روشهای پژوهش و تحقیق 1

روشهای پژوهش و تحقیق 1

  امروزه تقریباً اکثر مجلات علمی، مقالات خود را به صورت تایپ شده می‏پذیرند، بدین روی و برای تکمیل شدن بحث، برای آشنایی مؤلفان محترم، برخی از اصول تایپ، بیان می‏گردد.

تایپ مقاله

الف) عنوان مقاله در وسط سطر و با فاصله چهار سانتی‏متر از بالا با قلم یاقوت، شماره شانزده تایپ می‏گردد.

ب) نام مؤلف در زیر عنوان و در وسط سطر و با فاصله 5/1 سانتی‌متر، با قلم ترافیک، شماره ده تایپ می‏شود.

ج) رتبه علمی و محل خدمت مؤلف یا مؤلفان با علامت ستاره () یا شماره در پاورقی همان صفحه و با قلم لوتوس نازک شماره دوازده که متناسب با قلم پاورقی است، تایپ می‏گردد.

د) عناوین فرعی مقاله با شماره‏های تفکیک‏کننده مانند: 1.، 2.، 3.، و…، با قلم لوتوس سیاه، شماره چهارده تایپ می‏گردد.

ر) عناوین فرعی‏تر با شماره‏های تفکیک‌کننده 1.1، 2.1 و… با قلم لوتوس سیاه، شماره سیزده تایپ می‏گردد.

س) متن مقاله با قلم لوتوس نازک، شماره چهارده تایپ شده و ابتدای هر پاراگراف یا بند با کمی تورفتگی (اشپون) با فاصله 5/0 سانتی‌متر آغاز می‏گردد.

ص) فاصله بین سطرهای متن 5/1 سانتی‌متر و فاصله آنها از عنوانهای فرعی دو سانتی‌متر است.

ط) فاصله حاشیه صفحه‏ها از هر طرف دو سانتی‌متر و از بالا و پایین نیز دو سانتی‌متر است و فاصله آخرین سطر با پاورقی یک سانتی‌متر است.

ع) نقل‌قولهای مستقیم در داخل گیومه با قلم لوتوس نازک، شماره دوازده تایپ می‏گردد.

ف) شماره صفحات در گوشه سمت چپ و بالای صفحه تایپ می‏گردد.

ق) مقاله فقط بر یک‌طرف صفحه تایپ می‏شود.

ک) باید در تایپ مقاله از به کار بردن قلمهای متنوع و متفاوت اجتناب شود.

ل) قلم انگلیسی لازم برای تایپ پاورقی، Times Medium با شماره هشت است و همین قلم برای انگلیسی در متن و منابع با شماره ده استفاده می‏شود.

ویرایش متن

ویرایش متن بر عهده ویراستار است که باید طبق قوانین مربوط به نشر و ضوابط علمی صورت دهد. هرچند ویرایش، وظیفه محقق نیست، برای آشنایی محققان، به توضیحی اجمالی در این رابطه می‏پردازیم:

هر اثر تحقیقی دو نوع ویرایش می‏شود: ویرایش فنی و ویرایش محتوایی.

ویرایش فنی

در ویرایش فنی مسایلی از قبیل به دست دادن ضبط لاتینی نامها یا معادل فرنگی اصطلاحات فنی، تعیین محل تصاویر، اشکال و جدولها، مراعات شیوه مناسب برای معرفی مشخصات کتاب‏شناسی، تهیه فهرست مندرجات، فهرست تفصیلی، واژه‏نامه، فهارس دیگر، تنظیم صفحه عنوان و صفحه حقوق، اعراب‌گذاریهای لازم، تبدیل مقیاسها و سنوات، توضیح لازم برای برخی از اصطلاحات، معرفی اجمالی بعضی از اعلام در صورت نیاز انجام می‏شود.

