کرامت انسانی و ابتنای حقوق بشری و شهروندی مندرج در قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران بر آن

کرامت انسانی و ابتنای حقوق بشری و شهروندی مندرج در قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران بر آن

نویسندگان: حبیب زاده-دکتر توکل (استادیار گروه حقوق عمومی دانشکده معارف اسلامی و حقوق دانشگاه امام صادق (ع) و فرج پورمرندی-علی اصغر دانشجوی دکتری حقوق عمومی دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران)

چکیده

کرامت ذاتی، مبنای حقوق بشر محسوب می‌شود. افراد بماهو انسان، از حقوق بشر بهره‌مند بوده و در دوران پسا اجتماع و پدید آمدن حکومتها و فرمانروایی هیأت حاکمه، مدعی حقهای بشری خود هستند. حکومت مردم‌سالار، در جهت اعمال قوه حاکمیت و «به‌منظور تأمین، شناسایی و مراعات حقوق و آزادیهای عمومی و برای مقتضیات صحیح اخلاقی و نظم عمومی و رفاه همگانی»، ناچار دست به تقییدات و تحدید حقهای افراد می‌زند. دراین علقه سیاسی-حقوقی شهروندی، هرگونه تضییق و توسعه در مصادیق حقوق بشر به وضع حقوق شهروندی منجر می‌شود.

 نگارندگان با پیش‌فرض اینکه حقهای بشری در فضای جامعه مطلق و بی‌قید نیستند، در پی نشان دادن کرامت اکتسابی و ارزشی به‌عنوان مبنای حقوق شهروندی هستند و اینکه حکومت مشروع و حقانی باید براین مبنا، به وضع حقوق شهروندی مبادرت ورزد و حکومت دینی ایران نیز از این قاعده مستثنا نیست.

 ضمن تأیید وجود ارزشهای مشترک بشری، باید پذیرفت در هر جامعه‌ای، ارزشهای مخصوصی وجود دارد.

درنهایت سعی براین است که در قانون اساسی، تفکیک و اسلوب مذکور استخراج ‌ و چگونگی برخورداری از کرامت اکتسابی نشان داده شود.

کلیدواژه: شهروندی؛ کرامت ذاتی؛ کرامت اکتسابی؛ قانون اساسی؛ مردم

منبع: فصلنامه مطالعات حقوق عمومی (فصلنامه حقوق/مجله دانشکده حقوق و علوم سیاسی سابق) دوره 46 شماره 6 بهار 1395