اشتغال زوجه و آثار و پیامدهای آن برای فرزندان
اشتغال زوجه و آثار و پیامدهای آن برای فرزندان
اشتغال زوجه و آثار و پیامدهای آن برای فرزندان
اشتغال زوجین گرچه فوایدی مانند بهبود وضعیت اقتصادی و تأمین نیازهای مادی خانواده، عزتمندی اجتماعی، اثبات قابلیتهای زنان در عرصه‌های اجتماعی و استقلال مالی و به دست آوردن پشتوانه‌ای برای ایام پیری زنان و نیز رفاه و تأمین نیازهای مادی بیشتر، خود نظم دهی و رشد سازگاری اجتماعی سریع‌تری را برای فرزندان به دنبال دارد، اما درمجموع می‌توان گفت: تأثیرات نامطلوبی در فرایند رشد فرزندان، به‌ویژه رشد عاطفی آنها، بر جای می‌گذارد و میزان آسیب‌پذیری کودکان را در سالهای اولیه کودکی افزایش می‌دهد. در اینجا به برخی از این آثار منفی اشاره می‌کنیم:
- کودک در بدو تولد نخستین رابطه خود را با مادر برقرار می‌کند. او باید بتواند در کنار مادر احساس امنیت کند… یعنی این احساس را که مادر همواره برای ارضای نیازهای وی در کنارش قرار دارد. مادران شاغل به دلیل اینکه بخش قابل‌توجهی از وقت مفید خود را به کار مشغول‌اند و طبعاً از فرزندان خود دور هستند یا دست‌کم به‌موقع نمی‌توانند نیازهای آنها را ارضا کنند، احساس عدم اعتماد نسبت به اطرافیان را در کودک به وجود می‌آورند و این امر باعث می‌شود مراحل بعدی رشد کودک نیز که مبتنی بر «احساس اعتماد» است، دچار اختلال شود.
- در مرحله دوم رشد، یعنی دستیابی کودک به استقلال، کودک هم نیاز به مراقبت والدین و هم نیاز به بازخورد آنان دارد و عدم حضور والدین در کنار کودک می‌تواند این مرحله از رشد کودک را نیز با مشکل مواجه کند و کودک نتواند به «استقلال عمل» دست یابد.
- دراین مرحله کودک می‌خواهد با والد هم‌جنس خود همسان‌سازی کند و اندک‌اندک هویت جنسی خود را به دست آورد. تقویت کودک از سوی همسالان از یک‌سو و پشتیبانی والدین از سوی دیگر و همچنین تشویقهایی که کودک در اولین کوششهایش دریافت می‌کند، می‌توانند به کودک کمک کنند تا تصویر مثبتی از خود ایجاد کند. عدم حضور والدین دراین مقطع حساس موجب می‌شود که احساس ابتکار و سازمان‌دهی در فعالیتها در حدّ لازم در کودک شکل نگیرد و زمینه برخی از مشکلات مانند احساس گناه را در کودک به وجود آورد.
- اگر کودک سه مرحله قبل را به‌خوبی طی کند به‌تدریج آماده ورود به اجتماعی بزرگ‌تر، رفتن به مدرسه و پذیرش نقش بزرگ‌سالان، می‌شود؛ اما اگر مراحل قبل را به دلیل عدم حضور والدین در کنار او به‌خوبی طی نکند با مشکلات زیادی مواجه می‌شود. یکی از این مشکلات احساس عدم توانایی در تحقق آن چیزی است که دیگران از او می‌خواهند که درنهایت به عقده کهتری 49 و نا ارزنده سازی منجر می‌شود.
- کودک بعد از پشت سر گذاشتن دوران کودکی وارد مرحله جدیدی یعنی نوجوانی می‌شود. دراین مرحله، مهم‌ترین حادثه‌ای که رخ می‌دهد «احراز هویت» است. گرچه نوجوان علاوه بر والدین از سایر نهادهای اجتماعی مانند گروه همسالان و مدرسه برای دستیابی به هویت می‌تواند کمک بگیرد، اما حضور والدین و نقش آنها در هویت‌یابی نوجوان بسیار مهم است. دراین مرحله، والدین علاوه بر حضور فعال در خانه، باید به‌طور غیرمستقیم رفتار نوجوان خود را در خارج از محیط خانه رهبری کنند، دوستان او را شناسایی کنند، پرتگاهها و خطراتی که نوجوان را تهدید می‌کند به او یادآوری نمایند. والدین باید روابط دوستانه‌ای با فرزند خود برقرار کنند تا نوجوان علاوه بر احراز هویت، از گذرگاه دشوار بلوغ و بحرانهای مخاطره‌آمیز دوره نوجوانی عبور کند. دراین دوره حساس، اشتغال زوجین، به‌ویژه اگر به‌صورت تمام‌وقت نیز باشد، خطرات جبران‌ناپذیری را می‌تواند برای نوجوان دربرداشته باشد که یکی از آنها عدم دستیابی به هویت و مبتلا شدن به پراکندگی نقش است و به دنبال آن، انواع بزهکاریها نوجوان را تهدید می‌کند.
گرچه برنامه‌ریزی برای اشتغال صحیح زوجین نیاز به یک عزم ملّی و برنامه‌ریزی دقیق و حساب‌شده‌ای از طرف دولتمردان دارد، امّا خود والدین نیز می‌توانند برای کاهش تأثیرات نامطلوب اشتغال تمهیداتی را در نظر بگیرند. در اینجا به برخی از این راهکارها اشاره می‌کنیم:
- زنان حتی‌الامکان از اشتغال تمام‌وقت خودداری و به اشتغال نیمه‌وقت قناعت کنند.2. زنان از پذیرش کار در نوبت شب خودداری کنند.3. زنان سعی کنند شغلهایی برگزینند که با ویژگیهای جسمی ـ روانی آنها سازگار باشد.4. حتی‌الامکان زنان در محیطهای زنانه، شغل انتخاب نمایند و از کار کردن در محیطهای مردانه اجتناب کنند.5. زوجین در انجام کارهای منزل و امور مربوط به فرزندان بر اساس یک برنامه‌ریزی صحیح با همدیگر همکاری کنند.6. از تجمّل گرایی، مصرف‌گرایی و آنچه باعث می‌شود زوجین ساعات بیشتری به کار مشغول شوند، اجتناب کنند.7. در سالهای اولیه ازدواج که زمان گسترش خانواده و تولید نسل است و کودکان نیاز بیشتری به حضور مادر در کنار خوددارند، زنان شاغل نشوند و در صورت شاغل شدن، مردها همکاری خود را با همسران افزایش دهند.8. از مرخصیهای قانونی و همچنین مرخصیهای ویژه دوران بارداری و دوران وضع حمل به‌خوبی استفاده کنند.9. زنان شاغل به دلیل اینکه ساعات کاری آنها (در خانه و محل کار) درمجموع بیشتر از مردان است، سعی کنند تغذیه مناسب، ورزش و بهداشت را به‌خوبی مراعات کنند.
بازدید: ۵۵