ویرایش محتوایی

هر نوع کاستی و نادرستی نحوی و زبانی در این ویرایش اصلاح می‏شود. اگر اثر تحقیقی، متن تصحیح شده باشد، به بدخوانیهای مصحح توجه و با مراجعه به منابع- در صورت همکاری مصحح و در اختیار قرار دادن منابع- از درستی و اعتبار توضیحات و تعلیقات وی اطمینان حاصل می‏شود. در مورد آثار ترجمه شده مطابقت تمام و کمال ترجمه با متن اصلی لازم است. (دهنوی، 1377، ص 100)

پیوستها

اگر مقاله علمی دارای مطالبی باشد که در گزارش پژوهش علمی ضروری نیست، مؤلف آن را در پیوستها، ضمیمه مقاله می‏نماید. به‌طورکلی آنچه پرسشنامه را در درک، ارزشیابی و تکرار پژوهش یاری می‏کند، مانند نسخه کاملی از آزمونها یا پرسش‌نامه‌های چاپ نشده و شاخصهای آماری آنها و…، می‌تواند در پیوست آورده شود.

در این بخش، برخی از پیوستهای مربوط به این مقاله آورده شده است:

1.8. فرم ارزیابی مقاله مربوط به تحقیقات میدانی (شماره 1). 2.8. فرم ارزیابی مقاله مربوط به تحقیقات کتابخانه‏ای (شماره 2). 3.8. فرم ارزیابی مقاله مربوط به ترجمه (شماره 3). 4.8. نشانه‏های ویراستاری.

چهارچوب مقاله و قواعد مقاله‌نویسی

تحقیق و پژوهش از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است و به جرأت می‌توان گفت که همه پیشرفتهای علمی صنعتی پژوهشی تکنولوژی و جامعه‌شناسی بر پایه تحقیق و پژوهش استوار است. اصلی‌ترین و مهم‌ترین شیوه ارایه نتایج یک مطالعه و تحقیق، تهیه مقاله پژوهشی است و محققی در صحنه تولید و انتشار علمی موفق است که بتواند نتایج پژوهش خود را در مجلات معتبر پژوهشی به چاپ برساند. از آن‌جا که نوشتن صحیح و مناسب یک مقاله یک رکن اساسی برای چاپ مقالات علمی می‌باشد، در این‌جا سعی شده است که به بررسی روشهای صحیح نگارش مقالات پژوهشی پرداخته شود. به‌طورکلی هر مقاله پژوهشی شامل اجزای اصلی زیر است:

• عنوان
• نام نویسنده یا نویسندگان
• اطلاعات تماس
• چکیده
• واژگان کلیدی
• مقدمه
• مبانی نظری تحقیق
• روش تحقیق
• یافته‌های تحقیق
• بحث و نتیجه‌گیری
• فهرست منابع

عنوان مقاله

1) اولین بخش یک مقاله عنوان است که باید اشتراکاتی با موضوع اصلی تحقیق داشته باشد و به شکلی جذاب جمله‌بندی شده باشد. نکات زیر در انتخاب عنوان مقاله قابل‌توجه هستند: 2) عنوان مقاله حتی‌الامکان باید دقیق و رسا بوده و از به کار بردن اصطلاحات ناآشنا یا اختصاری خودداری شود. 3) عنوان مقاله حتی‌الامکان باید جمله خاصی باشد که نکات اصلی و عمده موضوع را در بر داشته باشد. 4) به‌طور معمول (نه همیشه) و در نام‌گذاری اکثر تحقیقها این نکات در نظر گرفته می‌شود: چه چیزی را می‌خواهیم بررسی کنیم، در چه جامعه‌ای، در کجا و در چه زمانی؛ مثلاً عنوان یک مقاله می‌تواند این باشد: بررسی رابطه سطح سواد مادران و تغذیه کودکان در شهر تهران سال 1386 5) عنوان باید «فاقد پیش‌داوری» باشد. به عنوان مثال، انتخاب این عنوان برای یک مقاله، مناسب به نظر نمی‌رسد: بررسی علل بی‌علاقگی رانندگان نسبت به بستن کمربند ایمنی! 6) اگر کلماتی در توصیف ویژگی مطالعه شما نقش کلیدی دارند حتماً در عنوان خود آن را بگنجانید. مثل مطالعه آینده‌نگر مطالعه دوسویه کور یا مطالعه تصادفی شده 7) هیچ‌گاه نباید در عنوان مقاله نتیجه پژوهش را به صورت ثابت شده ذکر نمود.

