انسان شناسی جرم شناختی و تحلیل مفهومی برچسب جرم در رویکرد پسااستعماری، کانیبالیسم و نژادی کردن جرم

نویسنده: علیرضا حسن زاده

چکیده

رشد و تکامل جرم شناسی با شکل گیری رویکرد عقلانی در این حوزه و دوری از تفکرات قالبی و برچسبهای قوم‌مدارانه و نژادی همراه بوده است. انسان‌شناسی پسااستعماری از جمله در شاخه‌هایی چون انسان‌شناسی جرم‌شناختی و انسان‌شناسی قانونی و حقوقی، نگاهی انتقادی به مفاهیمی دارد که بر پایه قضاوتهای قوم مدارانه، نژادی و داوریهای ارزشی شکل گرفته است. در این مقاله دو مفهوم متعلق به دو دوره متقدم و معاصر به بحث نهاده می شود.

YOUNG BLACK BOY IN JAIL BEHIND POLICEMAN

یکی از این مفاهیم که از منظر جرم‌شناختی در گفتمان استعماری شکل گرفته و ریشه در گزارشهای شبه قوم‌نگارانه، قوم مدارانه، و انسان‌شناسی استعماری دارد، مفهوم کانیبالیسم است. کانیبالیسم به مثابه رفتاری غیرانسانی به افسانه‌ای شبیه است که راویان آن، از رویکرد و سیاست دیوی‌سازی و نژادی کردن جرم و خشونت استفاده کرده، و دگرهراسی و عدم دگرپذیری خود را با فرهنگ زدایی و انسانیت زدایی از اقوام و ملل غیرغربی (سرخ پوستان قاره امریکا و بومیان استرالیا و غیره) همراه ساختند. در انسان‌شناسی پسااستعماری این مفهوم به چالش گرفته شده و به مثابه صورتی از گفتمان‌های استعماری، نقد و نکوهش می‌شود. مورد دیگر، تصویر قالبی در زمانی است که جرم بعد قومی می‌یابد و می‌توان از آن با عنوان قومی کردن جرم سخن گفت. در این زمینه چند تصویر قالبی به صورت مثال مطرح شده و در مورد آن بحث می‌شود. در این مقاله کوشش خواهد شد تا بر ساختگی و غیرواقعی بودن مفاهیم یادشده در نتیجه رشد رویکردهای عقلانی در حوزه جرم شناسی، از زوایای انتقادی گوناگون آشکار شود. رهیافت این تحقیق نقد دو فرایند قومی و نژادی کردن جرم است که مورد انتقاد جرم‌شناسان و انسان شناسان جرم‌شناختی قرار دارد.

کلیدواژگان: جرم، جرم شناسی، نژادی کردن جرم، انسان شناسی پسااستعماری، کانیبالیسم

مجله کارآگاه، سال نهم، زمستان 1395