گروههای مشمول بیمه اجباری
گروههای مشمول بیمه اجباری
گروههای مشمول بیمه اجباری
با توجه به قوانین و مقررات مربوط به کار و تامین‌اجتماعی گروهها و افراد تحت پوشش تامین‌اجتماعی قرار دارند و کارفرما موظف است آنها را نزد سازمان تامین‌اجتماعی بیمه کند.
بر اساس بند الف ماده 4 قانون تامین‌اجتماعی، کلیه افرادی که به هر عنوان در مقابل دریافت مزد یا حقوق کار می‌کنند، مشمول قانون تامین‌اجتماعی هستند و کارفرما طبق ماده 36 همین قانون مسئول پرداخت حق‌بیمه سهم خود و بیمه‌شده به سازمان است.
در ماده 148 قانون کار نیز کارفرمایان کارگاههای مشمول این قانون مکلف شده‌اند بر اساس قانون تامین‌اجتماعی، نسبت به بیمه کردن کارگران واحد خود اقدام کنند. همچنین در ماده 23 قانون کار آمده است: «کارگر از لحاظ دریافت حقوق یا مستمریهای ناشی از فوت، حمایت در برابر حوادث، بیماریها و بارداری، بازنشستگی، بیکاری، تعلیق، ازکارافتادگی کلی و جزئی و یا مقررات حمایتی و شرایط مربوط به آنها تابع قانون تامین‌اجتماعی خواهد بود».
بنابراین کلیه کارگاهها و مشاغلی که تحت پوشش قانون کار قرار دارند مشمول قانون تامین‌اجتماعی نیز می‌شوند. در ماده یک قانون کار کلیه کارفرمایان، کارگران، کارگاهها، موسسات تولیدی، صنعتی، خدماتی و کشاورزی تحت پوشش قانون کار قرار گرفته‌اند. البته مشمولان قانون تامین‌اجتماعی تنها به تابعین قانون کار محدود نمی‌شود بلکه گروهها و اقشار دیگری هم هستند که تحت پوشش خدمات تامین‌اجتماعی قرار می‌گیرند؛ از قبیل بیمه‌شدگان اختیاری، صاحبان حرف و مشاغل آزاد، رانندگان برون‌شهری و…
مشمولان بیمه اجباری
با توجه به قوانین و مقررات مربوط به کار و تامین‌اجتماعی گروهها و افراد تحت پوشش تامین‌اجتماعی قرار دارند و کارفرما موظف است آنها را نزد سازمان تامین‌اجتماعی بیمه کند.
1- کسانی که در کارگاهها و کارخانه‌های مشمول قانون کار مشغول به کارند و به هر عنوان در مقابل دریافت مزد، حقوق، سهم سود و سایر مزایا به درخواست کارفرما کار می‌کنند. هرگونه فعالیتی که در قبال دستمزد باشد مشمول مقررات تامین‌اجتماعی است و فرقی نمی‌کند کار موقت، پاره‌وقت، ساعتی، دائمی و… باشد.
2- کارکنان نهادهای انقلابی از قبیل جهاد سازندگی، بنیاد شهید، نهضت سوادآموزی، بنیاد مسکن انقلاب اسلامی و…
3- کارکنان جمعیت هلال‌احمر جمهوری اسلامی ایران و کمیته امداد امام خمینی (ره)
4- کارکنان دستگاههای دولتی که مشمول نظام حمایتی خاص نیستند و همچنین افرادی که برای مشاغل کارگری در دستگاههای دولتی استخدام می‌شوند مشمول قانون تامین‌اجتماعی هستند.
5- کارکنان پیمانکاریها که در چارچوب قراردادهای کار فردی مشمول قانون کار نمی‌شوند بر اساس ماده 38 قانون تامین‌اجتماعی مشمول قانون تامین‌اجتماعی هستند.
6- کلیه کارمندان پیمانی دستگاههای اجرائی از لحاظ برخورداری از مزایای تامین‌اجتماعی نظیر بازنشستگی، ازکارافتادگی، فوت، درمان با رعایت این قانون مشمول قانون تامین‌اجتماعی هستند.
7- کارکنان شرکتهای دولتی که برای مشاغل کارگری استخدام می‌شوند تابع مقررات قانون کار و تامین‌اجتماعی هستند.
8- اتباع بیگانه که در ایران مشغول به کارند، درصورتی‌که در کشور خود از خدمات تامین‌اجتماعی برخوردار نباشند، براساس شرایط ماده 5 قانون تامین‌اجتماعی مشمول مقررات این قانون می‌شوند (اتباع بیگانه کشورهای پیوسته به مقاوله‌نامه شماره 19 سازمان بین‌المللی کار مشمول حوادث ناشی از کار می‌شوند)
9- کارکنان شرکت مخابرات ایران، شرکت ملی فولاد، سازمان بنادر و کشتیرانی، شرکت ملی صنایع ایران و شرکت سهامی تهیه و توزیع علوفه براساس قرارداد خاص مشمول مقررات تامین‌اجتماعی هستند.
