حاکمیت اراده در قانون حاکم بر ارث

حاکمیت اراده در قانون حاکم بر ارث

نویسنده: رضا مقصودی

چکیده

علی‌رغم هم‌گرایی انجام‌شده در عرصه بین‌الملل خصوصی، قواعد حل تعارض راجع به ارث همچنان از متعارض‌ترین قواعد حل تعارض در میان کشورها است. نه‌تنها درباره عامل ارتباط راجع به ارث بلکه درباره دسته ارتباط ارث نیز اختلافات قابل‌توجهی در بین قوانین کشورها مشاهده می‌شود. در به‌کارگیری عامل ارتباط برخی کشورها با تبعیت از نگرش کثرت‌گرا با تفکیک اموال منقول و غیرمنقول متوفی هر یک را تابع قانون یک کشور می‌دانند. برخی دیگر با تبعیت از نگرش وحدت‌گرا، از عامل ارتباط تابعیت یا اقامت پیروی می‌کنند. دراین‌بین عامل محل سکونت عادی نیز به‌عنوان یک‌راه بینابین در برخی قوانین ملی و اسناد بین‌المللی موردپذیرش قرارگرفته است. بهترین راه‌حل برای گریز از وضعیت بغرنجی که تعارض قوانین کشورها در مورد ارث ایجاد کرده است، دخالت حاکمیت اراده و تجویز مالک (مورث) به انتخاب قانون یکی از کشورهای ذی‌ربط است تا به‌این‌ترتیب او مدیریت اموال خود را برای بعد از فوت به دست گرفته و از گزند تعارض بین سیستمهای حل تعارض کشورها برکنار بماند. تحرک و جابه‌جایی فزاینده اشخاص در محیط بین‌المللی و آزادی مسافرت آنها حفظ قواعد سنتی و امری تعارض قوانین را دشوار نموده و اختیار انتخاب قانون قابل‌اعمال بیش‌ازپیش موردپذیرش قرارگرفته است. این مقاله ضمن بررسی قواعد سنتی حل تعارض در مورد ارث با تمرکز بر آیین‌نامه سال 2012 اتحادیه اروپا، تحولات قاعده حل تعارض و تمایل به‌سوی حاکمیت اراده را موردبررسی قرار می‌دهد.

فصلنامه تحقیقات حقوقی؛ شماره 74، تابستان 1395