بخشنامه شماره 430/43893مورخ13/7/1392 وزارت راه و شهرسازی که دانشگاه محل تحصیل را موثر در در بررسی صلاحیت متقاضی عضویت در نظام مهندسی دانسته مورد ابطال دیوان عدالت قرار گرفت.
 دانشگاه محل تحصیل اثری در بررسی صلاحیت متقاضی عضویت در نظام مهندسی ندارد.

(تیتر اول) (این تیتر حذف شود فقط به جهت حفظ در سابقه در اینجا قرار دارد).


بخشنامه شماره 430/43893مورخ13/7/1392 وزارت راه و شهرسازی که دانشگاه محل تحصیل را موثر در در بررسی صلاحیت متقاضی عضویت در نظام مهندسی دانسته مورد ابطال دیوان عدالت قرار گرفت. (تیتر اول جای گزین)

ارزیابی دانشگاه محل تحصیل فارغ التحصیلان مرتبط با مهندسی ساختمان در جهت احراز شرایط مهندسی موضوع کمیسیون قانون نظام مهندسی و کنترل ساختمان مصوب سال 1374 محمل قانونی ندارد. (تیتر دوم)

کلاسه پرونده: 93/106

شماره دادنامه: 165


موضوع رأی: ابطال بخشنامه شماره 430/43893مورخ13/7/1392 وزارت راه و شهرسازی

شاکی: آقای عباس ریاحی
بسم الله الرحمن الرحیم

مرجع رسیدگی: هیأت عمومی دیوان عدالت اداری

گردش کار: شاکی به موجب دادخواستی ابطال بخشنامه شماره 430/43893مورخ13/7/1392 دفتر سازمانهای مهندسی و تشکلهای حرفه‌ای وزارت راه و شهرسازی را خواستار شده و در جهت تبیین خواسته اعلام کرده است که:

” احتراماً، اینجانب فارغ التحصیل رشته معماری (بدون پیشوند و پسوند) در مقطع کاردانی ناپیوسته دانشگاه جامع علمی کاربردی واحد ساختمان و شهرسازی و فارغ التحصیل رشته معماری (بدون پیشوند و پسوند) در مقطع کارشناسی ناپیوسته دانشگاه جامع علمی کاربردی واحد ساختمان و شهرسازی و دانشجوی ترم آخر کارشناسی ارشد ناپیوسته مهندسی معماری دانشگاه آزاد واحد علوم و تحقیقات تهران می‌باشم.

قابل ذکر می‌باشد که بنده مسیر انتخاب رشته خود را با توجه به علاقه به رشته معماری و طراحی با مطالعه قوانین نظام مهندسی و مصوبات کمیسیون هم ارزی رشته‌ها و آگاهانه انتخاب نموده و ادامه دادم. کما این که در سال 1387 در آزمون کارشناسی ناپیوسته رشته تکنولوژی معماری به صورت همزمان در دانشگاه آزاد نیز قبول شده بودم ولی با توجه به مادتین 6 و 7 قانون نظام مهندسی و توصیه و مشورت کارشناسان نظام مهندسی در عنوان رشته
آدرس: تهران بزرگراه شهید ستاری بلوار شهید مخبری نبش خیابان ایران زمین
اصل معماری ادامه تحصیل دادم.
پس از فارغ التحصیلی با توجه به عنوان رشته تحصیلی با کد عضویت اصلی به عضویت نظام مهندسی تهران درآمدم و تاییدیه آزمون طراحی آذر ماه 1392 را نیز اخذ نمودم و در آزمون شرکت نمودم. متاسفانه برای ثبت نام مجدد در این آزمون برای خرداد 1393، سازمان نظام مهندسی با استناد به بخشنامه‌ای غیر قانونی به شماره 430/43893مورخ13/7/1392 از تایید مدارکم به عنوان رشته اصلی سرباز زده و با توجه به تایید در دوره قبل و عدم اطلاع رسانی نسبت به بخشنامه جدید و زمان نامناسب و محدود ثبت نام که تا 16 فروردین 1393 می‌باشد و با تعطیلات عید نوروز همزمان گردیده است، این حق مسلم را از من و عده‌ای دیگر سلب نموده‌اند. لذا با توجه به مستندات و دلایلی که در ذیل به آن اشاره خواهد شد تقاضای ابطال بخشنامه مذکور و شرکت در آزمون طراحی خرداد 1393 را دارم.

