کیفر اخروی کودک مراهق در تجاوز به حقوق و اموال دیگران

کیفر اخروی کودک مراهق در تجاوز به حقوق و اموال دیگران

نویسنده:‌ مصطفی همدانی

چکیده

در تاریخ فقه شیعه، همواره این انگاره وجود داشته است که کودکان در هر حال دارای تکلیف نیستند و کیفر اخروی ندارند. این اندیشه غالب، مشتمل بر رهاورد آزادانگاری برای کودکان مراهق است که پیامدهای تربیتی و اجتماعی ناگواری دارد. رویکرد یادشده در سده اخیر توسط محقق نایینی به چالش کشیده شده است. ایشان بر این باور بودند که کودکان ممیز، در احکام عقل مستقل دارای کیفر اخروی هستند. این نظریه به دلیل معارضه با حدیث «رفع‌القلم» با اشکال همه متأخران همراه شده است، جز برخی از معاصران که تنها حکم به کیفر داشتن چنین کودکی کرده‌اند؛ بدون این‌که مشکل معارضه با حدیث یادشده را حل کنند.

تحقیق حاضر با روش اسنادی، کتابخانه‌ای و با تحلیل بینامتنی برای کشف اندیشه‌های پیشین و پسین از نظریه محقق نایینی، این نظریه را با یک تصحیح یعنی اختصاص به کیفر داشتن کودک در تخلف از مستقلات عقلیه‌ای که با امتنان بر غیر او منافی باشد، بازسازی و بازآفرینی کرده و اشکال افراد یادشده را با اثبات تضییق ذاتی حدیث مذکور به غیر مستقلات عقلیه پاسخ داده است.

کلیدواژگان:‌ کودک مراهق، کیفر کودک مراهق، محقق نایینی، مستقلات عقلیه

پژوهشهای فقهی، دوره 12،‌ شماره 3، پاییز 1395