قانون تصویب مقررات بینالمللی جلوگیری از تصادم در دریا
قانون تصویب مقررات بینالمللی جلوگیری از تصادم در دریا
قانون تصویب مقررات بینالمللی جلوگیری از تصادم در دریا
شماره 48442/132 مورخ 6/7/1395
حجت الاسلام والمسلمین جناب آقای دکتر حسن روحانی
ریاست محترم جمهوری اسلامی ایران
عطف به نامه شماره 43123/51790 مورخ 14/4/1395 در اجرای اصل یکصد و بیست و سوم (123) قانون اساسی جمهوریاسلامی ایران قانون تصویب مقررات بینالمللی جلوگیری از تصادم در دریا که با عنوان لایحه به مجلس شورای اسلامی تقدیم گردیده بود، با تصویب در جلسه علنی روز چهارشنبه مورخ 10/6/1395 و تأیید شورای محترم نگهبان، به پیوست ابلاغ میگردد.
رئیس مجلس شورای اسلامی ـ علی لاریجانی
قسمت الف ـ کلیات
قاعده 1 ـ اعمال
(الف) این قواعد در مورد کلیه شناورها در دریای آزاد و در کلیه آبهای مرتبط به آنکه قابل کشتیرانی بهوسیله شناورهای دریا پیما باشد، اعمال میشود.
(ب) هیچیک از مفاد این قواعد نباید با اجرای قواعد ویژه وضعشده توسط یک مرجع ذیصلاح برای مسیرها، لنگرگاهها، رودخانهها، دریاچهها یا آبراههای درون سرزمینی مرتبط با دریای آزاد و قابل کشتیرانی بهوسیله شناورهای دریا پیما تداخل نماید. چنین قواعد ویژهای باید حتیالامکان با این قواعد مطابقت داشته باشند.
(پ) هیچیک از مفاد این قواعد نباید با اجرای هر یک از قواعد ویژه وضعشده توسط دولت هر کشور در رابطه با ایستگاهها یا چراغهای علامت دهنده، اشکال یا علایم صوتی اضافی برای کشتیهای جنگی و شناورهایی که بهصورت کاروان دریانوردی میکنند یا در رابطه با ایستگاهها یا چراغهای علامت دهنده، اشکال اضافی برای استفاده شناورهای صیادی مشغول ماهیگیری گروهی، تداخل نماید. این ایستگاهها یا چراغهای علامت دهنده، اشکال یا علایم صوتی اضافی باید حتیالامکان به نحوی باشند که با چراغ، شکل یا علامت مجاز در قسمتهای مختلف دراین قواعد اشتباه نشوند.
(ت) سازمان میتواند بهمنظور اجرای این قواعد، طرحهای جداسازی ترافیک تصویب نماید.
(ث) هرگاه دولت مربوط تشخیص دهد که شناوری با ساختمان یا هدفی ویژه نمیتواند ازنظر تعداد، موقعیت، برد یا زاویه دید چراغها یا علائم، همچنین طرز قرار گرفتن و خصوصیات وسایل علامت دهنده صوتی، بهطور کامل از مفاد هر یک از این قواعد تبعیت نماید، چنین شناوری ازنظر تعداد، موقعیت، برد یا زاویه دید چراغها یا شکلها، همچنین طرز قرار گرفتن و خصوصیات وسایل علامت دهنده صوتی، از مقررات دیگری تبعیت خواهد نمود که به تشخیص دولت متبوع در مورد آن شناور بیشترین تطابق ممکن با این قواعد را داشته باشند.
قاعده 2 ـ مسؤولیت
(الف) هیچیک از مفاد این قواعد نمیتواند هر شناور یا مالک، فرمانده یا خدمه شناور را از عواقب مسامحه در رعایت این قواعد یا مسامحه در اقدامهای احتیاطی مبری کند که کار روزمره دریانوردان یا اوضاعواحوال خاص ایجاب مینماید.
(ب) در تفسیر و رعایت این قواعد باید به کلیه خطرات دریانوردی و تصادم و اوضاعواحوال خاص، ازجمله محدودیتهای شناورهای ذیربط که ممکن است بهمنظور اجتناب از خطر آنی، انصراف از این قواعد را ایجاب نماید توجه لازم مبذول گردد.