نویسندگان و آدرسها

اسامی نویسندگان و همکارانی که در مطالعه شرکت داشته‌اند باید به‌طور کامل ذکر شود. هم‌چنین نویسنده اصلی که مسؤول ارتباط با خوانندگان است باید مشخص شده و آدرس کامل و ایمیل وی در اختیار خوانندگان قرار گیرد.

چکیده تحقیق

چکیده پس از عنوان بیشتر از سایر بخشهای یک مقاله خوانده می‌شود و در چکیده قسمتهای مختلف مقاله شامل مقدمه، اهداف، روشها و نتایج تحقیق به‌صورت خلاصه ذکر می‌شود. متن بسیاری از مقاله‌ها به‌طور کامل در دسترس ما نیست و گاهی فرصت برای خواندن تمام مقاله نداریم و از این‌رو چکیده مقاله اهمیت زیادی دارد. در اکثر مجلات تعداد کلمات چکیده 150 تا 250 کلمه محدود است.

واژگان کلیدی

چند واژه کلیدی که از اهمیت زیادی در مطالعه برخوردارند، در این قسمت ذکر می‌شود. ضمن این‌که با ذکر واژه‌های کلیدی در سایتهای علمی می‌توان به دنبال مقاله نیز گشت. به‌طور معمول تعداد این واژه‌ها حدود 6-5 کلمه در نظر گرفته می‌شود.

مقدمه

مقدمه یک مقاله پژوهشی ضمن بیان مسأله و تشریح موضوع به آن مسأله پاسخ می‌دهد که ارزش مطالعه حاضر برای انجام آنچه بوده است. در حقیقت با مطالعه مقدمه یک مقاله پژوهشی، خواننده با مسأله تحقیق آشنا شده و ضرورت انجام پژوهش را درک می‌کند. متن مقدمه باید روان باشد و حتی‌الامکان به صورت خلاصه و حداکثر در 2 صفحه تایپ شود.

روش تحقیق

در این قسمت از مقاله چگونگی و روش انجام پژوهش توضیح داده می‌شود. هم‌چنین نمونه‌های مورد بررسی، چگونگی نمونه‌گیری، جامعه هدف، مراحل اجرایی پژوهش و نحوه تجزیه‌وتحلیل داده‌ها ذکر می‌شود. در این قسمت در مورد تغییر بیشتر بحث شده و روش اندازه‌گیری و میزان دقت و چگونگی کنترل آنها بیان می‌شود.

یافته‌های تحقیق

در این قسمت نتایج به‌دست‌آمده از پژوهش ذکر می‌شود. نتایجی کلیدی مطالعه باید با کلمات روان و دقیق و بدون بزرگ‌نمایی ذکر شود. از روشهای مختلفی برای ارایه نتایج استفاده می‌شود. استفاده از اعداد، جداول و نمودارها کمک ارزنده‌ای به ارایه مطلب به‌طور ساده‌تر می‌نماید اما لازم است داده‌های جداول و نمودارها به‌طور کامل تشریح شده و مورد تجزیه‌وتحلیل قرار گیرند. در مواردی که از روشها و آزمونهای آماری برای بررسی نتایج و تحلیل داده‌ها استفاده شده باشد، باید نوع آن نیز ذکر شود.

بحث و نتیجه‌گیری

در این قسمت به تفسیر نتایج ارایه شده می‌پردازیم. هم‌چنین می‌توان به مقایسه نتایج به‌دست‌آمده از مطالعه حاضر با نتایج سایر مطالعه‌ها پرداخت و با توجه به مجموعه شواهد نتیجه‌گیری نمود. در صورت لزوم می‌توان پیشنهادهایی برای انجام مطالعات بهتر و کامل‌تر در آینده ارایه داد.

فهرست منابع

در پایان لازم است کلیه منابعی که در تحقیق مورد استفاده قرار گرفته‌اند، به شیوه‌ای مطلوب ذکر شوند. شیوه نگارش منابع در نشریات مختلف متفاوت است و بهتر است از راهنمایی این نشریات و شرایط نگارش مقالات کمک بگیریم. ادامه دارد …

منبع: وبلاگ روشهای پژوهش و تحقیق