10- باغداری و فعالیتهای مرتبط با امور کشاورزی شامل تولید و پرورش ماکیان، کلیه فعالیتهای مربوط به باغات مرکبات، خرما، پسته، چای، برنج و.. کلیه فعالیتهای مربوط به شیلات و صنعت نوغان، پرورش ماهی، زنبورعسل و کرم ابریشم، کارکنان شاغل در باغات میوه، انواع نباتات، اشجار، پرورش گل و گیاهان زینتی و…
11- دامداران بر اساس ماده 7 قانون تامین‌اجتماعی از اول مردادماه 1364 مشمول مقررات تامین‌اجتماعی قرار گرفته‌اند.
12- کارکنان مطبوعات بر اساس بخشنامه 315 فنی
13- کارکنان شاغل در واحدهای صنفی
14- کلیه کارکنان سازمانهای مناطق آزاد تجاری- صنعتی
15- کارکنان شهرداریها (به‌غیر از تهران)
16- کلیه کارکنان دفاتر اسناد رسمی
17- قالیبافان، بافندگان فرش و شاغلان صنایع‌دستی
18- کارگران ساختمانی بر اساس قانون بیمه اجباری کارگران ساختمانی
19- رانندگان وسایط نقلیه عمومی بین‌شهری و درون‌شهری
ویژگیهای بیمه اجباری
در بیمه اجباری صرف وجود رابطه کاری و اشتغال بین کارگر و کارفرما برای احراز و تحقق بیمه تامین‌اجتماعی کفایت می‌کند و نیازی به وجود شرایط دیگر نیست. بر اساس چنین خصوصیتی حتی اگر فرد در سازمان تامین‌اجتماعی سابقه‌ای نداشته باشد در صورت داشتن مدارک اشتغال در کارگاه یا شرکت می‌تواند با مراجعه به مراجع قانونی سابقه خود را پیگیری کند. ضمن اینکه اقدام جهت تامین حقوق بیمه‌ای نیز مشمول مرور زمان نیست و قانون هیچ محدودیتی در پیگیری بیمه چنین افرادی قائل نشده است. این ویژگی تنها مربوط به بیمه کارگری و مشمولان قانون کار نیست، بلکه در تمامی موارد ذکرشده به لحاظ اجباری بودن بیمه چنین امتیازی برقرار است. یکی دیگر از ویژگیهای بیمه اجباری حمایت دولت و نظام اداری از تامین‌اجتماعی در نظام کاری کشور است. بر این اساس مراجع اداری، حقوقی و قانونی چنین ارتباط بیمه‌ای را به رسمیت شناخته و موظف به رعایت آن شده‌اند. نظام اداری و حقوقی کشور موظف به استیفای حقوق مشمولان این قانون است. بیمه اجباری به صورت حاکمیتی مورد حمایت قرار می‌گیرد، از این‌رو این نوع بیمه و روابط حقوقی حاکم بر آن در زمره حقوق عمومی است، درصورتی‌که در بیمه‌های غیراجباری، رژیم حقوق حاکم در قالب حقوق خصوصی اجرا می‌شود و مقررات مربوط به حقوق مدنی و خصوصی در مورد آن اعمال می‌شود.
مسئول تادیه حق‌بیمه در بیمه اجباری کارفرماست و بیمه‌شده اصلی در این زمینه هیچ‌گونه مسئولیتی ندارد. برخلاف بیمه‌های خویش‌فرما که مسئول پرداخت حق‌بیمه خود متقاضی و بیمه‌شده است. در بیمه‌های غیراجباری، قرارداد دوجانبه منعقدشده بین متقاضی و سازمان یا نهاد بیمه‌ای حکم می‌راند، درصورتی‌که در بیمه اجباری قرارداد الحاقی است و یک‌طرف به این قرارداد یا شرایط کلی به‌صورت از پیش تعیین‌شده و غیراختیاری الحاق و وارد می‌شود، بنابراین مجبور است تمامی مقررات و شرایط آن را بپذیرد. در بیمه‌های اجباری مقررات مندرج در قانون تامین‌اجتماعی حاکم است. خدمات و مزایای تامین‌اجتماعی در بیمه اجباری کامل‌تر از بیمه‌های اختیاری است و اصولا برخی از تعهدات فقط شامل مشمولان بیمه اجباری می‌شود، مثل بیمه بیکاری. منبع: شبکه اطلاع رسانی بیمه