آشنایی با پزشکی قانونی

آشنایی با پزشکی قانونی

پزشکی قانونی یکی از اصلی‌ترین و مهم‌ترین بخشها از علوم جنایی و قضایی امروزی به شمار می‌رود که اصلی‌ترین هدف آن در بیشتر کشورها تعیین علت مرگ انسانهایی است که به دلایل مختلف جان خود را ازدست‌داده‌اند.

پزشکانی که در این حوزه فعالیت دارند وظیفه تعیین علت مرگهای ناگهانی را به عهده‌دارند تا بتوانند مشخص کنند فرد در اثر خودکشی، قتل، تصادف و یا دلایل طبیعی جانش را ازدست‌داده است. پزشکان قانونی برای تعیین دلیل مرگ از مجموعه ابزار و وسایلی و تکنیکهایی برخوردارند که رایج‌ترین آنها کالبدشکافی است.

پیشرفت فنّاوری و دانش در سراسر جهان در افزایش دقت تشخیص پزشکان و آسیب‌شناسان قانونی بسیار تأثیرگذار بوده است،‌ آزمایشهای DNA نمونه‌ای قابل‌توجه درزمینهٔ پیشرفتهایی است که در علم پزشکی قانونی صورت گرفته است، پدیده‌ای که با معرفی‌اش به متخصصان پزشکی قانونی تمامی تکنیکهای موجود را متحول ساخت.

تاریخچه پزشکی قانونی

برخی از مورخان إمحوتب، یکی از مشهورترین دانشمندان مصری را به‌عنوان اولین پزشک قانونی جهان معرفی می‌کنند زیرا وی صدراعظم و پزشک ویژه فرعون جوزر بود. در مصر باستان بازجوییهای قضایی درباره مرگ ناگهانی مقامات بلند‌پایه همراه با معاینات پس از مرگ بودند.

اولین نمونه معاینه پزشکی قانونی در سال 44 پیش از میلاد مسیح بلافاصله پس از قتل جولیوس سزار توسط دوستانش و همکارانش انجام شد. پزشکی که در آن زمان این وظیفه را به عهده داشت 23 زخم را روی بدن وی تشخیص داد که تنها یکی از آنها مرگبار بود، زیرا ظاهراً سناتورهای رومی تبحر چندانی در استفاده از خنجر و چاقو نداشتند و این احتمال وجود دارد که بروتوس که یک نظامی شناخته‌شده بود ضربه مهلک را وارد کرده باشد.

آشنایی با سازمان پزشکی قانونی کشور

درنهایت زمانی که آسیب‌شناسی و سم‌شناسی همراه با این دانش در حل هزاران پرونده جنایی و قضایی به کار گرفته شدند، پزشکی – آسیب‌شناسی قانونی اولین بار در سال 1959 به‌واسطه تأسیس هیأت آسیب‌شناسی آمریکا به رسمیت شناخته شد. کانادا در رسمیت بخشیدن به این هیأت به‌شدت کند عمل کرده و تا سال 2003 اقدام به راه‌اندازی چنین هیأتی نکرد.

ابعاد پزشکی قانونی

آسیب‌شناسی و پزشکی قانونی شکل عملی پزشکی قضایی است و پزشک قانونی به پزشکی می‌گویند که دوره آناتومی آسیب‌شناسی را گذرانده‌ باشد، وظیفه کالبد‌شکافی و تعیین دلیل مرگ افراد را به عهده داشته باشد و گزارشی حاوی انواع نشانه‌های فیزیکی مشاهده‌شده روی بدن قربانی و درنهایت علت دقیق مرگ را ارائه دهد.

تبدیل‌شدن به یک پزشک قانونی رسمی و وظایف یک پزشک قانونی در کشورهای مختلف متفاوت است. بااین‌همه در اکثر کشورهای جهان، علاوه بر بررسی دلیل مرگ قربانیان،‌ این متخصصان وظیفه انجام آزمایشها و معاینات پزشکی روی قربانیانی که در قید حیات هستند، قربانیان تجاوز یا سوءاستفاده جنسی و همچنین مظنونانی که در بازداشت پلیس به سر می‌برند را نیز به عهده‌دارند. بسیاری از پزشکان قانونی در کنار حرفه اصلی خود به‌عنوان پزشک عمومی و یا متخصص در رشته دیگری از پزشکی به فعالیت می‌پردازند.

