بازنشستگی زودهنگام، خبر خوبی برای زنان نیست!
بازنشستگی زودهنگام، خبر خوبی برای زنان نیست!
بازنشستگی زودهنگام، خبر خوبی برای زنان نیست!
محمد پوستین‌دوز – کارشناس رفاه و تأمین اجتماعی
انتظار می‌رفت لایحه برنامه ششم توسعه، برنامه‌ای دربرگیرنده دغدغه‌های کارشناسان و اولویتهای شناسایی‌شده باشد اما در شرایطی که مقام معظم رهبری امسال را، سال «اقتصاد مقاومتی، اقدام و عمل» نام‌گذاری کرده‌اند و رئیس‌جمهوری نیز با در نظر گرفتن تنگناهای عمده کشور، اولویتهای دولت یازدهم را در راستای رسیدگی به مسایلی ازجمله محیط‌زیست، صندوقهای بازنشستگی و… مشخص کرده بود، به نظر می‌رسد هرچند برخی نکات مثبت در ارتباط با موضوع صندوقهای بیمه اجتماعی و بازنشستگی در برنامه ششم توسعه به چشم می‌آید، اما با ساختار کنونی نتوانسته است آن‌گونه که باید دغدغه‌های اساسی را پاسخ گوید.
به نظر می‌رسد بخشهایی از این برنامه، به‌شدت احساسی و در خصوص مشکلات صندوقهای بازنشستگی کمتر برخوردار از بار تخصصی است. خصوصاً این‌که با تصویب برخی از موارد بدون در نظر گرفتن تبعات، این صندوقها در معرض مشکلات جدیدی قرارگرفته‌اند. یکی از این موارد، افزودن ماده الحاقی در خصوص بازنشستگی پیش از موعد زنان با 20 سال سابقه بدون در نظر گرفتن شرط سنی است. نگرانی کارشناسان و صاحب‌نظران درباره این ماده الحاقی به لایحه برنامه ششم توسعه، ناشی از هل دادن برخی صندوقهای دچار مشکل به سمت پرتگاه است. عده‌ای می‌گویند اگر یک قانون مخالف با منافع صندوقها تصویب شد و منابع آن صندوقها را در مخاطره قرار داد، نهاد دولت به جبران بر خواهد خاست؛ اما آنهایی که دستی بر آتش دارند می‌دانند که نهاد دولت در شرایط فعلی توانایی جبران این حجم از کسریها را ندارد و شاید در کوتاه‌مدت بتواند کاری کند، اما در درازمدت نمی‌تواند هزینه‌های سنگین این مصوبات را تأمین کند.
علاوه بر این، در این مدت صحبتهای زیادی چه موافق چه مخالف در باب این ماده الحاقی و تأثیرش بر صندوقهای بازنشستگی شنیده‌ایم. عجیب‌ترین اظهارنظرها مربوط به بی‌تأثیر بودن این مصوبه در وضعیت سازمان تأمین اجتماعی بود. با این توجیه که در قوانین سازمان تأمین اجتماعی بازنشستگی با 42 سال سن و 20 سال سابقه برای زنان موجود است و این مصوبه قرار نیست تفاوتی در وضعیت فعلی ایجاد و هزینه جدیدی تحمیل کند. اما نکته‌ای که در این صحبتها مغفول می‌ماند این است که با حذف شرط سنی از این قاعده و با توجه به این‌که خانمها به سبب نداشتن خدمت سربازی خیلی زودتر به بازار کار می‌پیوندند، خانمها با سنین پایین‌تر از 42 سال خود را بازنشسته می‌کنند و از جرگه بیمه پردازان جدا می‌شوند و این نوع بازنشستگی در دنیا بی‌نظیر است! علاوه بر این، این تفکر که با بازنشستگی پیش از موعد اشتغال ایجاد می‌کنیم، نادرست است و تجربه گذشته در این خصوص گواه است. ما در این زمینه امتحان پس داده‌ایم و بارها به انحای مختلف دیده‌ایم که بازنشستگیهای پیش از موعد ایجاد اشتغال نکرده‌اند و این دو مقوله دارای رابطه علی و معلولی نیستند؛ بنابراین این قسم توجیهات بیشتر احساسی هستند و پایه علمی ندارند. از طرف دیگر با اجراشدن مصوبه بازنشستگی پیش از موعد، زنان زیادی در بدنه کارشناسی دستگاههای دولتی ریزش می‌کنند و این موضوع به نفع جامعه زنان نخواهد بود، چون تعداد زیادی از زنان با بازنشستگی پیش از موعد از دستگاهها خارج می‌شوند و جذب معادل این تعداد زن برای دولت ناممکن است؛ بنابراین تعداد شاغلان زن دستگاههای دولتی به‌شدت کاهش پیدا می‌کند و این خبر خوبی برای جامعه زنان نیست! مضاف بر این، اگر از زاویه دیگری به صحنه بنگریم، حضور زنان در جایگاههای مهم در سطوح مختلف کشور و مثلاً حضور همین نمایندگان خانم در مجلس شورای اسلامی کشور، به‌واسطه حضور و قدرت چانه‌زنی شاغلان زنی است که در بدنه مدیریتی و کارشناسی دستگاههای دولتی نقش‌آفرینی می‌کنند.
با خروج این افراد، زنان مدافعان خود را یعنی آنانی که در قانون‌گذاریها و مسایل مهم مملکتی حضور دارند از دست خواهند داد؛ این زنان مادامی‌که در فضای کار هستند در جریان مسایل روز کشور قرار دارند اما به‌محض بازنشسته شدن از گود اخبار و تصمیم‌گیریها به‌کلی دور می‌افتند؛ و اگرچه بسیاری از نمایندگان در مجلس شورای اسلامی مدافع پررنگ‌تر شدن نقش زنان در عرصه‌های مهم هستند اما شاید توجه نکرده‌اند که با خروج ستونها و سخن‌گویان قشر زن از فضای کار، بزرگ‌ترین صدمه به این قشر وارد می‌شود. صندوقهای بازنشستگی هم وضعیت خوبی ندارند و بازنشستگیهای پیش از موعد، باعث تحمیل بار مالی طولانی‌مدت به آنها می‌شود و این صندوقها را که نسبت پشتیبانی برخی از آنها به کمتر از عدد یک رسیده، به وضعیت بغرنجی گرفتار می‌کند به‌طورکلی در صورت اجراشدن قانون بازنشستگی پیش از موعد برای زنان به شرحی که در لایحه برنامه ششم توسعه مطرح‌شده است، جامعه زنان و صندوقهای بازنشستگی تاوان سنگینی خواهند داد. منبع: آتیه نو-