بهداشت قضایی

امید دوست بین-حقوقدان

واژه بهداشت قضایی اولین بار توسط ایت الله شاهرودی در زمان تصدی بر دستگاه قضایی ،مطرح گردید.

در ادامه بحث واکسیناسیون اجتماعی به این نقطه رسیدیم که چطورمی توان زمینه های کجروی و جرم را در از بین برد و چه نوع اقداماتی در جامعه باید انجام داد که جرم و جنایت بوجود نیاید.

بحث بهداشت قضایی یکی از روش های مطمئن برای حصول به این مهم می باشد. این پدیده می تواند درون سازمانی و مربوط به ساختارهای قوه قضاییه باشد که محل بحث ما نیست.

آنچه موضوع بحث است، عواملی خارج از بدنه تشکیلات قضایی است.

وقتی جامعه در شرایط غیر طبیعی قرارمی گیرد زنگ خطری به صدا در می آیدو هشدار می دهد حقوق عمومی در معرض انواع آسیب های اجتماعی است و این بیماری می تواند به همه نقاط جامعه سرایت کند. در این حالت هرکس می خواهد ولو به ناحق ،خود را صاحب حق جلوه دهد ودر نتیجه، تنازع میان افراد ملت بوجود می آید و جرم شکل می گیرد. اینکه در کشورهای غربی به آزادی های مردم اهمیت داده می شود به این معنا نیست که آنها جرم و کجروی را در جامعه ریشه کن کرده اند، بلکه با تدبیر و سیاست جنایی منسجم زمینه و بسترهای شکل گیری جرایم را از بین برده اند. در سایه بهداشت قضایی است که می توانیم بجای پرداختن و رسیدگی به جرایم در دستگاه عدالت کیفری به مبانی اختلافات مردم بپردازیم،به نحوه معاملات و اصلاح روش‌ها، تغییر سیستم بانکی ،چگونگی تنظیم سندهای ازدواج ،تغییر در سیستم ثبت معاملات ، افزایش اشتغال جوانان این مرزو بوم، توجه و تدقیق نماییم، و…..

بنظر می رسد افزایش و تکثیر عوامل بازدارنده در جامعه نظیر: تعظیم و تکریم انسانیت، توجه به اعتقادات و باورهای افراد،نهادینه کردن اخلاق، اهتمام به آموزش مهارت های زندگی به دانش آموزان، توجه به کنترل اجتماعی و نظارت همگانی، برآوردن نیازهای طبیعی و واقعی شهروندان و…. می تواند ما را به سوی بهداشت قضایی کارآمد رهنمون وبه تبع آن منجر به کاهش جرایم گردد.