وظیفه پزشک قانونی چیست؟

وظیفه اصلی این متخصصان کمک به دادگاه و پلیس در حل پرونده‌های قضایی،‌جنایی یا پزشکی پیچیده است که از آن جمله می‌تواند به کشف دلیل مرگ افراد اشاره کرد: شرایطی که مرگ در آن رخ‌داده و جراحاتی که می‌توانند منجر به مرگ شوند.

این متخصصان تمرکز اصلی فعالیتهای خود را روی معاینه اجساد قرار می‌دهند. این معاینات شامل بازبینی سابقه پزشکی قربانی، معاینات خارجی و اسکن بدن و درنهایت معاینات داخلی و کالبد‌شکافی است تا دلیل مرگ با جزئیات کامل و دقیق مشخص شود. طی این پروژه، پزشک و آسیب‌شناس قانونی به همکاری متخصصانی مانند سم‌شناسان، هیستوپاتولوژیستها، میکروبیولوژیستها و همچنین متخصصان ژنتیک نیازمند خواهند بود و یا به‌منظور افزایش توانایی در انجام تحقیقاتش این دانشها را فراخواند گرفت.

آشنایی با واژگان ژنتیک/ مرگ مغزی چیست؟ / پزشکی هسته‌ای چیست؟

این متخصصان همچنین باید درصحنه‌های وقوع جرم حاضرشده و پیش از تغییر دادن آن به عکس‌برداری و جمع‌آوری مدارک موجود بپردازند. اثرانگشت، نمونه‌برداری از بافتهای طبیعی،‌خون،‌مو یا ناخن و دیگر آثار به‌جامانده درصحنه از اصلی‌ترین وظایف این پزشکان درصحنه جرم است.

   کالبد‌شکافی چیست؟

کالبد‌شکافی روند معاینه پزشکی است که روی متوفی انجام می‌شود تا به این شکل عوامل مؤثر در مرگ وی مشخص شوند. کالبد‌شکافی باهدف کشف اطلاعاتی به شرح زیر انجام می‌شوند:

دلیل مرگ- هویت متوفی- زمان مرگ- شدت و شکل جراحتها- شرایطی که منجر به مرگ فرد شده- الگوی جراحتها و مرگ به‌منظور جلوگیری از وقوع رویدادی مشابه

دلایل مرگ بر اساس گزارش پزشکان قانونی نیز معمولاً به این شرح دسته‌بندی می‌شوند

خودکشی- تصادف- مرگ طبیعی- قتل- نامشخص

کالبد‌شکافی در کنار وظیفه اولیه‌اش می‌تواند در جمع‌آوری مدارک و شواهدی که در حین مرگ فرد به‌جامانده‌اند کمک کند، برای مثال کشف مدارکی که می‌توانند منجر به شناسایی مظنون یا متهم شوند و یا مدارکی که به تعیین هویت متوفی کمک خواهند کرد.

نوشتن گزارشهای رسمی، حضور در دادگاهها و شهادت دادن درباره پرونده‌های مختلف از دیگر وظایفی است که به عهده این متخصصان قرارگرفته است. ورود به این حرفه ویژگی بدنی خاصی نیاز ندارد اما باگذشت زمان، پزشکان و آسیب‌شناسان قانونی به دلیل تداوم قرار گرفتن در معرض صحنه‌های دل‌خراش و خشن ممکن است دچار بحرانهای احساسی شوند.

میانگین حقوق در کشورهای مختلف جهان

حقوق این حرفه دشوار مانند حقوق بسیاری از مشاغل دیگر به عواملی مانند تجربه، موقعیت، کارفرما و میزان تخصص بستگی دارد. میانگین حقوق سالانه این تخصص در آمریکا از 76 هزار دلار تا 116 هزار دلار برآورد شده است، متناسب بااینکه متخصص در مرکزی خصوصی یا دولتی مشغول به کار باشد. در هندوستان حداقل حقوق پزشکان قانونی سالانه هزار و 536 دلار و حداکثر آن چهار هزار و 300 دلار تخمین زده‌شده است. در کانادا نیز پزشکان و آسیب شناسان قانونی درآمدی از 65 هزار دلار تا 92 هزار دلار دارند. استرالیا و انگلستان نیز وضعیت مشابه با کانادا داشته و میانگین درآمد سالانه این متخصصان در استرالیا 85 هزار دلار است.

اخذشده: همشهری آنلاین: