چرا بانکهای اروپایی حاضر به همکاری با ایران نیستند؟

بزرگترین بانک ایران مایل است که بار دیگر پیوندهای خود با بانکهای مهم اروپایی را برقرار کند، اما تنها مؤسسات مالی و چک هستند که مشتاق بازگشت به بازار ایران پس از توافق هسته‌ای و در دوران رفع تحریمها هستند.

مصطفی بهشتی، مدیر اجرایی بانک پاسارگاد در حاشیه کنفرانس زوریخ در گفتگو با خبرنگار المانیتور عدم تمایل بانکهای بزرگ اروپایی به همکاری با ایران را در ارتباط با میلیاردها دلار جریمه‌ای دانسته است که در دوران پیش از رفع تحریمها از سوی وزارت دادگستری آمریکا به آنها تحمیل شده بود.

وی پیشنهاد داده است که اداره کنترل داراییهای خارجی وزارت خزانه‌داری آمریکا می‌تواند به این بانکها تضمین دهد که همکاری با ایران هیچ‌گونه منع قانونی ندارد.

مقامات ایرانی بارها از دریافت ناچیز و کند منافع حاصل از توافق و رفع تحریمها گلایه کرده‌اند. یکی از مهم‌ترین موانع در این مسیر، دشواری دسترسی مجدد ایران به سیستم مالی بین‌المللی است.
به گفته بهشتی تحریمها بانکهای ایرانی را ضعیف کرده و تأمین مالی امور تجاری به‌ناچار از روشهای پیچیده دیگر صورت می‌گرفت.

سهم بانک پاسارگاد که در سالهای 2011 و 2012، 11 میلیارد از حجم مبادلات تجاری را پوشش می‌داده، در سالهای تحریم به تنها یک میلیارد دلار رسیده است.
به گفته وی باید به بانکها اجازه داده شود که امور مالی را در دست بگیرند و فعالیتهای آنها به راحتی قابل رصد و ردیابی است.
به گفته این مقام بانک خصوصی پاسارگاد، این بانک در این دوره فعالیت خود را با احتیاز کامل انجام داده و همواره دقت می‌شده است که هیچ‌یک ازطرفین مبادلات مالی در لیست تحریمها قرار نداشته و تبادلات مالی مربوط به اموری نباشد که به هر دلیل ممنوع شده‌اند.

به عقیده وی چنین فعالیتهایی در بردارنده هیچ ریسک و خطری نیست.
مقامات آمریکایی همچنین از عدم دسترسی مستقیم خود به سیستم مالی آمریکا گلایه کرده و معتقدند که این محرومیت مانع از دسترسی آنها به میلیاردها دلار از درآمدهای نفتی بلوکه شده آنها در بانکهای آسیایی می‌شود.
به گفته جورج کلینفلد، وکیل و کارشناس امور تحریم، دفتر کنترل داراییهای وزارت خزانه‌داری آمریکا می‌تواند با صدور مجوزی اجازه استفاده موردی از دلار که باعث مبادله سرمایه از مؤسسات آمریکایی به ایران نمی‌شود را بدهد.
کلینفلد عدم رغبت بانکهای بزرگ اروپایی به همکاری با ایران را بیش از آنکه مربوط به ترس از جریمه شدن بداند، به تحریمهای آمریکا و منع ورود شهروندان آمریکایی به هرگونه تجارت با ایران مرتبط می‌داند.


در این میان دولت اوباما مدعی است که به همه تعهدات خود طبق برجام پایبند بوده است. جرت بلانک، هماهنگ کننده ارشد وزارت خارجه آمریکا در امور اجرای برجام نیز معتقد است:

«ما در حال حرکت به سمت جلو هستیم؛ اما آمریکا نمی‌تواند به این بانکها دستور دهد که وارد فعالیتهایی شوند که آن را پر ریسک می‌داند.»

طبق برنامه‌ریزیها اقتصاد ایران باید در سال جاری ۵-۴ درصد رشد داشته باشد. این نرخ رشد، در صورت تحقق بالاترین نرخ رشد اقتصادی منطقه خواهد بود. بانکهای ایرانی هم‌اکنون با مبالغ هنگفتی وامهای معوقه روبه‌رو هستند که میراث دولت قبلی جمهوری اسلامی در دوران اوج قیمت نفت است.
به گفته مدیر اجرایی بانک پاسارگاد بازپس‌گیری این وامها در دستور کار قرارگرفته است و بانک مرکزی نیز از مؤسسات مالی ایران خواسته است که 13 درصد از سپرده‌های خود را در بانک مرکزی با نرخ بهره 1 درصد نگاه‌دارند. این در حالی است که بانکها همچنان موظفند به سپرده‌گذاران خود با نرخ بهره 2 رقمی سود پرداخت کنند. اگر چه این مورد بر خلاف میل بانکداران است، اما می‌تواند گامی موثر برای تضمین سلامتی سیستم یانکی ایران در آینده باشد.

منبع: المانیتور / ترجمه: تحریریه دیپلماسی ایرانی