چگونه از پایان‌نامه خود دفاع کنیم؟
چگونه از پایان‌نامه خود دفاع کنیم؟
روش دفاع از پایان‌نامه (قسمت سوم)
چگونه از پایان‌نامه خود دفاع کنیم؟
هرچند که تهیه پاورپوینت برای دفاع از پایان‌نامه در مجموع یک کار هنری و سلیقه‌ای است، اما تشریفات و ضوابط مشخصی برای آن وجود دارد. در نخستین گام باید توجه داشت که برخی دانشجویان به غلط، فکر می‌کنند که در پاورپوینت، می‌توانند توضیح مفصل ارایه دهند تا مخاطبین از روی آن بخوانند! باید دقت کنید که تعداد خطوط هر اسلاید پاورپوینت، بین 3 تا حداکثر 9 خط باشد و هر خط نیز به همین منوال، حداکثر تا 7 کلمه باشد (قانون 7×7). در هر اسلاید باید بر نقاط کلیدی و برجسته به صورت موجز، مفید و رسا اشاره کنید.
معمولاً هر دانشجو بین 25 تا 30 دقیقه فرصت دارد که کار خود را گزارش نماید و بین 5 تا 15 دقیقه به سؤالات حاضرین پاسخ دهد. لذا تعداد اسلایدها را می‌توان بر اساس این وقت تنظیم کرد. معمولاً تعداد اسلایدهای مربوط به سخنرانی در این جلسات بین 25 تا 40 اسلاید است.
لازم است که تمامی اسلایدها دارای شماره باشد تا اگر سؤالی برای حاضرین پیش آمد بتوانند شما را به شماره اسلاید ارجاع دهند.
عناوین رایج در اسلایدها عبارتند از:
- شناسنامه گزارش: شامل عنوان، نام اساتید راهنما، مشاور، دانشجو و تاریخ دفاع است. برای ارایه آن در یک اسلاید می‌توان از صفحه شناسنامه پایان‌نامه استفاده کرد.
- مقدمه: شامل توضیحات مقدماتی برای ورود به بحث است. برای ارایه آن در یک اسلاید می‌توان از مقدمه فصل یک استفاده کرد.
- بیان مسأله: شامل چرایی انتخاب موضوع و بیان مسأله اصلی برای تحقیق است. برای ارایه آن در یک اسلاید می‌توان از بیان مسأله در فصل یک استفاده کرد.
- ضرورت و اهمیت تحقیق: در یک اسلاید و به کمک این بخش در فصل یک تهیه می‌شود.
- اهداف کلی و وی‍ژه: از اهداف تحقیق در فصل یک در یک تا دو اسلاید تهیه می‌شود.
- فرضیه یا سؤالات: از فرضیه‌ها یا سؤالات فصل یک در یک اسلاید تهیه می‌شود.
- ادبیات پیشینه: از فصل دوم در دو بخش داخلی و خارجی در دو اسلاید تهیه می‌شود.
- روش‌شناسی تحقیق: شامل روش تحقیق، جامعه و نمونه، معرفی روش نمونه‌گیری از فصل سوم و در دو اسلاید تهیه می‌شود.
- روش آماری: معرفی روش آماری از فصل سوم در یک اسلاید می‌باشد.
- یافته‌های تحقیق: ارایه یافته‌ها با جداول یا نمودار و توضیحات مناسب از فصل چهارم که تا 10 اسلاید قابل تهیه می‌باشد.
- بحث و نتیجه‌گیری: از فصل پنجم و تا 6 اسلاید قابل ارایه می‌باشد.
- پیشنهادهای برخاسته از تحقیق: از فصل پنجم در 2 اسلاید قابل ارایه می‌باشد.
- پیشنهادهایی به سایر محققین: از فصل پنجم که در 2 اسلاید قابل ارایه می‌باشد.
- سپاس: در یک اسلاید از توجه حاضرین تشکر می‌شود.
اقدامات لازم برای جلسه دفاع:
- تکثیر چکیده پایان‌نامه بین حضار
- تکثیر اسلایدهای پاورپوینت
- کنترل ابزار و تجهیزات پیش از انجام سخنرانی دفاع
- شمرده سخن گفتن و هماهنگی بین گفتار و اسلایدهای نمایش داده شده
- برقراری ارتباط چشمی با حضار و سخنرانی با اعتماد بنفس و روی باز
- پاسخ به سؤالات
- پذیرایی به شکل و زمان مناسب
اصول سخنرانی در دفاع از پایان‌نامه
هدفهای سخنرانی
چرا سخنرانی دارید؟
– برای انتقال ایده، مفهوم و یا روشی به شنونده
انتقال یک عمل دو طرفه است- سخنران (ارائه دهنده) – شنونده (گیرنده)
هدف: انتقال دادن یک پیام
اهمیت مهارت
ممکن است برای: – جلسه دفاعیه پایان‌نامه دکتری حرفه‌ای و یا تخصصی – سخنرانی در کنفرانس – سخنرانی علمی در کلاس – مصاحبه حضوری – برای کارفرما – ارائه‌ای را داشته باشید
بر اساس توانایی در انتقال مفاهیم قضاوت خواهید شد – اگر آنها مطلب را نگیرند – تقصیری ندارند
اصول پایه
شنوندگان خود را بشناسید
سخنرانی خوبی را آماده کنید
پیام خود را تعریف کنید
شنوندگان
گوش دادن کار مشکلی است.
کار شما آسانتر ساختن این موضوع با پرسیدن مرتب از خودتان است که آیا آنها مطلب را گرفتند.
