْ بُیوتِکم سَکنَاً وَ جَعَل لَکمْ مِنْ جُلُودِ الْأَنْعَام بُیوتَاً تَسْتَخِفُّونَهَا یوْم ظَعْنِکم وَ یوْم إِقَامَتِکم وَ مِن أَصْوَافِهَا وَ أَوْبَارِهَا وَ أَشْعَارِهَا أَثَاثَاً وَ مَتَاعَاً إِلَی حِین؛ خدا خانه‌هایتان را جای آرامشتان قرارداد و از پوست چهارپایان برایتان خیمه‌ها ساخت تا به هنگام سفر و به هنگام اقامت از حمل آنها در رنج نیفتید؛ و از پشم و کرک و مویشان تا روز قیامت برایتان اثاث خانه و اسباب زندگی ساخت». [1]
ایجاد سروصدا، نور غیرمتعارف در شبها، نگهداری حیوانات خانگی و مسایلی از این دست که آرامش دیگران را به هم می‌ریزد و متأسفانه امروزه در خانه‌های آپارتمانی رواج دارد، مذموم و از دیدگاه قرآن مورد نهی قرارگرفته است. برگزاری مراسم جشن، عزا، دعا، سخنرانی و… که به‌طور مستقیم با ایجاد سروصدا، رفت‌وآمدهای غیرمعمول و مسایلی از این دست آرامش دیگران را به هم می‌زند، مشمول ممنوعیتهای این آیه خواهد بود.
2- نعمت الهی
خداوند در آیه 81 سوره مبارکه نحل بعد از این‌که لباس و خانه را مخلوق و مجعول خودش می‌داند، می‌فرماید: «کذلِک یتِمُّ نِعْمَتَهُ عَلَیکمْ لَعَلَّکمْ تُسْلِمُونَ؛ این‌گونه وی نعمتش را بر شما تمام می‌گرداند، امید که شما [به فرمانش] گردن نهید».
از آیه فوق و از روایات فراوانی که داشتن خانه و خانه فراخ را جزء سعادتهای مرد می‌شمارند، می‌توان فهمید که خانه نعمتی الهی است که در آن امنیت، آسایش، آرامش و معنویت فراهم می‌شود. انسانها با مرکزیت خانه بقیه امورات زندگی خود را سامان می‌بخشند.
3- مخلوق خدا
خداوند در قرآن جعل خانه را به خود نسبت داده و خانه آن را مخلوق خود می‌داند. این مخلوق الهی جایگاه شایسته‌ای در میان مخلوقات الهی دارد که اگر تمام جوانب معماری، وسعت، مصالح به کار گرفته‌شده در آن، زمین و محل ساخت آن، پولی که برای خرید زمین و مصالح آن پرداخت می‌شود و موارد متعدد دیگر مرتبط با آن رعایت شود، باعث، برکت از سوی رب‌العالمین می‌شود.
4- نیاز انسان
غذا، لباس و مسکن از نیازهای اولیه انسان است. نیاز فطری انسان به داشتن آرامش و سکونت است که برای تأمین آن نیاز به مسکن پیدا می‌شود. به همین دلیل مسکنی که نتواند نیاز انسان به آرامش، سکونت، پوشش از معایب ظاهری و… را تأمین کند، ساختمانی است که کارکرد مسکن بودن را ندارد. اگر مسکن برای کسی فراهم نباشد، نمی‌تواند برای بقیه مسایل زندگی خود برنامه‌ریزی کند. به همین دلیل در روایت آمده که شایسته است اولین پولی که بعد از ازدواج به دست جوان می‌رسد با آن خانه بخرد. ادامه دارد- منبع: پایگاه اطلاع‌رسانی حوزه
پی‌نوشت:
[1]. نحل: 80.