1- در بخشنامه مذکور مدارک تحصیلی فارغ التحصیلان از دانشگاه جامع علمی کاربردی اعم از رشته‌های اصلی و مرتبط را همانند دارندگان مدرک کارشناسی با عنوان علمی- کاربردی که رشته‌ای مرتبط می‌باشد دانسته و این مغایر با متن صریح قانون نظام مهندسی و ماده 6 و7 آن می‌باشد.

2- با توجه به صراحت ماده 6 قانون نظام مهندسی و کنترل ساختمان: رشته‌های اصلی مهندسی شامل: معماری -عمران – تاسیسات مکانیکی- تاسیسات برقی- شهرسازی- نقشه‌برداری و ترافیک تعیین شده است که مطابق ماده 6 عنوان رشته فارغ‌التحصیلی بنده در هر دو مقطع معماری می‌باشد که جزو رشته‌های اصلی می‌باشد.

3- مطابق تبصره 1 ماده 7 قانون مذکور، رشته‌های مرتبط با مهندسی ساختمان به رشته‌هایی اطلاق می‌شود که عنوان آنها با رشته‌های اصلی یاد شده در ماده 6 متفاوت بوده ولی محتوای آنها با رشته‌های اصلی بیش از 70% در ارتباط باشد که مطابق این تبصره نیز عنوان رشته بنده با رشته‌های اصلی نامبرده در ماده 6 تفاوتی ندارد.

4- مطابق تبصره 2 ماده 7 قانون مذکور، حدود صلاحیت دارندگان مدارک تحصیلی مرتبط با مهندسی ساختمان و عناوین این رشته‌ها توسط کمیسیونی متشکل از نمایندگان وزیر راه و شهرسازی- وزیر علوم، تحقیقات و فناوری و رئیس سازمان نظام مهندسی ساختمان تعیین و به تصویب وزیر راه و شهرسازی می‌رسد که مطابق این تبصره نیز این بخشنامه فاقد وجاهت قانونی می‌باشد زیرا تنظیم کنندگان این بخشنامه فراتر از مفاد قانون نظام مهندسی به جای ملک قرار دادن عنوان رشته، عنوان دانشگاه را ملاک اصلی یا مرتبط بودن رشته قرار داده‌اند که این موضوع خارج از اختیارات قانونی کمسیون هم ارزی می‌باشد. زیرا دانشگاه جامع علمی کاربردی در لیست دانشگاههای مورد تایید وزارت علوم، تحقیقات و فناوری می‌باشد و دارای عنوان رشته‌های مختلفی از جمله اصلی یا مرتبط می‌باشد: معماری- مهندسی تکنولوژی معماری- علمی کاربردی معماری- مهندسی فناوری معماری، طراحی و نوسازی بافت فرسوده و … که دارای صلاحیتهای مختلفی می‌باشند و قانون صراحتاً اصلی یا مرتبط بودن این رشته‌ها را مشخص نموده است.

