شرط مبادله‌ی پیشرفتها در قراردادهای مجوز بهره‌برداری از حق اختراع

نویسندگان: مصطفی بختیاروند؛ مجید سربازیان
چکیده
شرط مبادله‌ی پیشرفتهای انجام‌شده نسبت به اختراعی که مجوز بهره‌برداری از آن اعطا شده، امروزه به یکی از مهم‌ترین شروط قراردادهای مجوز بهره‌برداری تبدیل شده است. این شرط هم آثار مفید برای رقابت و هم آثار ضد رقابتی دارد که توجه ویژه حقوق رقابت را می‌طلبد. در حقوق آمریکا، این شروط که قبلاً غیرقانونی تلقی می‌شدند، اکنون به‌صورت موردی بر طبق ضابطه‌ی منطقی و به‌عنوان جزئی از کل قرارداد مورد ارزیابی قرار می‌گیرند و غیرقانونی بودن آنها شاید به اعلام غیرقانونی بودن قرارداد منجر شود. در اتحادیه‌ی اروپایی فقط شروط انحصاری مبادله به‌طور موردی بررسی می‌شوند و کل قرارداد تحت تأثیر آنها قرار نمی‌گیرد و امکان دارد بقیه شروط قرارداد از ممنوعیت کلی ماده‌ی 101 معاهده‌ی عملکرد اتحادیه‌ی اروپایی[1] معاف شوند. در حقوق ایران، این شروط موضوعی جدید محسوب می‌شوند که بر طبق قواعد عمومی قراردادها و به‌دلیل متعارف بودن صحیح محسوب می‌شوند. این شرط در قانون اجرای سیاستهای کلی اصل 44 قانون اساسی به‌طور خاص بیان‌نشده و فقط در صورتی مشمول این قانون و ممنوع خواهد بود که مصداق شرط غیرمنصفانه و سوء­استفاده از وضعیت مسلط اقتصادی باشد. البته مفهوم شرط غیرمنصفانه در قانون یادشده بیان‌نشده و باید به‌صورت موردی بررسی شود.
کلیدواژگان: مجوز بهره‏‌برداری؛ حق اختراع؛ شرط مبادله؛ پیشرفتها؛ حقوق رقابت
[1] فصلنامه پژوهش حقوق خصوصی؛ دوره 4، شماره 12، پاییز 1394