مفاسد کبر
مفاسد کبر
به خود آییم (34)
مفاسد کبر
به قلم جواد محدثی
(برگرفته از چهل حدیث امام خمینی)
صفت زشت کبر ، هم خودش دارای مفاسدی است ، هم مفاسد بسیاری از آن پدید می آید. کبر، انسان را از کمالات ظاهری و باطنی و بهره‌های دنیوی و اخروی باز می‌دارد و کینه می‌آفریند و انسان را از چشم مردم می‌اندازد و مردم را وا‌می‌دارد که با او تکبر ورزند و تحقیرش کنند.
ای عزیز! همان نفسی که تو داری، دیگران هم دارند. اگر فروتن شدی احترامت می‌کنند. اگر تکبر ورزیدی، اگر بتوانند خوارت می‌کنند و اگر نتوانند، در دلشان و چشمشان ذلیل می‌شوی، دل مردم را با تواضع فتح کن. اگر خواستار احترام و بزرگی هستی، باز هم راهش تواضع با مردم است، نه تکبر. به‌علاوه، این صفت در آخرت هم خوار می‌سازد. به فرموده امام صادق (ع): متکبران در قیامت همچون مورچگان ضعیف، پایمال مردمند تا خدا از حساب فارغ شود.[1] در سخن دیگر آن حضرت است که: از عظمت و کبر بپرهیزید، چرا که بزرگی مخصوص خداست و کسی که در آن با خدا منازعه کند، خداوند او را در هم می‌شکند و روز قیامت ذلیلش می‌کند. [2] نمی‌دانم اگر خداوند کسی را ذلیل کند، به چه حالی می‌افتد؟
زیرا هم نعمتهای آخرت و هم عذاب و ذلتش در تصور ما نمی‌گنجد. عاقبت کار متکبران دوزخ است و کبر، مرکب دوزخیان است و متکبر، روی بهشت را نخواهد دید و از پیامبر اکرم (ص) نقل است که هر کس در دلش ذره‌ای کبر باشد، وارد بهشت نمی‌شود و در حدیث صحیح است که در جهنم یک وادی برای متکبران است که نامش «سقر» است و چون از شدت گرما به خداوند شکایت کند، خدا اذن می‌دهد که نفس بکشد و چون نفس بکشد جهنم را به آتش می‌کشد. [3]
شدت حرارت آتش آخرت را در این عالم نمی‌توانیم درک کنیم، چون هم شدت و کمال حرارت مختلف است، هم حس و ادراک، هم وسیله ادراک حرارت، این عوامل در دنیا ضعیف است و در آن عالم در کمال قدرت و قوت است و به همین خاطر، ما امروز ملائکه و بهشت و جهنم را هم نمی‌بینیم و صداهای عجیب‌وغریب برزخیان و قیامت را هم نمی‌شنویم، حس ما هم حرارت آنجا را درک نمی‌کند، ولی آیات و روایات، پر از این مطالب است. بدن انسان در این دنیا تحمل حرارت آتش را ندارد؛ و از طرفی هم ارتباط نفس با بدن در این دنیا ضعیف است. آتش دنیا هم آتش افسرده سرد همراه با مواد بیرونی غیر خالص است. ولی آتش جهنم، خالص و بی خلط است و اگر بر انسان احاطه یابد، بیش از سطوح ، قلب و روح و قوا را هم می‌سوزاند. ولی خداوند قادر در قیامت این بدن را طوری قرار می‌دهد و خلق می‌فرماید که در آن آتش جهنم همیشه باقی می‌ماند و ذوب نمی‌شود. پس تصور آتشی که جهنم از نفس آن بسوزد، برای ما قابل ادراک نیست و متکبران گرفتار چنان دوزخی خواهند شد.
[1] کافی، ج 2، ص 311.
[2] وسائل الشیعه، ج 11، ص 300.
[3] کافی، ج 2، ص 310.
ادامه دارد.