5- با توجه به بند 4 بخشنامه 430/68693مورخ4/11/1391 و مطابق بند 30 بخشنامه 90/430/8890مورخ11/3/1390 و مطابق بند 1 بخشنامه شماره 89/400/62271مورخ7/12/1389 که توسط نمایندگان وزیر راه و شهرسازی- وزیر علوم، تحقیقات و فناوری و نماینده سازمان نظام مهندسی کشور امضاء گردیده و مطابق بخشنامه 90/400/60349 مورخ 23/5/1390 مشاهده می‌گردد که در تمامی بخشنامه‌های فوق مشترکاً ذکر گردیده:
نحوه بررسی و تعیین وضعیت صدور پروانه اشتغال به کار مهندسی برای دارندگان مدارک تحصیلی مقاطع کاردانی و کارشناسی که عنوان رشته تحصیلی درج شده در دانشنامه ایشان در هر دو مقطع مذکور «عیناً» یکسان می‌باشد همانند دارندگان مدارک کارشناسی پیوسته در همان رشته وفق ضوابط و مقررات مندرج در قانون نظام مهندسی و کنترل ساختمان و آیین‌نامه اجرایی آن می‌باشد. که مطابق این بند از بخشنامه‌های ذکر شده و تاکید آن در ادوار مختلف، عنوان رشته تحصیلی بنده در هر دو مقطع «عیناً» یکسان بوده و همچون کارشناسی پیوسته معماری که طبق ماده 6 قانون نظام مهندسی جزو رشته‌های اصلی هفتگانه می‌باشد باید تعیین وضعیت گردد. ضمن عطف توجه به مستندات و مراتب فوق الذکرو پیوستها و همچنین مفاد صریح مادتین 6 و7 قانون نظام مهندسی و کنترل ساختمان و با عنایت به مراتب معنونه و به لحاظ این که بخشنامه مذکور نقض آشکار قانونی و فاقد دلیل و وجاهت قانونی است از محضر آن هیأت محترم استدعای رسیدگی و صدور رأی مبتنی بر ابطال بخشنامه 430/43893مورخ13/7/1392 و تایید مدارک تحصیلی بنده با عنوان رشته اصلی جهت شرکت در آزمون طراحی خرداد 1393 را دارم. ”
متن بخشنامه مورد اعتراض به قرار زیر است:
مدیرکل محترم راه و شهرسازی استانها
روسای محترم سازمان نظام مهندسی ساختمان استانها
سلام علیکم:
نظر به موافقت نماینده محترم وزارت علوم، تحقیقات و فناوری در جلسه مورخ 16/5/1392 و راستای هماهنگی صدور پروانه اشتغال به کار مهندسی به آگاهی می‌رساند:
نحوه بررسی و تعیین وضعیت مدارک تحصیلی فارغ التحصیل از دانشگاههای جامع علمی کاربردی همانند دارندگان مدارک کارشناسی علمی- کاربردی رشته‌های اصلی از دانشگاههای مورد تایید وزارت علوم، تحقیقات و فناوری می‌باشد.”
در پاسخ به شکایت مذکور، مدیرکل دفتر حقوقی وزارت راه و شهرسازی به موجب لایحه شماره 730/17417مورخ9/4/1393، توضیح داده است که:
مدیر محترم دفتر هیأت عمومی دیوان عدالت اداری
سلام علیکم:
بازگشت به ابلاغ‌نامه پرونده شماره 9209980900002673مورخ29/2/1393 در خصوص شکایت آقای عباس ریاحی با مدرک تحصیلی کاردانی معماری و کارشناسی ناپیوسته معماری از دانشگاه جامع علمی- کاربردی موارد زیر ایفاد می‌گردد:

1- به استناد ماده 6 قانون نظام مهندسی و کنترل ساختمان، رشته‌های اصلی مهندسی شامل معماری، عمران، تاسیسات مکانیکی، تاسیسات برقی، شهرسازی، نقشه‌برداری و ترافیک می‌باشد و مطابق تبصره 1 ماده 7 قانون مذکور رشته‌های مرتبط با مهندسی ساختمان به رشته‌هایی اطلاق می‌شود که عنوان آنها با رشته‌های اصلی یاد شده در ماده 6 متفاوت بوده ولی محتوای علمی و آموزشی آنها با رشته‌های اصلی بیش از 70% در ارتباط باشد که تعیین حدود صلاحیت حرفه‌ای دارندگان این گونه مدارک تحصیلی دانشگاهی مرتبط با مهندسی ساختمان و عناوین این رشته‌ها به استناد تبصره 2 ماده 7 قانون نظام مهندسی و کنترل ساختمان توسط کمیسیونی متشکل از نمایندگان وزیر راه و شهرسازی، وزیر علوم، تحقیقات و فناوری و رئیس سازمان نظام مهندسی ساختمان تعیین و به تصویب وزیر راه و شهرسازی می‌رسد.
2- به استناد بخشنامه شماره 430/43893مورخ13/7/1392 دفتر سازمانهای مهندسی و تشکلهای حرفه ای، نحوه بررسی و تعیین وضعیت مدارک تحصیلی فارغ التحصیلان دانشگاههای جامع علمی کاربردی همانند مدارک علمی- کاربردی رشته‌های اصلی از مراکز و دانشگاههای مورد تایید وزارت علوم، تحقیقات و فناوری می‌باشد.