قاعده 3 ـ تعاریف عمومی
ازنظر این قواعد، بهاستثنای مواردی که متن به نحو دیگری اقتضاء نماید:
(الف) واژه «شناور» شامل هر توصیفی از قایق آبی، ازجمله قایقهای بدون آبخور، قایق پرنده (ویگ) و هواپیماهای آبنشین میشود که بهعنوان وسایل حملونقل در آب مورداستفاده قرارگرفته یا قابلیت استفاده داشته باشند.
(ب) اصطلاح «شناور موتوری» به هر شناوری اطلاق میشود که نیروی محرکه آن قدرت موتور باشد.
(پ) اصطلاح «شناور بادبانی» به هر شناور مجهز به بادبان اطلاق میشود، مشروط بر اینکه چنانچه دارای موتور باشد، موتور آن مورداستفاده قرار نگیرد.
(ت) اصطلاح «شناور مشغول ماهیگیری» به هر شناور ماهیگیری اطلاق میشود که بهوسیله تور، طناب، تورهای کششی یا دیگر وسایل ماهیگیری که قابلیت جولان (مانور) آن را محدود مینمایند به ماهیگیری اشتغال داشته باشد ولی شامل شناور در حال ماهیگیری با قلاب یا سایر وسایل صید که قابلیت جولان آن را محدود نمینمایند نمیگردد.
(ث) واژه «هواپیمای آبنشین» شامل هر نوع هواپیمایی است که بهمنظور جولان درروی آب طراحیشده است.
(ج) اصطلاح «شناور خارج از کنترل» به شناوری اطلاق میشود که به جهت موقعیتی استثنائی قادر به انجام جولان به نحو مقرر این قواعد نبوده و لذا قادر نباشد که از سر راه شناور دیگری کنار برود.
(چ) اصطلاح «شناور باقابلیت جولان محدود» به شناوری اطلاق میشود که بنا به ماهیت کاری، قابلیت جولان آن به نحو مقرر دراین قواعد محدود بوده و لذا قادر نباشد که از سر راه شناور دیگری کنار برود. اصطلاح «شناورهای باقابلیت جولان محدود» شامل شناورهای زیر اما محدود به آنها نمیگردد:
(1) شناوری که مشغولِ گذاشتن، تعمیر یا برداشتن یک علامت ناوبری، بافه (کابل) یا لوله زیرآبی باشد؛
(2) شناوری که مشغول لایروبی، مساحی (بازرسی) یا عملیات زیرآبی باشد.
(3) شناور در حال حرکتی که مشغول سوخترسانی یا انتقال اشخاص، آذوقه یا کالا باشد.
(4) شناوری که مشغول پرواز دادن یا فرود آوردن هواپیما باشد؛
(5) شناوری که مشغول عملیات مینروبی باشد؛
(6) شناوری که مشغول عملیات یدککشی باشد بهنحویکه شناور یدک کننده و یدک آن در قابلیت انحراف از مسیر خود شدیداً محدودشده باشند.
(ح) اصطلاح «شناور با محدودیت آبخور» به شناور موتوری اطلاق میشود که به علت آبخور زیاد نسبت به عمق و ارتفاع آب موجود، قابلیت انحراف از مسیری که طی مینماید برای آن شدیداً محدودشده باشد.
(خ) واژه «در حال حرکت» به این معنی است که شناوری درلنگر نیست یا بهجایی پهلو نگرفته یا به گل ننشسته است.
(د) واژههای «طول» و «عرض» یک شناور به طول سرتاسری و بیشترین عرض آن اطلاق میشود.
(ذ) شناورها فقط زمانی در دید یکدیگر محسوب میگردند که یکی از دیگری با چشم قابلرؤیت باشد.
(ر) اصطلاح «دید محدود» به شرایطی اطلاق میشود که در آن، براثر مه، میغ (مه رقیق)، بارش برف، رگبارهای سنگین، طوفانهای شن یا علل مشابه دیگر، دید محدود شود.
(ز) اصطلاح «قایق پرنده (ویگ)» به یک قایق چندمنظوره اطلاق میشود که در حالت عملیاتی اصلی آن، در مجاورت نزدیک به سطح آب با استفاده از کنش تأثیر سطح آب، پرواز میکند.
