اصل برابری سلاحها در مرحله تحقیقات مقدماتی در قانون آیین دادرسی کیفری 1392 و اسناد بین‌المللی حقوق بشر

اصل برابری سلاحها در مرحله تحقیقات مقدماتی در قانون آیین دادرسی کیفری 1392 و اسناد بین‌المللی حقوق بشر

A golden brass scale on white background – 3d render

نویسندگان: منوچهر توسلی نائینی؛ قدرت الله خسروشاهی؛ زهره نصراللهی

چکیده

اصل برابری سلاحها به این معنا است که هریک از طرفهای دعوا باید بتواند ادعای خود را در شرایطی مطرح سازد که او را نسبت به‌طرف مقابل خود در وضعیت نامناسب‌تری قرار ندهد. امروزه اصل مزبور در سطح جهانی و منطقه‌ای موردتوجه قرارگرفته وازدید اسناد بین‌المللی، پذیرش این اصل متأثر از پذیرش الگوی جهانی دادرسی منصفانه است که با گرایش به‌سوی نظام اتهامی، به‌ویژه در مرحله تحقیقات مقدماتی، شکل‌گرفته است. این امر مستلزم آن است که در مرحله­ تحقیقات مقدماتی که نخستین مواجهه متهم، بزه دیده و شاهد با دستگاه عدالت کیفری است و پایه‌های پرونده کیفری در این مرحله شکل می‌گیرد، قانون‌گذار امکانات و تجهیزات اشخاص مزبور را مشخص و تضمینهایی در جهت رعایت آنها پیش‌بینی کند. قانون آیین دادرسی کیفری مصوب 1392 با الهام از برخی از اسناد بین‌المللی در مرحله تحقیقات مقدماتی در مواردی به برخی از تضمینهای اصل برابری سلاحها نظر دارد و بعضی از مقررات این قانون بر پایه هم‌ترازی طرفهای دعوای کیفری استوارشده است. بااین‌حال، این موارد با برخی از محدودیتها در خصوص برخی از جرایم روبرو است که خواه‌ناخواه برابری کامل طرفها، یعنی توازن نسبی متهم، دادستان و بزه دیده در مرحله تحقیقات مقدماتی را خدشه‌دار می‌سازد.

کلیدواژگان: تحقیقات مقدماتی؛ اصل برابری سلاحها؛ طرفهای دعوا؛ حقوق دفاعی

مجله حقوقی دادگستری؛ دوره 80، شماره 94، تابستان 1395