6 جرم کلیدی مرتبط با فقر

دنیای حقوق گزارش می‌دهد:

6 جرم کلیدی مرتبط با فقر

قاچاق، محصول سیاه گسترش فقر

 فقر موضوعی اقتصادی که آسیبهای اجتماعی بسیاری در پی دارد. اگرچه فقر به‌خودی‌خود جرم نیست اما ممکن است جرمهای متعددی از آن به وجود آید.

مجمع عمومی سازمان ملل در سال 1993، طی قطعنامه‌ای روز 17 اکتبر را به‌عنوان روز جهانی مبارزه با فقر اعلام کرد. در نشست هزاره که در سپتامبر سال 2000 برگزار شد، رهبران دنیا متعهد شدند تا سال 2015 تعداد افرادی را که در فقر شدید زندگی می‌‏کنند یا به‌عبارتی‌دیگر روزانه کمتر از یک دلار درآمد دارند، به نصف کاهش دهند؛ اما آمار نشان می‌دهد که طی یک دهه اخیر فقر جهانی گسترش‌یافته است و بیش از 80 درصد جمعیت جهان درآمدی کمتر از 10 دلار در روز دارند. فقر نه‌تنها در کشورهای فقیر آفریقایی و آسیایی به‌صورت روزافزون درآمده، بلکه بسیاری از کشورهای پیشرفته جهان نیز با فقر درگیر هستند. به‌طوری‌که در آمریکا از هر 7 نفر یک نفر زیرخط فقر زندگی می‌کند. از طرف دیگر 85 نفر اول ثروتمند جهان به مقدار 3/5 میلیارد فقیر ثروت دارند. در رابطه با آمار فقر در ایران آمار دقیقی وجود ندارد. وزارت رفاه بر اساس آیین‌نامه مصوب سال 84 موظف است در نیمه اول هرسال، گزارشی از وضعیت فقر و رفاه اجتماعی آماده و به مسؤولان کشور ارائه کند که این کار از سال 84 تا پایان دولت دهم انجام نشد. در دولت فعلی آمارهایی تهیه‌شده است که فقط به استماع مسؤولان رسیده است. یکی دیگر از دلایلی که آمار واحدی از وضعیت فقر وجود ندارد، متعدد بودن مراجع آمار است به‌طوری‌که پژوهشکده آمار مرکز آمار، موسسه عالی پژوهش و برنامه‌ریزی سازمان مدیریت و معاونت رفاه وزارت رفاه هرکدام سه برآورد مختلف از خط فقر دارند. بااین‌حال برخی آمارها حاکی از این است که 17 درصد از خانوارهای شهری و 40 درصد از خانوارهای روستایی ایران دچار فقر چندبُعدی‌اند. سیستان‌وبلوچستان، کردستان، هرمزگان و خراسان ‌شمالی درگیر بدترین سطح فقر چندبُعدی‌اند و قم، سمنان، البرز، قزوین، تهران، ایلام و فارس به ترتیب بهترین وضعیت را تجربه می‌کنند.

فقر ناشی از بیکاری بزرگ‌ترین علت وقوع جرم در کشور است

یکی از آسیبهای مرتبط با مسئله فقر، رابطه فقر و جرم است. بسیاری از جرائم در شرایط اقتصادی نامناسب رخ می‌دهد. محمدباقر الفت، معاون اجتماعی و پیشگیری از جرم قوه قضائیه در همین رابطه می‌گوید: فقر ناشی از بیکاری بزرگ‌ترین علت وقوع جرم در کشور ما است و مقام معظم رهبری به‌درستی بر روی این قضیه با طرح مباحثی مانند اقتصاد مقاومتی، دست گذاشته‌اند تا مردم درآمد کافی داشته باشند و به دنبال ایجاد خانواده وزندگی همراه با آسایش و آرامش بروند.

99 درصد جرائم خرد ناشی از فقر مجرمان است

معاون رئیس قوه قضائیه در خصوص جرائم مرتبط با فقر هم گفت: جرایم مالی خرد مانند سرقت راداریم و بیش از 99 درصد جرایم خرد ناشی از فقر مجرمان و تبهکاران است و این مجرمان هدف محاکمات ما نیستند. باید زمینه‌های ارتکاب جرم را از جلوی پای آنها برداشت، زیرا اگر اشتغال داشته باشند به‌هیچ‌عنوان سمت این قبیل رفتارهای ناهنجار نمی‌روند. علیرضا ساوری، مدیرکل پیشگیریهای وضعی معاونت اجتماعی و پیشگیری از وقوع جرم قوه قضائیه هم در خصوص جرائم مرتبط با فقر، گفت: فقر به‌خودی‌خود جرم و آسیب نیست، اگر این‌گونه بود خانواده‌های وابسته به کمیته امداد و بهزیستی باید مجرم‌ترین اعضای جامعه باشند این در حالی است که خانواده‌های وابسته به این دو نهاد، جزو محترم‌ترین و شریف‌ترین خانواده‌ها هستند.