قسمت ب ـ قواعد ناوبری موتوری و بادبانی
بخش اول ـ هدایت شناورها در هر شرایط دید
قاعده 4 ـ اعمال
قواعد این بخش در هر شرایط دید اعمال میشوند.
قاعده 5 ـ دیدهبانی
هر شناور باید در کلیه اوقات از طریق بصری و سمعی همچنین با تمام امکانات موجود مناسب در موقعیت و شرایط حاکم طوری به دیدهبانی بپردازد که بتواند ارزیابی کامل وضعیت و خطر تصادم را بنماید.
قاعده 6 ـ سرعت ایمن
هر شناور باید در کلیه اوقات با یک سرعت ایمن پیش برود بهطوریکه بتواند بهمنظور اجتناب از تصادم اقدام مناسب و مؤثر به عملآورده و در فاصلهای مناسب موقعیت و شرایط حاکم متوقف گردد.
در تعیین سرعت ایمن عوامل زیر ازجمله عواملی هستند که باید مدنظر قرار گیرند:
(الف) توسط کلیه شناورها:
(1) وضعیت دید؛
(2) تراکم تردد (ترافیک) ازجمله تجمع شناورهای ماهیگیری یا سایر شناورها؛
(3) قدرت جولان شناور با توجه خاص به فاصله توقف و توان چرخش در شرایط حاکم؛
(4) به هنگام شب، وجود نورهای مختلف زمینه از قبیل نور چراغهای ساحلی یا انعکاس نور چراغهای خود شناور؛
(5) وضعیت باد، دریا و جریان آب و نزدیک بودن خطرات ناوبری؛
(6) آبخور نسبت به عمق آب موجود.
(ب) علاوه بر آن، توسط شناورهای مجهز به رادار عملیاتی:
(1) ویژگیها، کارایی و محدودیتهای تجهیزات رادار؛
(2) هر محدودیت ناشی از مقیاس برد رادار مورداستفاده؛
(3) تأثیر وضعیت دریا، هوا و سایر منابع تداخل کننده، در کشف رادار؛
(4) امکان اینکه شناورهای کوچک، توده یخ و دیگر اجسام شناور نتوانند دربرد مناسب توسط رادار کشف گردند.
(5) تعداد، موقعیت و حرکت شناورهای کشفشده توسط رادار؛
(6) ارزیابی دقیقتر دید که به هنگام استفاده از رادار برای تعیین برد شناورها یا سایر اجسام موجود در اطراف امکانپذیر گردد.
قاعده 7 ـ خطر تصادم
(الف) هر شناور باید از کلیه امکانات موجود مناسب موقعیت و شرایط حاکم برای تشخیص وجود خطر تصادم استفاده نماید. اگر تردیدی وجود داشته باشد فرض بر وجود خطر خواهد بود.
(ب) استفاده صحیح از تجهیزات رادار در صورت نصب و عملیاتی بودن آن ازجمله ردیابی دوربرد بهمنظور آگاهی سریع از خطر تصادم و رد نگاری اجسام کشفشده بهوسیله رادار یا وسیله طراحیشده مشابه دیگر باید به عمل آید.
(پ) فرضیات نباید بر اساس اطلاعات ناقص، بهخصوص اطلاعات ناقصی که از رادار کسب میگردد بنا شود.
(ت) در تشخیص وجود خطر تصادم، ملاحظات زیر باید جزء سایر ملاحظات، موردتوجه قرار گیرند:
(1) اگر سَمت قطبنمایی شناوری که نزدیک میشود بهطور محسوس تغییر نکند، فرض بر وجود خطر خواهد بود.
(2) چنین خطری حتی به هنگام آشکار شدن محسوس تغییرات سمتگیری میتواند گاهی بهویژه در هنگام نزدیک شدن به شناوری خیلی بزرگ یا یک یدک یا به هنگام نزدیک شدن به شناوری دربرد نزدیک وجود داشته باشد.
قاعده 8 ـ اقدام بهمنظور اجتناب از تصادم
(الف) هر اقدامی که برای اجتناب از تصادم به عمل میآید درصورتیکه وضع موجود ایجاب نماید باید مثبت، در زمان کافی و با توجه لازم به رعایت اصول ناوبری صحیح طبق قواعد این قسمت صورت گیرد.