3- به استناد بند 6 بخشنامه شماره 68693/430مورخ 4/11/1391 دارندگان این گونه مدارک چنانچه کلیه واحدهای مندرج در جدول پیوست بخشنامه مذکور را کامل گذرانیده باشند، می‌توانند پروانه اشتغال به کار مرتبط با مهندسی با حدود صلاحیت نظارت و طراحی بدون محدودیت و با رعایت کلیه ضوابط مندرج در قانون نظام مهندسی و کنترل ساختمان و آیین‌نامه اجرایی آن اقدام نمایند و در غیر این صورت به نامبردگان فقط پروانه اشتغال به کار مرتبط با مهندسی با حدود صلاحیت نظارت بر حسب سنوات تعلق می‌گیرد.
لازم به ذکر است در صورت ارائه مدرک تحصیلی کارشناسی ارشد در رشته مهندسی معماری، وفق بند 4 بخشنامه شماره 430/68309 مورخ7/12/1392 نامبرده می‌تواند پروانه اشتغال به کار مهندسی معماری با کد اصلی دریافت نماید.

بنا بر مراتب فوق بی اساس بودن خواسته خواهان محرز بوده و رد دعوی مطروحه مورد استدعاست.” هیأت عمومی دیوان عدالت اداری در تاریخ 28/2/1395 با حضور رئیس و معاونین دیوان عدالت اداری و رؤسا و مستشاران و دادرسان شعب دیوان تشکیل شد و پس از بحث و بررسی با اکثریت آراء به شرح زیر به صدور رأی مبادرت کرده است.
رأی هیأت عمومی
مطابق تبصره 2 ماده 7 قانون نظام مهندسی و کنترل ساختمان مصوب سال 1374، کمیسیون موضوع این تبصره و همچنین وزیر راه و شهرسازی صلاحیت اظهارنظر در خصوص حدود صلاحیت حرفه‌ای دارندگان مدارک تحصیلی دانشگاهی مرتبط با مهندسی ساختمان و عناوین این رشته‌ها را دارند. نظر به این که اولاً، این صلاحیت منصرف است از این که شخص متقاضی عضویت در نظام مهندسی از کدام دانشگاه فارغ التحصیل شده است. ثانیاً، کمیسیون موضوع تبصره 2 ماده 7 قانون یاد شده و وزیر راه و شهرسازی در خصوص حدود صلاحیت حرفه‌ای دارندگان مدرک تحصیلی رشته‌های مرتبط با مهندسی ساختمان صلاحیت اعلام نظر دارند و نه راجع به دارندگان مدرک تحصیلی در رشته‌های اصلی مهندسی، بنابراین بخشنامه شماره 430/43893-13/7/1392 مدیرکل دفتر سازمانهای مهندسی و تشکلهای حرفه‌ای وزارت راه و شهرسازی که دانشگاه محل تحصیل متقاضی عضویت در نظام مهندسی را ملاک ارزیابی قرار داده و اطلاق این بخشنامه که هم ارزیابی دارندگان مدارک فارغ التحصیلی رشته‌های اصلی مهندسی و هم رشته‌های مرتبط با مهندسی را با لحاظ دانشگاه محل تحصیل در بر می‌گیرد به لحاظ مغایرت با قانون صدرالذکر و خروج از حدود اختیارات با استناد به بند 1 ماده 12 و ماده 88 قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری مصوب سال 1392 ابطال می‌شود.

محمدکاظم بهرامی- رئیس هیأت عمومی دیوان عدالت اداری