فقر، علل دور جرائم

وی افزود: با احتساب مسئله فوق، موضوع را می‌توان از جنبه دیگری هم دید چراکه از فقر می‌توان به‌عنوان علل دور جرائم نام برد که برای رفع آن نیازمند اقدامات عمده و اساسی و زیربنایی هستیم. ساوری با اشاره به اقدامات مرتبط با کاهش فقر گفت: گسترش سطح سواد، ارتقای فرهنگ کار، ایجاد حرفه‌آموزی و توانمندسازی افراد، ایجاد اشتغال مولد و پایدار، پیگیری اجرای طرحهای تولید ثروت و به طبع آن توزیع متوازن ثروت در کشور ازجمله این راهکارها محسوب می‌شود. این مسؤول قضایی در خصوص راهکارهای اقتصادی مرتبط با فقر، اظهار داشت: در جهت ریشه‌کنی فقر و کاهش پیشگیری از این پدیده، نیازمند سه دسته تدابیر در حوزه‌های فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی هستیم. در حوزه اقتصادی تلاش برای دستیابی به تولید ملی، جلوگیری از قاچاق کالا و ارز در کشور ازجمله مهم‌ترین اقدامات است.

ساوری به اقدامات فرهنگی اشاره و تصریح کرد: در حوزه فرهنگی نیازمند ارتقا سطح سواد، تحصیلات و فرهنگ و کار و تلاش و قناعت و کسب و روزی حلال هستیم. علاوه بر آن در حوزه اجتماعی نیاز به استفاده از ظرفیتهای مردمی و خصوصی‌سازی هم دیده می‌شود.

تمرکز قوه قضائیه بر موضوع قاچاق

وی در خصوص فعالیتهای قوه قضائیه در رابطه با کاهش و پیشگیری از مسائل مرتبط با فقر، گفت: معاونت اجتماعی قوه قضائیه باهدف کاهش و پیشگیری از فقر و گسترش فرهنگ کار و اشتغال در داخل کشور، تمرکز و اولویت خود را روی موضوع قاچاق کالا و ارز قرار داده است و دراین رابطه از ابتدای سال تاکنون 13 کارگروه پیشگیری از قاچاق تشکیل جلسه داده‌اند.

ساوری در پاسخ به این سؤال که جرائم مرتبط با فقر بیشتر شامل چه عناوین مجرمانه‌ای می‌شود، گفت: سرقت، اعتیاد، فساد و فحشا و تکدی گری، قاچاق ازجمله جرائم مرتبط با فقر است که نیاز به بررسیهای هرچه بیشتر از سوی دستگاههای متولی دارد.

حاشیه‌نشینی، فقر و جرم‌زایی

مدیرکل پیشگیریهای وضعی معاونت اجتماعی و پیشگیری از جرم قوه قضائیه با اشاره به رابطه حاشیه‌نشینی، فقر و بروز جرائم گفت: یکی دیگر از عوامل مرتبط با موضوع فقر، حاشیه‌نشینی است که همین مسئله می‌تواند جرم‌زا باشد به همین منظور یکی دیگر از اولویتهای قوه قضائیه دراین خصوص کنترل افزایش حاشیه‌نشینی است و کارگروههای تخصصی به این امر اختصاص‌یافته‌اند.

گسترش فقر، کمک به چرخه قاچاق

هرچند جرائم بسیاری مرتبط با فقر مطرح است اما در میان بیشترین جرائم، قاچاق یکی از تلخ‌ترین و پر ضرب‌ترین جرائمی است که جبران خسارتهای ناشی از آن سالها طول کشیده و در برخی از موارد شاید هیچ‌گاه هم قابل جبران نباشد. بسیاری از افراد به دلیل بیکاری و معضلات ناشی از آن در گرداب قاچاق می‌افتند که باندهای قاچاق مواد مخدر یکی از منحوس‌ترین انواع قاچاقها است که خسارتهای بی‌شماری برای کشور به همراه دارد. به‌طورکلی در رابطه با کمک به چرخه قاچاق چه در سطح کلی یعنی در قالب عضویت در باندهای قاچاق و چه استفاده از کالاهای قاچاق در کشور، می‌توان رد پای فقر و آسیبهای مرتبط با آن را دید که این مسئله نیاز به توجه و دقت هرچه بیشتر مسؤولان و راهکارهای کاربردی‌تر آنها دارد. از سویی دیگر بر اساس تحقیقات انجام‌شده به ازای هر 15 تا 30 هزار دلار قاچاق کالا یک فرصت شغلی از بین می‌رود، درحالی‌که برای ایجاد هر شغل در حدود 2 هزار دلار سرمایه‌گذاری موردنیاز است و سرمایه درگیر در بخش قاچاق کالا هرساله 300 هزار فرصت شغلی را از میان می‌برد، درنتیجه قاچاق کالا باعث کاهش رفاه جامعه و فرصتهای شغلی افراد و درنتیجه افزایش احتمال وقوع جرم می‌شود که به‌این‌ترتیب شاهد یک دور باطل در راستای مبارزه با فقر، بیکاری و قاچاق خواهیم بود.

منبع: مهر