(ب) هرگونه تغییر مسیر و یا سرعت بهمنظور اجتناب از تصادم، درصورتیکه وضع موجود ایجاب نماید، باید به حد کافی محسوس باشد تا برای شناور دیگری که بهصورت بصری یا بهوسیله رادار رصد مینماید بهسادگی قابلتشخیص باشد؛ از تغییرات پیاپی جزئی مسیر و یا سرعت باید اجتناب شود.
(پ) اگر فضای کافی در دریا وجود داشته باشد تغییر مسیر بهتنهایی میتواند مؤثرترین اقدام بهمنظور اجتناب از وضعیت نزدیک به تصادم باشد مشروط بر آنکه این اقدام بهموقع انجام شود، تغییر مسیر اساسی باشد و منجر به وضعیت نزدیک به تصادم دیگری نشود.
(ت) اقدام بهمنظور اجتناب از تصادم با شناوری دیگر، باید به نحوی صورت پذیرد که موجب عبور در یکفاصله ایمن گردد. تأثیر این اقدام باید تا زمانی که شناور دیگر نهایتاً عبور نموده و دور میشود دقیقاً مورد کنترل قرار گیرد.
(ث) در صورت لزوم بهمنظور اجتناب از تصادم یا ایجاد فرصت بیشتر برای ارزیابی وضعیت، یک شناور باید سرعت خود را کاهش دهد یا تا حد توقف رسانده یا نیروی محرکه خود را به عقب برگرداند.
(ج) (1) شناوری که بهموجب هر یک از این قواعد، ملزم است که مانعی جهت عبور یا عبور ایمن شناور دیگر ایجاد نکند، باید درصورتیکه اقتضای شرایط هر مورد، به نحوی اقدام سریع انجام دهد که فضای کافی برای عبور ایمن شناور دیگر ایجاد کند.
(2) از شناوری که ملزم است مانعی برای عبور یا عبور ایمن شناور دیگر ایجاد نکند، اگر به نحوی به شناور دیگر نزدیک شود که خطر تصادم را دربرداشته باشد، رفع این تکلیف نمیشود و باید هنگام اقدام، به اقدامی که بهموجب قواعد این قسمت ملزم به انجام آن است، توجه کامل داشته باشد.
(3) شناوری که عبور آن، نباید با مانعی مواجه شود، هنگام نزدیک شدن دو شناور به یکدیگر، بهنحویکه خطر تصادم را دربرداشته باشد، کاملاً متعهد به انجام قواعد این قسمت باقی میماند.
قاعده 9 ـ آببَر (کانال) های باریک
(الف) شناوری که در طول مسیر یک آببَر (کانال) یا آبراه باریک در حال پیشروی است باید تا آنجا که ایمن و عملی باشد نزدیک به کناره خارجی آببَر (کانال) یا آبراه که در طرف راست شناور قرار دارد عبور نماید.
(ب) شناوری با طول کمتر از بیست متر یا یک شناور بادبانی نباید مانع عبور شناوری بشود که فقط در محدوده یک آببَر (کانال) یا آبراه باریک میتواند بهطور ایمن دریانوردی نماید.
(پ) شناور مشغول ماهیگیری نباید مانع عبور هیچ شناور دیگری گردد که در محدوده یک آببَر (کانال) یا آبراه باریک در حال دریانوردی است.
(ت) یک شناور نباید یک آببَر (کانال) یا آبراه باریک را قطع نماید چنانچه چنین عملی مانع عبور شناوری شود که فقط میتواند در محدوده چنین آببَر (کانال) یا آبراهی بهطور ایمن دریانوردی نماید. شناور اخیر اگر در مورد قصد شناور در حال قطع آببَر (کانال) تردید داشته باشد میتواند از علامت صوتی مقرر دربند (ت) قاعده (34) استفاده نماید.
