بررسی نقش توبه در سقوط مجازات حدی (جرایم علیه امنیت و نظم عمومی) در فقه و قانون مجازات اسلامی ایران

بررسی نقش توبه در سقوط مجازات حدی (جرایم علیه امنیت و نظم عمومی) در فقه و قانون مجازات اسلامی ایران

نویسنده: مصطفی عزیزی ارشد

دانشجوی دکترای حقوق کیفری و جرم‌شناسی *

چکیده: در فقه جزایی اسلام توبه، یکی از عوامل سقوط، عفو و تخفیف مجازات حدی- به‌جز قذف- است. قانون‌گذار ایران در مواد 114 الی 118 قانون مجازات اسلامی مصوب 1/2/ 1392 و همچنین بند (ج) ماده 13 قانون آیین دادرسی کیفری مصوب سال 4/12/ 1392 به این امر توجه داشته و توبه را با شرایطی موجب سقوط، عفو یا تخفیف مجازات اکثر حدود و تعزیراتی که جنبه حق الهی دارند، برشمرده است. این پژوهش باهدف بررسی نقش توبه در سقوط، عفو و تخفیف مجازات جرایم حدی علیه امنیت و نظم عمومی؛ محاربه، بغی و افساد فی‌الارض در قانون مجازات اسلامی سال 1392 ایران و فقه جزایی امامیه صورت گرفته است. روش تحقیق به‌صورت اسنادی – کتابخانه‌ای است. روش تجزیه‌وتحلیل یافته‌ها به‌صورت تحلیلی است. ازنظر کاربرد ازجمله پژوهشهای کاربردی به شمار می‌رود. بر اساس نتایج به‌دست‌آمده از این پژوهش مشخص گردیده که؛ توبه در جرایم محاربه، بغی و افساد فی‌الارض در صورتی موجب سقوط مجازات می‌شود که اولاً جنبه حق الهی جرم فقط مدنظر باشد، نه جنبه حق‌الناسی و ثانیاً زمان توبه در سقوط و عدم سقوط، یا عفو و عدم عفو مجازات مذکور نقش اساسی دارد.

واژگان کلیدی: توبه، سقوط مجازات، تخفیف مجازات، حد الهی، قوانین موضوعی