آیین‌نامه اجرایی تعیین سقف حق بیمه شخص ثالث و نحوه تخفیف، افزایش یا تقسیط آن
آیین‌نامه اجرایی تعیین سقف حق بیمه شخص ثالث و نحوه تخفیف، افزایش یا تقسیط آن
آیین‌نامه اجرایی تعیین سقف حق بیمه شخص ثالث و نحوه تخفیف، افزایش یا تقسیط آن
وزارت امور اقتصاد و دارایی در اجرای ماده (18) قانون بیمه اجباری خسارات وارد شده به شخص ثالث در اثر حوادث ناشی از وسایل نقلیه مصوب 1395، پیش‌نویس آیین‌نامه اجرایی مربوط به تعیین سقف حق بیمه شخص ثالث و نحوه تخفیف، افزایش یا تقسیط آن که در جلسه مورخ 7 /6 /1395 شورای عالی بیمه به تصویب رسیده و توسط بیمه مرکزی جمهوری اسلامی ایران به این وزارت ارسال شده است را، به منظور طرح و تصویب در هیأت وزیران ارسال نموده است.
لازم به ذکر است در متن پیش نویس ارسالی عوامل موثر در تعیین حق بیمه از جمله ویژگیهای وسیله نقلیه، سوابق رانندگی و بیمه‌ای دارنده (اعم از مالک یا متصرف وسیله نقلیه) و هم‌چنین نحوه تعیین سقف حق بیمه برای انواع وسایل نقلیه مشخص و تخفیف یا افزایش در حق بیمه به صورت پلکانی و متناظر به تفکیک خسارت مالی و بدنی در نظر گرفته شده و کلیه الزامات مدنظر در ماده (18) قانون مذکور و تبصره‌های ذیل آن و هم‌چنین تمهیدات لازم پیرامون نحوه فروش اقساطی بیمه‌نامه به اشخاص حقیقی و حقوقی لحاظ گردیده است.
متن پیش نویس آیین‌نامه ارایه شده به شرح زیر می‌باشد.
شورای عالی بیمه در جلسه مورخ 7/6/1395 به استناد ماده (18) قانون بیمه اجباری خسارات وارد شده به شخص ثالث در اثر حوادث ناشی از وسایل نقلیه، پیش‌نویس آیین‌نامه هیأت وزیران آیین‌نامه اجرایی مربوط به تعیین سقف حق بیمه شخص ثالث و نحوه تخفیف، افزایش و تقسیط آن را مشتمل بر (13) ماده و (7) تبصره به شرح زیر تأیید نمود:
آیین‌نامه اجرایی تعیین سقف حق بیمه شخص ثالث و نحوه تخفیف، افزایش یا تقسیط آن
فصل اول- تعاریف
ماده 1- در این آیین‌نامه اصطلاحات زیر در معانی مشروحه زیر به کار می‌روند:
1- قانون: قانون بیمه اجباری خسارات وارد شده به شخص ثالث در اثر حوادث ناشی از وسایل نقلیه مصوب 1395
2- بیمه شخص ثالث: بیمه موضوع ماده (2) قانون
3- بیمه مرکزی: بیمه مرکزی جمهوری اسلامی ایران
4- مؤسسه بیمه: شرکت سهامی بیمه ایران و هر شرکت بیمه غیردولتی که مجوز فعالیت در رشته بیمه شخص ثالث از بیمه مرکزی را داشته و در این رشته فعال می‌باشد.
5- بیمه‌گذار: هر شخص حقیقی یا حقوقی اعم از مالک وسیله نقلیه یا متصرف آن که قرارداد بیمه شخص ثالث را با مؤسسه بیمه منعقد می‌کند.
6- وسیله نقلیه: وسیل نقلیه موضوع بند (ث) ماده (1) قانون
7- دارنده: مالک و یا متصرف وسیله نقلیه
8- صندوق: صندوق تأمین خسارتهای بدنی
9- حق بیمه پایه: حق بیمه‌ای که قبل از اعمال هرگونه افزایش یا کاهش بابت مواردی از قبیل نوع کاربری و سابق رانندگی و بیمه‌ای دارنده برای یک نوع وسیله نقلیه تعیین می‌شود.
10- هزینه خسارت واقع شده: خسارت پرداختی هر دوره مال به اضافه خسارتهای معوق پایان دوره مالی منهای خسارت معوق ابتدای دوره مالی
فصل دوم- نحوه تعیین سقف حق بیمه پایه
ماده 2- بیمه مرکزی قبل از شروع هر سال، نرخ حق بیمه پایه هر یک از انواع وسایل نقلیه را با رعایت سقفها و الزامات مقرر در ماده (3) این آیین‌نامه محاسبه و به عنوان نرخ نامه حق بیمه موضوع تبصره (3) ماده (18) قانون به شورای عالی بیمه پیشنهاد می‌نماید.
