رسیدگی حقوقی در صورت فوت اصحاب دعوا چگونه است؟

رسیدگی حقوقی در صورت فوت اصحاب دعوا چگونه است؟

پرونده‌هایی که در دادسرا و محاکم قضایی در دست رسیدگی‌ هستند، همگی یک یا چند شاکی اعم از حقیقی یا حقوقی دارند و ممکن است در اواسط رسیدگی یکی از این پرونده‌ها، دست شاکی از دنیا کوتاه و این تصور در افکار عمومی ایجاد شود که پرونده نیمه‌تمام خواهد ماند اما این‌گونه نیست و این موضوع، قاعده و قانون مختص به خودش را دارد.

اصحاب دعوا برای رسیدگی به امور خود پرونده‌ای در محاکم قضایی تشکیل داده و خواهان رسیدگی به آن می‌شوند اما ممکن است در این میان، فوت اصحاب دعوا در کنار حجر یا زایل شدن سمت و مسائل دیگر به‌عنوان یکی از موانع ادامه دادرسی تلقی می‌شود که در مواردی دادرسی را با توقف یا تأخیر مواجه می‌کند.

وضعیت پرونده که شاکی آن فوت کند

در صورت فوت شاکی اگر جرم قابل‌گذشت باشد ورثه می‌توانند به قائم‌مقامی از طرف متوفی دعوی را پیگیری کنند. به شرایطی که جرم از نوع غیرقابل‌گذشت باشد اشاره می‌کند و می‌افزاید: اگر جرم از نوع جرم غیرقابل‌گذشت باشد صرف‌نظر از اینکه در این حالت نیز وراث می‌توانند تعقیب را پیگیری کنند اساساً فوت شاکی تأثیری در قابلیت تعقیب متهم ندارد. فوت در امور کیفری با فوت در امور حقوقی متفاوت است که در جریان فوت صاحب دعوا در امور حقوقی، هرگاه یکی از اصحاب دعوا در حین دادرسی فوت کند، دادگاه رسیدگی را به‌طور موقت متوقف می‌کند و موضوع را به اطلاع طرف دیگر می‌رساند و پس از تعیین جانشین و درخواست ذی‌نفع، جریان دادرسی ادامه پیدا خواهد کرد. بر اساس ماده 105 قانون آیین دادرسی دادگاههای عمومی و انقلاب در امور مدنی، هرگاه یکی از اصحاب دعوا فوت کند یا محجور شود یا سمت یکی از آنان که به‌موجب آن سمت، داخل دادرسی شده است، زایل شود، دادگاه رسیدگی را به‌طور موقت متوقف و مراتب را به‌طرف دیگر اعلام می‌دارد. پس از تعیین جانشین و درخواست ذی‌نفع، جریان دادرسی ادامه می‌یابد، مگر اینکه فوت یا حجر یا زوال سمت یکی از اصحاب دعوی تأثیری در دادرسی نسبت به دیگران نداشته باشد که در این صورت دادرسی نسبت به دیگران ادامه خواهد یافت.

صدور قرار موقوفی تعقیب در صورت فوت متهم

در صورت فوت متهم طبق ماده 13 قانون آیین دادرسی کیفری قرار موقوفی تعقیب صادر می‌شود اما ولی به نظر می‌رسد در صورت تقابل قرار منع تعقیب و موقوفی تعقیب، اولویت با قرار منع تعقیب است زیرا چون قرار مزبور موافق اصل برائت است اگر زیان ناشی از جرم قبلاً مطالبه شده باشد ورثه ادامه می‌دهند اما درصورتی‌که قبلاً مطالبه نشده باشد و امکان مطالبه هم وجود نداشته باشد وراث می‌توانند زیان ناشی از جرم را مطالبه کنند. دیه یکی از انواع مجازات محسوب می‌شود و باید از اموال متوفی قبل از تقسیم ترکه (ان چیزی که متوفی باقی گذاشته) پرداخت شود. همچنین درصورتی‌که امکان مطالبه وجود داشته باشد و بااین‌حال خود متوفی مطالبه نکرده باشد در اینجا فرض اعتراض از حق مطرح می‌شود. وی پیرامون مواردی هم که با فوت طرفین، متوقف نخواهد شد و در فرض فوت متهم دعوی همیشه موقوف می‌شود ولی در فرض فوت شاکی اساساٌ دعوی متوقف نمی‌شود و تأثیر فوت یکی از متهمان در مواردی که چند نفر متهم به جرمی هستند، در این فرض دعوی فقط نسبت به متوفی موقوف می‌شود و نسبت به بقیه تأثیری ندارد.

منبع: گروه وکلا یاسا