پیامدهای لغو پیمان دو سوی اقیانوس آرام (تی پی پی) برای آمریکا و آسیا

پیامدهای لغو پیمان دو سوی اقیانوس آرام (تی پی پی) برای آمریکا و آسیا

آساق- مریم شفیعی- انتشاردهنده: حسن حسین زاده

کارشناسان بین‌المللی می‌گویند: پیامدهای لغو پیمان تجارت آزاد در دو سوی اقیانوس آرام یا “تی پی پی” بر جایگاه و اقتصاد آمریکا از یکسو و همگراییهای منطقه‌ای به رهبری چین از سوی دیگر کوتاه‌مدت نخواهد بود.

دونالد ترامپ رئیس‌جمهوری جدید آمریکا در چهارمین روز از ریاست جمهوری‌اش رسماً دستور خروج آمریکا از پیمان تجارت آزاد در دو سوی اقیانوس آرام (ترانس پاسفیک یا تی.پی.پی) را صادر کرد. پیمانی که اگرچه میان اوباما و سران 11 کشور حاشیه اقیانوس آرام برای ایجاد یک منطقه تجاری آزاد مشترک در این منطقه امضاشده بود اما کنگره آمریکا در هر دو دوره ریاست جمهوری اوباما (در جریان مذاکرات و پس از امضا) آن را تأیید نکرد.

ترامپ با صدور این فرمان اولین وعده‌ای را که در دوران رقابتهای انتخاباتی‌اش به مردم آمریکا داده بود، عملی ساخت.

اوباما رئیس‌جمهوری قبلی آمریکا این قرارداد را توفیقی برای آمریکا در جهت ایجاد توازن در توسعه نفوذ روزافزون چین در آسیا می‌دانست.

مخالفان ترامپ می‌گویند: خروج آمریکا از این قرارداد، حرکتی نمادین بود که به نام ترامپ ثبت شد، اما عملاً کنگره پیش از وی مانع از اجرایی شدن قرارداد شده بود.

“جنیفر آمور” کارشناس اقتصادی روزنامه واشنگتن‌پست معتقد است: تأثیر خروج آمریکا از این قرارداد بر نقش این کشور در اقتصاد جهانی در کوتاه‌مدت مشخص نمی‌شود، اما می‌توان چند تغییر یا پیامد احتمالی حاکی از این اقدام را تصور کرد:

1- چین برنده اصلی لغو تی پی پی، افزایش همگراییهای منطقه ایلغو تی پی پی در واقع به معنی نفی موقعیت آمریکا در آسیا خواهد بود.

“سایمون دنییر و آنا فیفیلد ” از کارشناسان اقتصادی واشنگتن‌پست پیش‌تر در گزارشی نوشتند: هدف آمریکا از انعقاد قرارداد تی پی پی این بود تا موقعیت چین در آسیا را از او بگیرد؛ اما با پس زدن نقش جهانی آمریکا در آسیا، چین قطعاً از این وضعیت استقبال کرده و آماده است تا نفوذ قدرت جهانی نوظهور خود را در آسیا و جهان به‌سرعت توسعه بخشد.

منتقدان این قرارداد در آمریکا اعم از سیاستمداران و قانون‌گذاران این کشور می‌گفتند این پیمان هزینه‌های زیادی برای آمریکا دارد و از جمله این‌که سبب افزایش بیکاری در این کشور می‌شود.

اما کارشناسان اقتصادی واشنگتن‌پست می‌گویند: برای کسانی که نگران پر کردن جای آمریکا توسط چین در آسیا هستند، موضوع دیگری برای افزایش این نگرانی وجود دارد. با رد موضوع اصلاحات در صندوق بین‌المللی پول؛ در واقع به چین و دیگر کشورهای در حال‌توسعه، فرصت ایفای نقش بیشتری داده می‌شود.

با توجه به نقش محوری پکن در تأسیس “بانک سرمایه‌گذاری زیربنایی آسیا” این اقدام منجر به تقویت بیشتر این بانک خواهد شد و پکن در ادامه سعی در کنار گذاشتن متحدان آمریکا (استرالیا و انگلیس) از این بانک برای گسترش بیشتر نفوذ اقتصادی خود در منطقه و جهان خواهد بود.

در اوت سال 2016 هشت نفر از اعضای جمهوری‌خواهان و مقامات امنیتی و وزارت خارجه آمریکا هشدار داده بودند، در صورتی‌که کنگره این کشور تی پی پی را تصویب نکند، به چین نقش تعریف قواعد تجارت منطقه‌ای را واگذار می‌کند که این امر یک ضربه به جایگاه و اقتصاد آمریکا است. مقامات برخی کشورهای آسیایی از جمله استرالیا و مالزی در واکنش به صدور فرمان خروج آمریکا از تی.پی.پی بر گسترش همکاریهای منطقه‌ای تأکید کرده و پیشنهاد ایجاد نسخه جدیدی از این پیمان با عنوان “12 منهای یک ” را دادند.

2- جایگزین تی پی پی کسب‌وکار آمریکا را در موقعیت ضعیف رقابتی قرار دهد

“دنییر” از نویسندگان اقتصادی واشنگتن‌پست در نوامبر 2016 نوشته بود: ازآنجاکه چین در قرارداد تی پی پی نبوده، آمریکا برای کنار زدن تی پی پی رایزنیهایی را آغاز کرده است. این رایزنیهای فعال برای ایجاد سیستم نوین جایگزین تی پی پی است که از آن به‌عنوان “مشارکت جامع اقتصادی منطقه‌ای RCEP “یاد می‌شود که البته ممکن است تجار آمریکایی خیلی با آن همراه نباشند. طبق گزارش وی، “آر سی پی” از استانداردهای پایین‌تر زیست‌محیطی، حقوق کار و حمایت از مالکیت معنوی نسبت به تی پی پی برخوردار است و به‌طور بالقوه تجار آمریکایی را در یک موقعیت ضعف رقابتی در آسیا قرار می‌دهد.

خبرگزاری ژاپنی “کیودو” نیز پیش‌تر به نقل از شینزو آبه نخست‌وزیر ژاپن هشدار داده بود که اگر تی پی پی پیش نرود، همکاریهای جامع اقتصادی منطقه یا آر سی پی جلو خواهد رفت.

3- لغو تی پی پی، ارسال پیام در مورد سرنوشت مشابه برخی قراردادهای بین‌المللی دیگر مانند توافق تجارت آزاد آمریکای شمالی، میان آمریکا، کانادا و مکزیک موسوم به نفتا (NAFTA) است.

خبرگزاری رویترز روز دوشنبه 23 ژانویه پس از صدور دستور لغو قرارداد تی پی پی توسط ترامپ به نقل از یک مقام جدید در کاخ سفید که خواست نامش فاش نشود، خبر داد: رئیس‌جمهوری جدید آمریکا هم‌چنین امروز دستور مذاکره مجدد در مورد پیمان نفتا را صادر می‌کند. ترامپ پیش‌تر وعده مذاکرات مجدد در مورد این قرارداد را داده بود.

پس از انتشار این اخبار، خبرگزاری رویترز روز گذشته به نقل از “گواخاردو” وزیر اقتصاد مکزیک اعلام کرد: در صورتی‌که مذاکره مجدد با دولت ترامپ به نفع کشورش نباشد، کشورش از نفت خارج می‌شود. منبع: ایرنا