تحدید موالید، تزاحم مصالح و مبانی فقهی دخالت حکومت اسلامی

تحدید موالید، تزاحم مصالح و مبانی فقهی دخالت حکومت اسلامی

نویسندگان: سعید رهایی، ‌نسرین سنجابی، مجید رضایی،‌ منصور مرادی

چکیده

بحث مجاز یا غیرمجاز بودن دخالت دولت در مسأله کنترل جمعی، همواره موافقان و مخالفانی را در میان فقها داشته است. در فقه امامیه در بحث حدود و وظایف و اختیارات حکومت اسلامی، بنا بر پذیرش مبنای ولایت فقیه و دخالت او در امور اجتماعی، سیاسی و…، حاکم شرع می‌تواند به صدور احکام الزامی یا تحریمی در محدوده امور مباح اقدام کند، موارد تزاحم در مسائل اجتماعی را تشخیص دهد و مطابق شرایط جامعه به وضع قانون بپردازد. در هنگام بروز تزاحم، تلازم جزیی و اتفاقی از طریق اهم و مهم امکان بررسی دارد، اگرچه ادعای تلازم دائمی میان افزایش جمعیت و بروز نابسامانیها، هیچ دلیلی ندارد. اهمیت این موضوع زمانی دوچندان می‌شود که به این مقوله در سطح کلان، یعنی اتخاذ سیاستهای جمعیتی از سوی حکومتهای مسلمان نگریسته شود. هدف نوشتار حاضر که از طریق روش توصیفی-تحلیلی و با تکیه بر آموزههای دینی و نظر فقها انجام گرفته، این است که ضمن اشاره به ابعاد مسئولیت و دخالت حکومت اسلامی در اجرای حکم کنترل و تنظیم موالید، مبانی فقهی این مسئولیت تحلیل شود. در این نوشتار تلاش می‏شود بر اساس مبانی گوناگون، اصل و محدوده دخالت دولت مشخص شود.

کلیدواژگان: اختیارات دولت، تزاحم مصالح، حریم خصوصی، فقه، کنترل موالید، مسئولیت حکومت

مجله پژوهش‌هایی فقهی، دوره 12، شماره 4، زمستان 1395