ده پیام حقوقی که همه باید بدانند

ده پیام حقوقی که همه باید بدانند

نادانسته‌های حقوقی و قضایی جامعه امروز که ریشه بسیاری از مشکلات قضایی است، باید به‌طور گسترده برای تمامی اقشار اطلاع‌رسانی شود و موردتوجه عمومی قرار گیرد. ده نکته و پیام هشداردهنده ارائه‌شده تلاشی برای ساماندهی رفتار حقوقی مردم باهدف کاهش پرونده‌های قضایی است.

  پرهیز از انجام معاملات با دست‌نوشته یا قولنامه عادی

اسناد و دست‌نوشته‌های عادی قابل‌انکار و تردید هستند؛ لذا برای انجام معاملات و تنظیم سند، در مرحله اثبات اصالت، بسیار خطاپذیرند. با توجه به اینکه موارد بسیاری ازاین‌گونه نوشته‌ها جعل می‌شود، اثبات اصالت نوشته عادی از سوی کارشناسان بسیار مشکل است. افراد باید از دست‌نوشته اجتناب کنند و جایی که دسترسی به دفاتر اسناد رسمی نیست، در تنظیم سند عادی، حتماً 2 نفر شاهد بگیرند.

  اثبات‌نشدن اصالت سند عادی در حکم جعل است

وقتی دست‌نوشته یا سند عادی به دادگاه ارائه می‌شود، دادگاه آن را به کارشناس ارجاع می‌دهد تا اصالت آن بررسی شود. اگر اصالت دست‌نوشته احراز نشود، سند جعلی محسوب می‌شود و در صورت شکایت فرد ذی‌نفع، پرونده جزایی دیگری با عنوان «جعل» و «استفاده از سند مجعول» قابل‌طرح خواهد بود که مجازات هر یک از آنها حداقل 6 ماه حبس است. با این ملاحظات، نه‌تنها حقوق مالی موجود به‌واسطه دست‌نوشته تأمین نمی‌شود، بلکه جنبه کیفری دیگری نیز متوجه فرد ارائه‌کننده خواهد شد. تنظیم رسمی سند می‌تواند از این مشکلات جلوگیری کند. یکی از موارد شایع، بذل و بخشش مهریه با دست‌نوشته عادی بین زن و شوهر است که معمولاً نتایج فوق را در پی دارد.

  معامله صوری به‌قصد فرار از دِین، جرم است

گاهی افراد برای اینکه بدهی مالی خود را نپردازند، اموال را به نام فرد دیگری انتقال می‌دهند. این معامله ازنظر قانون «صوری» تلقی می‌شود. با توجه به اینکه در بسیاری از موارد، اموال به نام اعضای درجه‌یک خانواده انتقال می‌یابد یا تاریخ معامله نزدیک به زمان وقوع دعوا در دادگاه و مقدم بر نقطه نزاع است یا مبلغ معامله مبادله نمی‌شود، دادگاه آن معامله را باطل می‌کند و در صورت شکایت ذی‌نفع، فرد به دلیل فرار از پرداخت دِین، به 4 ماه تا 2 سال حبس محکوم می‌شود.

  اموال مستثنا از دین

بعضی از اموال محکومان مالی در هنگام اجرای حکم، از شمول توقیف برای پرداخت بدهی مالی مستثنا می‌شود، ازجمله:

-مسکن موردنیاز بدهکار و افراد تحت تکفل وی، با رعایت شئون عرفی و به‌شرط سکونت در آن

-وسیله نقلیه شخصی موردنیاز، متناسب با شأن بدهکار

– اثاثیه موردنیاز زندگی برای رفع حوائج ضروری بدهکار و خانواده و افراد تحت تکفل وی

– وسایل و ابزار کار، ازجمله برای کسبه و تجار، سرمایه و محل کسب و برای کشاورزان ادوات زراعی.

  صیغه محرمیت در دوران نامزدی

بسیاری از خانواده‌ها بدون اطلاع از آثار حقوقی محرمیت که در قانون، همان «نکاح موقت» خوانده می‌شود، به اجرای صیغه محرمیت در دوران نامزدی اقدام می‌کنند که آنها را ناخواسته با مشکلاتی روبه‌رو می‌کند. برای نکاح موقت، مبلغ ناچیزی مهریه تعیین می‌شود و با پایان یافتن دوره محرمیت، طرفین اقدام به نکاح دائم کنند. مشکل آنجا آغاز می‌شود که مرد به دلایلی، با جاری شدن نکاح دائم مخالفت می‌کند. با این امتناع، خانواده دختر متضرر می‌شود و با دریافت مهریه‌ای ناچیز، دختر به خانه پدر برمی‌گردد. چه‌بسا در طول مدت نکاح موقت، زوجیت نیز واقع می‌شود.

