پرسش: ازدواج دایم و صیغه چه فرق‌هایی باهم دارند؟


پاسخ: قبل از هر چیز باید تأکید کنیم که واژه«صیغه» عام است و در هر دو موردِ ازدواج دایم و موقت به کار می‌رود؛ بنابراین منظور شما از «صیغه» در اینجا باید «ازدواج موقت» باشد که در عرف ما بیشتر به نام صیغه مشهور شده است. تفاوت این دو ازدواج نیز بسیار زیاد است:

1. زوجین در ازدواج دایم از یکدیگر ارث می‌برند (البته اگر ممنوع از ارث نباشند) ولی در ازدواج موقت از یکدیگر ارث نمی‌برند.

2. در ازدواج دایم، زن از مرد نفقه می‌گیرد اما در ازدواج موقت، زن، نفقه‌ای از مرد دریافت نخواهد کرد مگر در صورت اشتراط.

3. ازدواج دایم، بدون مدت و مادام‌العمر است، اما در ازدواج موقت باید مدت معین باشد.


4. ازدواج موقت بدون تعیین مهرباطل است، ولی در ازدواج دایم، به این شکل نیست.

5. ازدواج موقت به بذل مدت منحل می‌شود، درحالی‌که ازدواج دایم انحلالش به فسخ یا به طلاق است.

6. پس از انحلال ازدواج موقت، زوج حق رجوع ندارد، اما در برخی موارد در انحلال ازدواج دایم (غیر از فسخ و طلاق بائن) حق رجوع وجود دارد.

7. چنانچه شوهر در ازدواج دایم، زن خود را به طلاق رجعی مطلقه کند، هر یک از آنها که قبل از انقضاء عِده بمیرد، دیگری از او ارث می‌برد، ولی در ازدواج موقت این‌چنین نیست.
8. در ازدواج دایم اگر شوهر در حال مرض، زن خود را طلاق دهد و در ظرف یک سال از تاریخ طلاق، به همان مرض بمیرد، زوجه از او ارث می‌برد (اگرچه طلاق بائن باشد) مشروط بر اینکه زن شوهر نکرده باشد. چنین حکمی در ازدواج موقت محلی از اعراب ندارد.
9. در نکاح دایم لعان راه دارد به خلاف نکاح منقطع.
•عده در نکاح دایم در مورد انحلال راجع به زنانی که در سن عادت زنانگی هستند سه طهر ولی در نکاح منقطع دو طهر است.
•در نکاح دایم عده انحلال در مورد زن مسترابه سه ماه ولی در نکاح منقطع در مورد چنین زنی چهل‌وپنج روز است.
•در نکاح دایم زن مکلف به تمکین عام است به خلاف نکاح منقطع.
•در نکاح دایم مرد مدیر خانواده است به خلاف نکاح منقطع.
•در نکاح دایم مرد حق منع زن از اشتغال در موارد خاصی را دارد به خلاف نکاح منقطع.
تفاوت‌های دیگری هم وجود دارد
منبع: کتاب مجموعه پرسش و پاسخ‌های حقوقی در امور خانواده 4
معاونت آموزش قوه قضاییه، انتشارات جاودانه سال 1387