(ث) (1) در یک آببَر (کانال) یا آبراه باریک تنها هنگامی سبقت امکانپذیر است که شناوری که از آن سبقتگرفته میشود موظف به انجام اقدامی بهمنظور اجازه عبور ایمن باشد، شناور سبقتگیرندِ باید قصد خود را با به صدا درآوردن علامت مناسب مقرر در جزء (1) بند (پ) قاعده (34) اعلام نماید. شناوری که از آن سبقتگرفته میشود باید درصورتیکه موافقت، علامت مناسب مقرر در جزء (2) بند (پ) قاعده (34) را به صدا درآورده و به طریقی اقدام نماید که امکان عبور ایمن را فراهم کند. اگر در تردید باشد میتواند علایم مقرر دربند (ت) قاعده (34) را به صدا درآورد.
(2) این قاعده رافع وظیفه شناور سبقتگیرنده بهموجب قاعده (13) نخواهد بود.
(ج) شناوری که به پیچ یا محلی از آببَر (کانال) یا آبراه باریک نزدیک میشود که ممکن است به علت وجود مانعی مزاحم، سایر شناورها دیده نشوند، باید با دقت و احتیاط خاص دریانوردی نموده و علامت مناسب مقرر دربند (ث) قاعده (34) را به صدا درآورد.
(چ) هر شناور باید چنانچه شرایط موجود ایجاب نماید، از لنگر انداختن در آببَر (کانال) باریک اجتناب نماید.
قاعده 10 ـ طرحهای جداسازی تردد (ترافیک)
(الف) این قاعده در مورد طرحهای جداسازی تردد (ترافیک) مصوب سازمان اعمال میگردد و رافع تکلیف هیچ شناوری بهموجب قاعدهای دیگر نیست.
(ب) شناوری که از یک طرح جداسازی تردد (ترافیک) استفاده مینماید باید:
(1) در خط تردد (ترافیک) مناسب در جهت عمومی جریان تردد (ترافیک) آن خط پیشروی نماید.
(2) حتیالمقدور از خط جداسازی تردد (ترافیک) یا منطقه جداسازی دور شود.
(3) بهطورمعمول، در انتهای یک خط، به یک خط تردد (ترافیک)، بپیوندد یا آن را ترک نماید ولی به هنگام پیوستن یا ترک از پهلو باید حتیالامکان با زاویه کوچکی در جهت عمومی جریان تردد (ترافیک) این کار را انجام دهد.
(پ) یک شناور باید حتیالمقدور از قطع خطوط تردد (ترافیک) اجتناب نماید، ولی چنانچه مجبور به این کار گردد باید تا آنجا که امکانپذیر باشد با زاویه نود درجه جهت عمومی جریان تردد (ترافیک) را قطع کند.
(ت) (1) شناوری که در زمان حضور در منطقه مجاور طرح جداسازی تردد (ترافیک)، میتواند از راه ترددی (ترافیکی) مناسب، به نحو ایمن استفاده کند نباید از منطقه تردد (ترافیک) ساحلی استفاده کند. بااینحال، شناورهای با طول کمتر از بیست متر، شناورهای بادبانی و شناورهایی که به ماهیگیری اشتغال دارند، میتوانند از منطقه تردد (ترافیک) ساحلی استفاده کنند.
(2) صرفنظر از جزء (1) بند (ت)، یک شناور هنگام حضور در مسیر ورودی یا خروجی یک بندر، تأسیسات یا سازه فراساحلی، ایستگاه راهنمایی یا هر مکان دیگری که در داخل منطقه تردد (ترافیک) ساحلی قرار دارد، یا بهمنظور اجتناب از بروز خطر آنی، میتواند از منطقه تردد (ترافیک) ساحلی استفاده کند.
(ث) یک شناور، غیر از شناوری که خط (راه) را قطع میکند یا شناوری که در حال پیوستن یا ترک یک خط (راه) است، نباید بهطورمعمول وارد یک منطقه جداسازی شود یا خط جداسازی را قطع کند، مگر در موارد زیر:
(1) در موارد اضطراری برای اجتناب از بروز خطر آنی؛
(2) بهمنظور ماهیگیری در منطقه جداسازی.
(ج) شناوری که در نواحی نزدیک به منتهیالیه طرحهای جداسازی تردد (ترافیک) دریانوردی میکند باید بااحتیاط خاص به این کار بپردازد.
(چ) یک شناور باید حتیالمقدور از لنگر انداختن در یک طرح جداسازی تردد (ترافیک) یا نواحی نزدیک منتهیالیه آن اجتناب نماید.