تبصره- بیمه مرکزی حق بیمه پایه موضوع این آیین‌نامه را بر اساس نرخ نامه مصوب شورای عالی بیمه و تفکیک انواع وسایل نقلیه محاسبه و به مؤسسه بیمه ابلاغ می‌نماید. مؤسسه بیمه و نمایندگیهای مربوط مکلف‌اند جدول مبالغ حق بیمه را در معرض دید متقاضیان قرار دهند.
ماده 3- سقف نرخهای حق بیمه پایه بیمه شخص ثالث برای سال مورد نظر با رعایت الزامات مقرر در این آیین‌نامه و بر اساس تلفیق اطلاعات آخرین صورتهای مالی سالانه حسابرسی شده مؤسسات بیمه به عنوان سال مبنای محاسبات و سایر اطلاعات مورد تأیید بیمه مرکزی در این سال به گونه‌ای تعیین می‌شود که بین جمع درآمد حق بیمه و درآمد سرمایه‌گذاری این بیمه و جمع اقلام هزینه‌ای و حاشیه سود آن موازنه ایجاد شود. منظور از اقلام هزینه‌ای، حاشیه سود و درآمد سرمایه‌گذاری در این ماده به شرح زیر است:
الف- اقلام هزینه‌ای:
1- هزینه خسارت: مجموع هزینه خسارت واقع شده و هزینه‌ای رسیدگی و ارزیابی خسارت بیمه شخص ثالث می‌باشد.
2- هزینه اداری و عمومی: سهم بیمه شخص ثالث از کل هزینه‌های اداری و عمومی مؤسسات بیمه است که به نسبت سهم حق بیمه صادره این بیمه از کل حق بیمه صادره مؤسسات بیمه محاسبه می‌شود. حداکثر این هزینه که می‌تواند رد تعیین حق بیمه منظور شود شش درصد (6%) حق بیمه صادره است.
3- هزینه کارمزد فروش و صدور: شامل وجوه پرداخت بیمه نمایندگان بیمه یا کارگزاران رسمی بیمه مستقیم بابت شخص ثالث، با رعایت مصوبات شورای عالی بیمه است. حداکثر این هزینه که می‌تواند در تعیین حق بیمه منظور شود هفت درصد (7 %) حق بیمه صادره است.
4- هزینه‌های قانونی: شامل بخشی از حق بیمه شخص ثالث است که وفق قوانین زیر به دستگاههای مربوط پرداخت می‌شود:
1-4- هشت درصد (8%) حق بیمه شخص ثالث طبق بند (الف) ماده (24) قانون به صندوق
2-4- ده درصد (10%) حق بیمه شخص ثالث طبق ماده (30) قانون الحاق برخی مواد به قانون تنظیم بخشی از مقررات مالی دولت (2) مصوبه 1392 به وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی
3-4- مبلغ مقرر در قوانین بودجه سنواتی که به خزانه واریز می‌شود تا در اختیار بیرونی انتظامی قرار گیرد.
ب- درآمد سرمایه‌گذاری: سود حاصل از سرمایه‌گذاری ذخایر فنی، بیمه شخص ثالث که از حاصل ضرب کل سود حاصل از سرمایه‌گذاری ذخایر فنی بیمه‌های غیر زندگی در نسبت سهم ذخایر فنی این بیمه از کل ذخایر فنی بیمه‌های غیر زندگی محاسبه می‌شود.
ج- حاشیه سود: سودی است که بابت سرمایه‌گذاری و ریسک‌پذیری سهامداران مؤسسه بیمه در تعیین حق بیمه شخص ثالث منظور می‌شود. حداکثر سودی که می‌تواند در تعیین حق بیمه منظور شود ده درصد (10%) حق بیمه صادره است.
تبصه- در اجرای بند (ب) ماده (18) قانون حداکثر سود موضوع بند (ج) این ماده برای خودروهای سواری ارزان قیمت اقشار متوسط و ضعیف پنج درصد (5%) و برای موتورسیکلت سه درصد (3%) حق بیمه صادره تعیین می‌گردد. مصادیق خودروهای سواری ارزان قیمت در نرخ نامه موضوع تبصره (3) ماده (18) قانون مشخص می‌شود.
ماده 4- حق بیمه پایه آن دسته از وسایل نقلیه‌ای هک مشمول هر یک از بندهای جدول زیر باشند به میزان درصدهای تعتیین شده افزایش می‌یابد:
ماده 5- به حق بیمه پایه آن دسته از وسایل نقلیه که مشمول هر یک از بندهای جدول زیر باشند به میزان درصدهای تعیین شده تخفیف تعلق می‌گیرد:
ماده 6- درصورتی‌که خسارتی از محل بیمه‌نامه پرداخت نشود، مؤسسه بیمه موظف است پس از اعمال تخفیفات موضوع ماده (5)، از سال دوم به بعد هنگام تجدید بیمه‌نامه به ازای هر سال پنج درصد (5%) و حداکثر هفتاد درصد (70%) تخفیف عدم خسارت در حق بیمه پایه موضوع ماده (3) این آیین‌نامه اعمال نماید.
