همین چند ماه پیش بود که عربستان سعودی شیخ نمر باقرالنمر، روحانی شیعه، را اعدام کرد و نظامیان نیجریه صدها تن از شیعیان این کشور را به قتل رساندند و ابراهیم یعقوب زکزاکی، رهبر آنان را به شدت مورد ضرب و جرح قرار دادند.

حالا هم مقامهای بحرینی تابعیت شیخ عیسی قاسم، یکی از رهبران اصلی شیعیان بحرین را لغو کرده‌اند.

دلایلی که مقامهای بحرینی برای این کار عنوان کرده‌اند همان اتهامهای همیشگی تلاش برای تضعیف حکومت، نشر فتنه و نفاق در کشور و البته خدمت کردن به ایران بوده است.

با این‌حال، برخی منابع شیعه در عراق بر این باورند که دلیل واقعی اقدامات اخیر رهبران بحرینی علیه روحانیون شیعه، خشم عربستان سعودی از موفقیت نیروهای عراقی (که بیشتر آنان شیعه بودند) در عقب راندن نیروهای داعش در فلوجه بوده است. به گفته منابع عراقی، بحرین بدون هماهنگی با عربستان سعودی شیخ عیسی قاسم را خلع تابعیت نمی‌کرد.

اگر این گمانه‌زنیها درست باشد، پس اقدامات بحرین می‌تواند به یک معنی تلاش دیگری از جانب عربستان سعودی برای تحریک ایران به‌منظور دست‌زدن به اقدامی افراطی باشد، یا حداقل انتشار بیانیه‌ها یا اظهارنظرهایی که چندان به مذاق قدرتهای غربی خوش نمی‌آید. اظهارنظرهایی که می‌تواند برای تضعیف روند مصالحه ایران و غرب مورد استفاده قرار بگیرد.

اگر هدف بحرین و حامیان سعودی آنان این بوده باشد، می‌توان گفت که تاحدی موفق شده‌اند.
سردار سلیمانی، فرمانده سپاه قدس، به رهبران بحرین درباره برخورد خصمانه آنان با جمعیت شیعیان این کشور هشدار داد. روحانیون شیعه نیز در ایران و عراق و همین‌طور در لبنان، اقدامات اخیر مقامهای بحرینی را محکوم کردند. مقتدی صدر، یکی از روحانیون شیعه، در عراق خواستار برگزاری تظاهرات گسترده علیه لغو تابعیت شیخ قاسم عیسی شد.
در جریان تظاهرات گسترده بحرینیها در سال 2011 میلادی که نیروهای نظامی عربستان سعودی و امارات متحده عربی با کمک مقامهای بحرینی، معترضان را سرکوب کردند، شیعیان ایران و عراق نتوانستند کمک زیادی به معترضان بحرینی کنند. اگر ایران به هر شکل موثری به معترضان بحرینی کمک می کرد، احتمالا با خشم سیاسی و نظامی نه تنها اعراب خلیج فارس که ایالات متحده و حداقل انگلیس روبه‌رو می‌شد.

احتمالا ادامه یافتن همین شرایط است که سعودیها و مشتریان بحرینی آنان را وا می دارد که ایران را تحریک کنند تا دست به اقدامی بزند یا بیانیه‌های تندی در مخالفت با اقدامات رهبران بحرینی صادر کند. در واقع سعودیها و متحدان آنان دوست دارند به همه در منطقه نشان دهند که ایران تنها حرف می‌زند و هیچ اقدام عملی انجام نمی‌دهد، بنا براین باید در تعامل با تهران مسیر عربستان سعودی را در پیش بگیرند.
اما پرسش درباره شرایط دشوار شیعیان در سراسر جهان عمیق‌تر از مساله ایران و عربستان سعودی و رقابت آنان در خلیج فارس و فراتر از مرزهای این منطقه است. در مرکز مشکلات شیعیان، این حقیقت وجود دارد که جامعه جهانی چشمان خود را بر روی نقض گسترده و سیستماتیک حقوق اولیه آنان توسط کشورهایی چون عربستان سعودی، بحرین و گروههای افراطی سنی بسته است. به‌عنوان مثال در سال 1988 به قتل عام هشت هزار شیعه هزاره در افغانستان توسط طالبان هیچ اعتراض بین‌المللی جدی نشد.

در دو دهه گذشته، شیعیان به‌طور منظم در پاکستان کشته می‌شوند و دولت این کشور هیچ اقدامی برای تحت تعقیب قرار دادن عاملان این کشتار نمی‌کند، کسانی که اغلب افراط‌گرایان سنی هستند. دلیل این عدم پی‌گیری از جانب اسلام آباد این است که دولت پاکستان در اغلب موارد از این گروههای افراطی به‌عنوان ابزاری در سیاست خارجی استفاده می کند.

می توان گفت، جامعه جهانی حقوق شیعیان را نادیده گرفته اند که بخشی از آن به‌دلیل تصور آنان از سیاستهای منطقه‌ای ایران است. یکی دیگر از دلایل درد و رنج شیعیان، گسترش وهابیت با تمایلات شدید ضدشیعی است. پیش از جنگهای شوروی و افغانستان و باز شدن راههای نفوذ و فعالیت عربستان سعودی در پاکستان، کشتار شیعیان وجود نداشت.
شاید مهمتر از همه این‌که، بازیگران کلیدی جامعه جهانی این تجاوزات و تضییع حقوق شیعیان را به نام مهار ایران، نادیده می‌گیرند. با این‌حال این ایده که ایران عروسک گردان است و شیعیان، عروسکهای در دست تهران علاوه بر اینکه دومی توهین‌آمیز است، نادرست هم هست. اگر شیعیان احساس دلبستگی خاصی به ایران دارند به‌دلیل اعتقادات مذهبی است و این که دولتهای خودشان با آنان به‌عنوان شهروند درجه دو رفتار می‌کنند.
برای مثال، شیعیان عربستانی و بحرینی نیازی ندارند که ایران وضعیت فاجعه بارشان را در کشورهای متبوعشان و رفتار تحقیرآمیز رهبرانشان با آنان را به آنها یادآوری کند. سعودیها و بحرینیها همچنین نیاز ندارند که ایران آنها را به مبارزه برای احقاق حقوقشان تشویق کند. بنابراین، اگر عربستان، بحرین یا هر کشور دیگری در مورد علاقه جمعیت شیعه خود نسبت به ایران نگران هستند و می خواهند که از دامنه نفوذ ایران در میان آنان بکاهند، باید تلاش کنند که با آنها مانند یک شهروند کامل رفتار کنند و درنتیجه آنان را در رفاه و ثبات کشورهای متبوع خود سهیم کنند.

اعدام روحانیون یا خلع تابعیت از آنان، پاسخ این نگرانی نیست. جامعه جهانی هم باید از حقوق شیعیان حفاظت کند، هم برای ممانعت از افراط‌گراییهای بالقوه شیعیان و هم برای حفظ جایگاه اخلاقی خود در برابر مسایل حقوق بشری.

منبع: لوب لاگ