(ح) شناوری که از طرح جداسازی تردد (ترافیک) استفاده نمینماید باید با اختلاف زیاد حتیالمقدور از آن فاصله بگیرد.
(خ) شناور مشغول ماهیگیری نباید مانع عبور شناوری که در خط تردد (ترافیک) حرکت میکند گردد.
(د) شناور با طول کمتر از بیست متر یا شناور بادبانی نباید مانع عبور ایمن یک شناور موتوری گردد که در خط تردد (ترافیک) حرکت میکند.
(ذ) شناوری که هنگام انجام عملیات، برای حفظ ایمنی دریانوردی در طرح جداسازی تردد (ترافیک)، قابلیت جولان آن محدود است، از رعایت این قاعده تا میزانی که برای انجام عملیات لازم باشد، معاف است.
(ر) شناوری که هنگام انجام عملیات برای قرار دادن، ترمیم یا برداشتن بافه (کابل) زیردریایی در طرح جداسازی تردد (ترافیک)، قابلیت جولان آن محدود است، از رعایت این قاعده تا میزانی که برای انجام عملیات لازم باشد، معاف است.
بخش 2 ـ هدایت شناورها در دید یکدیگر
قاعده 11 ـ اعمال
قواعد این بخش در مورد شناورهایی که در دید یکدیگر قرار دارند اعمال میگردد.
قاعده 12 ـ شناورهای بادبانی
(الف) موقعی که دو شناور بادبانی در حال نزدیک شدن به یکدیگرند، بهنحویکه خطر تصادم را دربرداشته باشد یکی از آن دو شناور باید بهشرح زیر از سر راه دیگری کنار برود:
(1) موقعی که هر یک، باد را در طرف مخالف نسبت به دیگری داشته باشند، شناوری که باد را در طرف چپ خود دارد باید از سر راه دیگری کنار رود.
(2) موقعی که هر دو، باد را در طرف مشابه داشته باشند شناور بادگیر باید از سر راه شناور بادپناه کنار برود.
(3) اگر شناوری که باد را طرف چپ خود دارد شناور بادگیری را مشاهده کند و نتواند با اطمینان تشخیص دهد که شناور دیگر باد را در طرف راست یا چپ دارد باید از سر راه دیگری کنار رود.
(ب) ازنظر این قاعده طرف بادگیر، طرف مخالف جهتی که بادبان اصلی کشیده شده یا در مورد شناور با بادبانهای چهارگوش، مخالف طرفی که بزرگترین بادبان سرتاسری کشیده شده محسوب خواهد گردید.
قاعده 13 ـ سبقت
(الف) صرفنظر از مفاد مشمول در قواعد بخشهای (1) و (2) قسمت (ب)، هر شناوری که در حال سبقت گرفتن از دیگری است باید خود را از راه شناوری که از آن سبقتگرفته میشود، دور نگاه دارد.
(ب) یک شناور موقعی در حال سبقت گرفتن محسوب میشود که با شناور دیگری در یکجهت در زاویهای بیش از بیستودو و نیم درجه از راستای عرضی آن بهطرف پاشنه قرار گیرد، یعنی در چنان موقعیتی نسبت به شناوری که از آن سبقت میگیرد باشد که در شب فقط قادر به مشاهده چراغهای پاشنه و نه هیچیک از چراغهای جانبی آن شناور باشد.
(پ) وقتی شناوری تردید داشته باشد که در حال سبقت گرفتن از دیگری است، باید فرض نماید که سبقتگیرنده است و بر آن اساس عمل نماید.
(ت) هرگونه تغییر بعدی در سمتگیری بین دو شناور نمیتواند شناور سبقتگیرنده را بهعنوان یک شناور قطع کننده راه در مفهوم این قواعد قلمداد نموده یا رافع وظیفه آن شناور نسبت به دور نگهداشتن خود از شناوری که از آن سبقت میگیرد تا رد شدن و دور شدن کامل از آن باشد.
[لازم به تذکر است همه متن این نوشته به علت طولانی بودن در روزنامه نیامده است بنابراین شمارا به مطالعه کامل این متن در سایت روزنامه دعوت میکنیم ]
رئیس مجلس شورای اسلامی ـ علی لاریجانی
به نقل از روزنامه رسمی شماره 20851 مورخ 95/07/15