ماده 7- درصدر تخفیف عدم خسارت آن دسته از دارندگانی که در مدت اعتبار بیمه‌نامه موجب پرداخت خسارت از محل بیمه‌نامه شوند هنگام تجدید بیمه‌نامه به تناسب نوع و تعداد خسارت، به شرح جدول زیر کاهش می‌یابد:
تبصره 1- درصورتی‌که در طول مدت اعتبار بیمه‌نامه، در یک حادثه مؤسسه بیمه هم خسارت مالی و هم خسارت بدنی پرداخت نموده باشد، صرفاً واحدهای مقرر برای خسارتهای بدنی مللاک محاسبه خواهند بود.
تبصره 2- درصورتی‌که دارنده فاقد تخفیف باشد با کاهش میزان تخفیف وی بر اساس جدول فوق بیش از درصد تخفیف سالهای قبل باشد، حق بیمه پایه موضوع ماده (3) این آیین‌نامه معادل مابه‌التفاوت آنها افزایش خواهد یافت.
ماده 8- مادامی‌که درصد تخفیف عدم خسارتی که به موجب مقررات قبلی به دارنده تعلق گرفته است بیش از درصدهای متعلقه طبق این آیین‌نامه باشد در هنگام تجدید بیمه‌نامه درصد تخفیف قبلی ملاک عمل قرار می‌گیرد.
ماده 9- حق بیمه پایه‌ای که با رعایت ماده (3) این آیین‌نامه تعیین می‌شود برای بیمه‌نامه‌های با مدت یک سال است و چنان‌چه مدت بیمه‌نامه کمتر از یک سال باشد، حق بیمه آن به شرح جدول زیر محاسبه خواهد شد:
فصل سوم- نحوه تقسیط حق بیمه شخص ثالث
ماده 10- مؤسسه بیمه مجاز است با رعایت شرایط زیر حق بیمه شخص ثالث بیمه‌نامه‌های یک سال را به صورت اقساطی دریافت نماید:
1- درصورتی‌که شخص حقوقی متعهد شود که اقساط حق بیمه وسایل نقلیه متعلق به خود یا کارکنان خود و یا والدین همسر وی اولاد کارکنان را از حقوقتان کسر و در وجه مؤسسه بیمه پرداخت نماید. باید حداقل بیست و پنج درصد (25%) مبلغ حق بیمه هم‌زمان با صدور بیمه‌نامه دریافت گردد و باقی‌مانده حق بیمه به نحوی تقسیط شود که کل حق بیمه حداکثر در شش ماه اول اعتبار بیمه‌نامه وصول شود.
2- برای سایر اشخاص حقیقی در صورتی‌که حداقل پنجاه درصد (50%) مبلغ حق بیمه هم‌زمان با صدور بیمه‌نامه دریافت گردد و باقی‌مانده حق بیمه به نحوی تقسیط شود که کل حق بیمه حداکثر در شش ماه اول اعتبار بیمه‌نامه وصول شود.
تبصره 1- مؤسسه بیمه موظف است در بیمه‌نامه قسطی مبلغ هر قسط و سررسید آن را درجه نماید.
تبصره 2- در صورت انتقال مالکیت وسیله نقلیه به دیرگی. انتقال‌گیرنده مسؤول پرداخت اقساط باقی‌مانده حق بیمه (اعم از سررسید شده یا سررسید نشده) خواهد بود.
تبصره 3- تأخیر در پرداخت یا عدم پرداخت اقساط حق بیمه رافع مسؤولیت مؤسسه بیمه در قابل زیاندیدگان و سایر اشخاص ذی‌نفع نبوده و مؤسسه بیمه موظف به ایفای تعهدات قانونی مربوط می‌باشد.
فصل چهارم- مقررات پایانی
ماده 11- چنان‌چه بیمه‌گذار مؤسسه بیمه جدیدی را برای تجدید بیمه شخص ثالث انتخاب نماید. مؤسسه بیمه جدید موظف است با توجه به سوابق قبلی وی طبق مفاد این آیین‌نامه حق بیمه مربوط را با اعمال تخفیفات و اضافه نرخهای وی محاسبه و دریافت نماید.
ماده 12- نیروی انتظامی جمهوری اسلامی ایران موظف است ظرف مدت سه ماه از تاریخ ابلاغ قانون، امکان دسترسی بیمه مرکزی و صندوق به مشخصات وسیال نقلیه و دارندگان آنها گواهینامه‌های صادر شده و سوابق تخلفات و تصادفات رانندگان شامل نمرات منفی ثبت شده را فراهم نماید تا در اختیار مؤسسات بیمه قرار گیرد.
ماده 13- این آیین‌نامه از تاریخ لازم‌الاجرا خواهد بود.
منبع: دفتر هیأت دولت