حکایت مولا علی علیه‌السلام و شریح قاضی از زبان استاد شهریار
حکایت مولا علی علیه‌السلام و شریح قاضی از زبان استاد شهریار
استاد سخن، شهریار پرآوازه، در اشعار دل‌نشین خود، حکایت شریح قاضی را در خریدن خانه‌ای به مبلغ هشتاد دینار بیان می‌کند.
جریان ازاین‌قرار بوده که شریح که به‌فرمان حضرت علی علیه‌السلام بر مسند قضاوت تکیه زده بود، خانه‌ای گران‌قیمت می‌خرد. وقتی این خبر به امیرالمؤمنین علی علیه‌السلام می‌رسد، او را نزد خود فرامی‌خواند و بدو می‌فرماید: «به من گزارش رسیده است که تو خانه‌ای به بهای هشتاد دینار خریده‌ای و قباله‌ای دراین‌باره نوشته‌ای و شهودی را به شهادت خواسته‌ای.»
ادامه حکایت را از زبان استاد شهریار می‌شنویم:
طلب کرد او را علی شاه مردان
نگاهی بدو کرد چون شیر غضبان
کجایی! که عمرت بپّرد چو بادی
در آن خانه‌اید غلاظ شدادی
نه حجت پذیرد نه چندین گواهی
به گورت کشاند بخواهی نخواهی
گر این خانه جز از حلالت خریدی
نخسبی که در غار افعی خزیدی
برانداختی خانه دین و دنیا
نه اینجا دگر خانه‌داری، نه آنجا
از این غبن فاحش جهانی بلرزد
متاعی چنین خود به لعنت نیرزد
نگاهش به انشای متن قباله
که انشاء فرمود این سرمقاله
به من کرده بودی گر این امر، تسلیممن این‌گونه می‌کردم این نسخه تنظیم
فروشنده: کوچنده از خانمانی خریدار: وامانده از کاروانی
مبیعش: نوانخانه‌ای سست‌بنیاد بنایی که خاکی است در معرض باد
یکی منزل کاروان خواب چرکینکه برخیز گوید به دنبال بنشین
شمالاً: به مرداب آفات محدودجنوباً: به مرگ و مکافات محدود
به شرقیش: بیغوله نفس طامعبه غربیش: شیطان که حدش به شارع
به دیوار غربی است درب ورودش وزین در به شیطان سلام و درودش
بها: درگذشتن ز عز قناعتبه هر سفله تعظیم و تکریم و طاعت
استاد شهریار، از این شعر به‌عنوان قباله‌ای که علی علیه‌السلام نوشته، یادکرده است.
معروف است که حضرت علی علیه‌السلام با عصبانیت به شریح می‌فرماید:
ای شریح، آگاه باش که به‌زودی کسی به سراغ تو خواهد آمد که در قباله‌ات ننگرد و از شاهد و بیّنه ات نپرسد تا تو را از آن خانه آواره سازد و به ژرفای گور سپارد.
پیام متن:
1- حضرت علی علیه‌السلام، بر کار قاضیان خود همواره نظارت داشته است.
2-اعتراض شدید علی علیه‌السلام به شریح قاضی، به سبب خریداری خانه‌ای که دور از حد و شأن او بود.
منبع: ماهنامه طوبی – فروردین 1386، شماره 16 – اخلاق قضاوت از دیدگاه اسلام
ماخد: پایگاه اطلاع‌رسانی حوزه