به این شکل: – به شنوندگان زمان لازم برای فکر کردن را بدهید – بدون وقفه صحبت نکنید – آنها مطالب را آن‌گونه که شما می‌دانید، نمیدانند. – تصاویر و معادلات برای هضم شدن نیازمند زمان هستند – واژه‌های و تعاریف جدید باید تکرار شوند- واژه‌های کلیدی و تعاریف را به شنوندگان یادآوری کنید.
شنوندگان خود را بشناسید
افراد حرفه‌ای، دانشمند، دانشجو، یا عامی؟
سخنرانی برای همکار بسیار متفاوت از شنوندگان عمومی است
چه کسی در لیست شنوندگان شما است؟
هرگز تخمین پایین از شنوندگان نداشته باشید
هر شنونده‌ای ممکن است فکر قبلی در مورد موضوع داشته باشد
شنوندگان را درگیر کنید
سؤالات واقعی را بپرسید تا ذهن شنوندگان را مشغول نگه دارید – صرفاً بعنوان راهنمایی برای درک مطالب – لازم نیست به شما پاسخی دهند.
ارتباط دیداری برقرار کنید.
به طرف فردی که سؤال می‌کند و یا جواب می‌دهد قدم بزنید، مستقیماً به آنها نگاه کنید سعی کنید از مثالهای جالب و قانع‌کننده استفاده کنید.
سبک ارائه شفاهی
واضح صحبت کنید
شمرده و به اندازه کافی بلند که شنیده شود
به طرف شنوندگان حرف بزنید، نه صفحه نمایش، تخته‌سفید و یا کامپیوتر!
اشاره‌تان به طرف صفحه باشد نه کامپیوتر
ادامه دهید، تأکید کنید، اشاره کنید
اسلاید
به پاور پوینت خیلی متکی نشوید
اسلایدها باید ساده و بدون گیج‌کنندگی باشند
از رنگها به طور ملایم استفاده کنید
کنتراست بالایی بین حروف و زمینه باشد
هر اسلاید باید: مختصر و مفید باشد (نه طولانی و جامع) نکات کلیدی را پررنگ کند عنوان معنی‌داری داشته باشد ( نه مقدمه‌ای به اسلاید) متمرکز باشد
اسلاید خوب
فونت ساده و بزرگ
متحرک سازی کاملاً ساده
اسلاید زشت
فونت شکسته و غیرمتعارف
کنتراست بد فونت و زمینه
پیام
چه مطلبی را می‌خواهید انتقال دهید؟ – از روش بالا به پایین استفاده کنید – در ابتدا، تصاویر بزرگ و کلی را نمایش دهید – سپس به جزییات وارد شوید – در صورت نیاز به تصویر بزرگ بر گردید.
پیام خود را در سه سطح مطرح کنید – یک یا دو جمله – یک یا دو پاراگراف – جزییات کامل
به مطالب مهم کارتان تأکید داشته باشید
به صورت تیپیک، اکثریت مطالب ارائه شده مشخص و آشکار است
به همین دلیل، ممکن است مطالب تازه و مهم از یاد به رود
بطور واضح مطالب مهم را با روشهای زیر مشخص کنید – فیزیکی: تون صدا، حرکات بدن – بصری: اسلایدهای خوب – شفایی: به شنوندگان بگویید – ذهنی: مطالب را به آنچه که می‌دانند ربط دهید.
تکرار
قسمتهای مهم را تکرار کنید: 20% و یا بیش‌تر حاضرین در هر لحظه به چیر دیگری فکر می‌کنند. و هم‌چنین در مورد مطالب به اندازه شما فکر نمی‌کنند.
پیام اصلی را مکرراً تأکید کنید.
هر موقع اصطلاح جدید و یا موضوع جدید باشد به حاضرین یادآوری کنید
مجدداً، گوش کردن کار مشکلی است
به مطالب خود مسلط باشید
ممکن است افرادی در جلسه به اندازه شما و با بهتر از شما در مورد مطلب ارائه شده اشراف داشته باشند
هرگز اسلایدها و یا مطالبی را که قادر به توضیح نیستید در کار خود قرار ندهید
سؤالاتی را که احتمال پرسیده شدن دارند در نظر بگیرید
تمرین- تمرین – تمرین – تمرین
در مقابل آیینه
به دوستان
به استاد راهنما
شمای کلی اسلایدها
مقدمه – کلیات – روش کار – نتایج – بحث – نتیجه‌گیری
مقدمه
مسأله مورد سؤال را تعریف کنید
حاضرین را پر انگیزه کنید
اصطلاحات را بیان کنید
به مشارکتها تأکید کنید
یک شمای کلی را ارائه کنید
روش کار
روش کار را توضیح دهید
جزییات کار را توضیح دهید
نتایج و بحث
نتایج مهم را خلاصه وار بیان کنید
اهمیت نتایج را ذکر کنید
روشهای ارزیابی و آزمایشات مورد استفاده در نتایج را طرح کنید
خلاصه
ارائه مطالب برای انتقال مطلب است، نه صرفاً برای صحبت کردن
گوش دادن مشکل است، کار شما آسان ساختن آن است
به شنوندگان فرصت فکر کردن و هضم مطالب را بدهید
به وضوح و به طرف حاضرین حرف بزیند
تکرار، تکرار و تکرار کنید
ذهن حاضرین را در مفاهیم کاری خود درگیر کنید
خلاصه کنید
منبع: وبلاگ روشهای تحقیق و پژوهش