  وعده قبل از عقد نکاح، تعهد ایجاد نمی‌کند

در خواستگاری، توافق پسر و دختر یا خانواده‌های دو طرف درباره نکاح یا ازدواج آتی، ایجاد تعهد و حتی مشروعیت رابطه زناشویی نمی‌کند. طبق قانون مدنی، وعده ازدواج، ایجاد علقه زوجیت نمی‌کند، اگرچه تمامی یا قسمتی از مهر که بین طرفین برای موقع ازدواج مقررشده است، پرداخته‌شده باشد؛ بنابراین هر یک از زن و مرد، در زمان خواستگاری و مادام که عقد نکاح جاری نشده است، می‌تواند از وصلت امتناع کند و طرف دیگر نمی‌تواند به‌هیچ‌وجه، او را مجبور به ازدواج‌کرده یا به دلیل صرف امتناع از وصلت، مطالبه خسارتی کند و تا زمانی که عقد ازدواج منعقد نشده است، نمی‌توان دو طرف را به زندگی زناشویی ملزم دانست و وعده‌هایی که عرفا بین خانواده‌ها تبادل می‌شود، ارزش حقوقی یا سند رسمی را ندارد.

  افزایش مهر بعد از وقوع عقد

افزایش ثانوی مهر مورد استناد نیست؛ یعنی بعد از وقوع عقد و ثبت مهریه، طرفین تصمیم به افزایش مهر می‌گیرند و حتی اقرارنامه‌ای تنظیم و توضیحاتی اضافه می‌شود. این شرایط جدید را نمی‌توان مهر اصلی تلقی کرد. درواقع، افزایش بعدی یک تعهد است که عنوان و امتیازات مهریه را ندارد.

  دانستنیهای مهر

مهر بالای 110 سکه با معرفی و توقیف اموال نظیر ملک، دارایی، حساب بانکی و حقوق دریافتی ماهانه، قابل وصول است. همچنین مهر پس از فوت زن، از سوی ورثه و پس از فوت شوهر، از سوی زن از اموال باقی‌مانده شوهر قابل وصول است. به یاد داشته باشیم که بذل و بخشش مهر با دست‌نوشته عادی به‌راحتی قابل‌اثبات نیست. این کار باید در دفاتر اسناد رسمی انجام شود.

  میزان مهر همان اظهار اولیه در حین عقد رسمی نکاح است

گاهی خانواده‌ها به جاری شدن صیغه نکاح نزد فرد معین و مشهوری اصرار دارند و در همان صیغه که با حضور شاهد و رعایت همه جوانب شرع و قانون صورت گرفته است، مهر محدودی اعلام می‌شود. سپس خانواده‌ها برای ثبت در دفترخانه، میزان مهر را افزایش می‌دهند. این کار ازنظر قانون موردقبول نیست. مهر اصلی همان است که هنگام جاری شدن صیغه نکاح اعلام می‌شود، اما خانواده‌ها هنگام مراجعه به محضر، گاهی مهر ای مغایر با آنچه شفاهی توافق کرده‌اند، درج می‌کنند. این اظهار در محضر، مستند خواهد بود و دادگاه به توافق قبلی که رسمی نبوده است، توجه ندارد.

  ضرورت استعلام وضعیت ثبتی ملک قبل از انجام معامله

افراد زمانی که می‌خواهند ملک یا زمینی را معامله کنند، باید در مورد ملک و مستغلات از اداره ثبت‌اسناد استعلام کنند و پس‌ازآن، به امضای قولنامه و تبادل وجه بپردازند. در موارد بسیاری، اتفاق می‌افتد که ملک به علل قانونی در توقیف یا رهن بوده و گاهی نیز فرد فروشنده اجازه معامله نداشته است. لذا استعلام و تخصیص کد ره‌گیری مانع مراجعات قضایی خواهد شد.

منبع: روزنامه همشهری