آزادیهای فردی و منوط بودن بازداشتهای پلیسی به مشهود بودن جرم و محرز شدن ضرورت بازداشت
آزادیهای فردی و منوط بودن بازداشتهای پلیسی به مشهود بودن جرم و محرز شدن ضرورت بازداشت
آزادیهای فردی و منوط بودن بازداشتهای پلیسی به مشهود بودن جرم و محرز شدن ضرورت بازداشت
عنوان: مطالعه تطبیقی حقوق شخص تحت نظر در نظام دادرسی کیفری ایران و آمریکا
نویسندگان: غلامحسین کوشکی؛ سحر سهیل مقدم
چکیده
یکی از اهداف قوانین دادرسی کیفری، حمایت از حقوق و آزادیهای فردی است. ازجمله اقدامات ناقض حقوق فردی، بازداشت پلیسی و یا تحت نظر است. پلیس در دو نظام حقوقی ایران و آمریکا طبق شرایط مشخصی حق دستگیری اشخاص را دارد. این موضوع جنبه استثنایی دارد. در حقوق ایران، رعایت دو قید «مشهود بودن جرم» و «احراز ضرورت» الزامی است. در حقوق آمریکا نیز برای اقدام به جلب و دستگیری علی‌الاصول صدور قرار توسط مرجع قضایی ضروری است و در جرایم مشهود، امکان دستگیری برای پلیس وجود دارد. با عنایت به اینکه این اقدام برخلاف فرض بی‌گناهی است، قانون‌گذاران دو نظام، حقوقی از قبیل دسترسی فوری به وکیل را فراهم کرده‌اند. باوجوداین، در نظام حقوقی آمریکا متهم تا پیش از دسترسی به وکیل می‌تواند سکوت کند. از سوی دیگر در هر دو نظام برای تأمین حقوق متهم، تدارک بازجویی عادلانه و منصفانه و ضوابطی از قبیل تفهیم اتهام و ادلّه آن پیش‌بینی‌شده است. در حقوق آمریکا، تفهیم جلب و پیش‌بینی ابزار الکترونیکی برای ثبت و ضبط اظهارات متهم در نظر گرفته‌شده است؛ به‌علاوه، ضمانت اجراهای مناسبی از قبیل رد ادلّه، برای نقض حقوق دفاعی متهم پیش‌بینی‌شده است. درهرصورت با توجه به خلاف قاعده بودن بازداشت و دستگیری در این مرحله، هر دو نظام حقوقی تلاش خود را برای تقویت حقوق دفاعی متهم به کار گرفته‌اند.
کلیدواژگان: آیین دادرسی کیفری؛ کشف جرم؛ حقوق شخص تحت نظر؛ حقوق ایران و آمریکا
مجله حقوقی دادگستری؛ دوره 80، شماره 94، تابستان 1395