کاهش مجازات حبس نیازمند فرهنگ‌سازی است
کاهش مجازات حبس نیازمند فرهنگ‌سازی است
معاون فرهنگی قوه قضاییه:
کاهش مجازات حبس نیازمند فرهنگ‌سازی است
معاون فرهنگی قوه قضاییه با اشاره به جمعیت کیفری زندانها و مشکلات موجود در ارتباط با بالا بودن تعداد زندانیان، اظهار کرد: کاهش مجازات حبس و اجرای قوانینی که به این مسأله کمک می‌کند، نیازمند فرهنگ‌سازی است. حجت‌الاسلام‌والمسلمین هادی صادقی به جایگاه حبس در کاهش جرایم اشاره کرد و افزود: حبس، بیش از آنکه جنبه مجازاتی داشته باشد، جنبه بازدارندگی دارد و اگر مواردی در شریعت اسلامی گفته‌شده مثلاً کسی را حبس کنید برای این است که جلوی فرار او را از یک عمل قانونی یا جلوی آسیب رساندن به دیگران را بگیرند.
وی بابیان مثالی عنوان کرد: به‌عنوان‌مثال دزدی که توبه نمی‌کند و بعد از مجازات دیگر هم دزدی می‌کند، خوب، در این موارد چاره‌ای نیست که حبس انجام گیرد تا جرم دوباره تکرار نشود یا اگر جنایتکاری وجود دارد و ممکن است به دیگران آسیب بزند از باب پیشگیری از آسیب‌رسانی باید حبس شود.
صادقی در ادامه به مواردی که می‌تواند به احکام جایگزین حبس بیانجامد اشاره و تصریح کرد: در قانون مجازات اسلامی جدید، مجازات جایگزین حبس زیاد است و خوشبختانه سعی شده میزان حبس کاهش و جایگزین حبس افزایش یابد و این گام بزرگی است.
وی خاطرنشان کرد: ر قانون جدید آیین دادرسی کیفری بار سنگینی از جهات مختلف روی دوش قوه قضاییه گذاشته شد زیرا باید ساختارها تغییر می‌کرد، انواع دادگاهها به شیوه‌های دیگر تعیین‌شده است و بعد هم باید بسیاری از آیین‌نامه‌ها تدوین و اجرا می‌شد. صادقی ضمن بیان اینکه قوه قضاییه با زحمت بسیار توانست آیین‌نامه مربوط به این مسأله را اجرایی کند، افزود: تا وقتی‌که این مطلب جا بیفتد که اصل در مجازات حبس نیست، نیازمند چند کار است؛ نخست اینکه نگرشها به حبس و حتی مجازات باید اصلاح شود، یعنی فرهنگ حاکم بر مجموعه حقوقدانان ما باید تغییر کند و این تغییر باید در دانشگاهها، وکلا و قضات ایجاد شود، برخی به‌شدت مقاومت می‌کنند. وی ادامه داد: نکته بعدی این است که حتی در صورت تغییر فرهنگ، قانون باید اصلاح شود. قانون هنوز عنوان این مجازات را «مجازات جایگزین حبس» گذاشته یعنی اصل هنوز حبس است بنابراین قاضی نیز ابتدا سراغ حبس می‌رود، پس قانون ما هنوز در این قصه نقص دارد و بازهم باید اصلاح بعدی صورت گیرد. معاون فرهنگی قوه قضاییه مسأله بعدی را اجرای قانون عنوان کرد و افزود: تعیین مجازات در اختیار قاضی است و کسی نمی‌تواند به او چیزی را تحمیل کند. وقتی به او اختیار داده‌شده درجایی حبس در نظر بگیرد، اگر تشخیص داد، حبس می‌کند؛ بنابراین تا زمانی که فرهنگ‌سازی صورت نگرفته باشد شما انتظار نداشته باشید که حبس به‌طورکلی برداشته شود یا کاهش یابد. صادقی ضمن دشوار بودن تحقق اجرای سیاست مجازات جایگزین حبس، به فعالیت معاونت فرهنگی قوه قضاییه اشاره کرد و افزود: ما در بخش معاونت فرهنگی با معطوف شدن روی جنبه فرهنگ‌سازی، قصد داریم در تمام نشستها و بحثهایی که با قضات داریم، جهت‌دهی را به سمت تغییر این نگرش پیش ببریم اما بازهم نمی‌توانیم تحمیل کنیم که قضات چگونه حکم صادر کنند. معاون فرهنگی قوه قضاییه در ادامه برنامه‌های این معاونت یادآور شد: کارهای دیگری نیز به‌عنوان برنامه درازمدت داریم، به‌عنوان‌مثال در نظر داریم ارزیابیهای عملکرد قضات به سمت ارزش‌گذاری روی این مسأله برود که چه قضاتی توانسته‌اند مجازات بهتر و مفیدتر از حبس را در نظر بگیرند، باید به‌سختی برویم که این ارزش‌گذاری اتفاق بیفتد.
وی همچنین در بخش دیگری از اظهارات خود به این نکته که نمی‌توان حبس را به‌طور مطلق از دایره مجازات حذف کرد، اشاره کرد و گفت: برای مواردی مانند عوامل قاچاق مواد مخدر یا قتل نمی‌توان مجازات جایگزین حبس صادر کرد؛ مگر اینکه شیوه‌های پیشرفته‌تر و مؤثرتری مثل پابند‌های الکترونیک پیدا شود می‌توان استفاده کرد. صادقی عنوان کرد: این طرح هرچند پرهزینه بوده اما شروع و آزمایش‌شده و به‌تدریج نیز اجرای آن آغاز می‌شود و این‌یکی از جهاتی است که به کاهش جمعیت کیفری زندان کمک می‌کند. وی خاطرنشان کرد: استفاده از این پابندها موجب می‌شود هم سرپرست خانوار بالای سر خانواده‌اش باشد و آسیبهای اجتماعی ناشی از غیبت سرپرست خانوار پدیدار نشود، هم اینکه آسیبهای محیط زندان و هزینه‌ها کاهش می‌یابد.
منبع: حمایت